Το νησί της προηγούμενης ημέρας

Καλοκαίρι 1643, ένα ναυάγιο στις θάλασσες του Νότου, ένα πλοίο που αποδεικνύεται έρημο – και στοιχειωμένο; Όχι, αρκεί η μοναξιά των ναυαγών, η ρευστότητα του νερού, του αγνώστου και του παράδοξου. Ναυαγός είναι ο Ρομπέρτο, εν τω μέσω θαλάσσης, θεατής θαυμασίων: ανοιχτοί ουρανοί, αστέρες, ανοίκεια ύδατα, πουλιά, ανείδωτα φυτά και δίχως όνομα κοράλλια στο σύμπαν που ανακαλύπτει. Φαίνεται ότι, εκτός από ναυαγός, ο νεαρός Ρομπέρτο πρέπει να γίνει και περιηγητής. Εγκαθίσταται, λοιπόν, στην εξορία του κι έτσι αρχίζει η -μάταιη;- συγγραφή ερωτικών επιστολών, ο τρόπος που έχει ο νεαρός να διηγηθεί, σε όποιον ακούει, την ιστορία του. Στα γράμματά του θάλλει ο 17ος αιώνας, ο καιρός της επιστήμης, ο λόγος της κρατικής εξουσίας, ο Τριακονταετής Πόλεμος, οι συνωμοσίες, οι μάχες, οι πολιορκίες, ο δόλος, οι ίντριγκες των καρδιναλίων, η απώλεια ενός σύμπαντος που είχε τη γη για μοναδικό επίκεντρο. Ο ξεριζωμός είναι σε τόπο, σε χρόνο, σε σημεία αναφοράς, σε συνθήκη υπαρξιακή. Τέτοιος χρειάζεται να είναι και ο νόστος, ο γυρισμός, η περιήγηση. Και η αφήγηση. Το νησί που ο Ρομπέρτο ποθεί είναι χθες. Και αυτός, γράφοντας, ζητά να το φτάσει.

Umberto Eco (Συγγραφέας)

Ο Ουμπέρτο Έκο, δοκιμιογράφος, φιλόσοφος, κριτικός λογοτεχνίας, μυθιστοριογράφος, γεννήθηκε στην Αλεσάντρια του Πιεμόντε στις 5 Ιανουαρίου του 1932. Φημολογείται ότι το επώνυμο “Έκο” είναι το αρκτικόλεξο των λέξεων “Ex Caelis Oblatus”, που σημαίνει “θεϊκό δώρο”. Ακολούθησε σπουδές μεσαιωνικής φιλοσοφίας και λογοτεχνίας και έκανε το διδακτορικό του στη φιλοσοφία το 1954, ολοκληρώνοντας τη διατριβή του για τον Θωμά Ακινάτη. Από το 1988 ήταν πρόεδρος του Διεθνούς Κέντρου Μελετών Σημειωτικής στο Πανεπιστήμιο του Σαν Μαρίνο. Το 1965 εξελέγη καθηγητής Οπτικών Επικοινωνιών στη Φλωρεντία και το 1966 καθηγητής της Σημειολογίας στο Μιλάνο. Το 1971 το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια του προσέφερε τη θέση του τακτικού καθηγητή της Σημειολογίας και το 1974 ο Έκο οργάνωσε τον Διεθνή Σύνδεσμο Μελετών. Επίσης, ήταν διευθυντής του περιοδικού “VS”. Στη διάρκεια της δεκαετίας του 70, άρχισε να γράφει τα μυθιστορήματα του, κάνοντας την αρχή με “Το όνομα του Ρόδου”, που τιμήθηκε με το βραβείο Strega το 1981 και το Medicis Etranger το 1982, ενώ πούλησε εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο. Ο Έκο περνούσε τον καιρό του με τη γυναίκα του και δύο παιδιά τους ανάμεσα στο σπίτι του στο Μιλάνο (ένα διαμέρισμα-λαβύρινθο με μια βιβλιοθήκη 30.000 βιβλίων) και στο εξοχικό του στο Ρίμινι. Γνώριζε άπταιστα πέντε γλώσσες, μεταξύ των οποίων αρχαία ελληνικά και λατινικά, που χρησιμοποιούσε πολύ συχνά στα βιβλία του, επιστημονικά και λογοτεχνικά. Από την αρχή της καριέρας του είχε κερδίσει πολλές τιμητικές διακρίσεις και έχει κάνει δεκάδες εκδοτικές επιτυχίες. Στις πραγματείες του συγκαταλέγονται: “Opera aperta” (1962), “La struttura assente” (1968), “Θεωρία σημειωτικής” (1975), “Lector in fabula” (1979). To 1980 εμφανίστηκε ως μυθιστοριογράφος με το “Όνομα του Ρόδου”, το 1988 ακολούθησε το “Εκκρεμές του Φουκώ”. Έφυγε από τη ζωή στις 19 Φεβρουαρίου 2016 σε ηλικία 84 ετών. (φωτογραφία: Isolde Ohlbaum)

 

Έφη Καλλιφατίδη (Μεταφραστής)

Η Έφη Καλλιφατίδη (1954-2018) γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και γραφιστική στο Istituto Europeo di Design (IED) της Ρώμης. Αναγνωρισμένη μεταφράστρια λογοτεχνίας, μετέφρασε στα ελληνικά το σύνολο των μυθιστορημάτων και τα περισσότερα δοκιμιακά έργα του Ουμπέρτο Έκο, καθώς και έργα κλασικών συγγραφέων όπως οι Λώρενς Στερν, Χένρυ Φήλντινγκ, Χέρμαν Μέλβιλ, Σάμουελ Μπάτλερ, Ναθάνιελ Χώθορν, Τσαρλς Ντίκενς, Τζιοβάνι Βέργκα, κ.ά. – 150, συνολικά, λογοτεχνικά έργα αγγλόφωνων, Ιταλών και Γάλλων συγγραφέων. Παράλληλα εργάστηκε για πολλά χρόνια ως υποτιτλίστρια στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο. Συνεργάστηκε με την ΕΡΤ και με το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, του οποίου διετέλεσε υπεύθυνη υποτιτλισμού. Συνεργάστηκε επίσης με το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και Θεσσαλονίκης, με το Φεστιβάλ Αθηνών, με την Εθνική Λυρική Σκηνή, με το ΚΘΒΕ, και με πολλά κινηματογραφικά και θεατρικά φεστιβάλ στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έφυγε από τη ζωή την 1η Ιανουαρίου 2018.