Διονυσίου Σολωμού “Η γυναίκα της Ζάκυθος”, έχθρισσα θανάσιμη του έθνους

Ποια είναι λοιπόν η γυναίκα της Ζάκυθος η οποία έχει προκαλέσει τόσο αντιφατικές και αντικρουόμενες μεταξύ τους ερμηνευτικές προσεγγίσεις; Η μεθοδικά σχεδιασμένη αινιγματικότητά της ενισχύεται οπωσδήποτε από την αοριστία της ονομασίας της που ενέχει και μια χροιά υπόρρητα απαξιωτική. Κύριο ρόλο στο έμμονα πρωτοποριακό αυτό κείμενο διαδραματίζει ο ίδιος ο ποιητής παίρνοντας το διαφανές προσωπείο του “Ιερομόναχου Διονύσιου” ή του “Ιερομόναχου Σολωμού Κερκυραίου”. Ο Ιερομόναχος είναι ο αψευδής όσο και έντεχνα “αμήχανος” μάρτυρας συμβάντων τρομερών· η μαρτυρία του ωστόσο ισοδυναμεί υπόγεια με μια καταγγελία που καλούμαστε ν’ αποκρυπτογραφήσουμε. Στόχος της καταγγελίας είναι η εφιαλτική Γυναίκα της Ζάκυθος η οποία, στην ουσία, αντιπαρατίθεται στο ίδιο το αίτημα για δικαιοσύνη. Η αντιπαράθεση αυτή προβάλλεται μέσα από την απροκάλυπτη αντίθεσή της προς την επανάσταση του ’21 – αντίθεση που εξαγγέλλει από την αρχή ο Ιερομόναχος χαρακτηρίζοντάς την “έχθρισσα θανάσιμη του έθνους”. Στο β΄ στάδιο επεξεργασίας του κειμένου κυρίαρχος είναι ο ρόλος του Διαβόλου, ο οποίος, έχοντας κάνει το γύρο του κόσμου, βρίσκει στη “Γυναίκα” τη διαβολική ψυχή κατ’ εξοχήν – “l’anima per eccellenza”. Και οι δύο χαρακτηρισμοί, με το μέγεθος και την οξύτητά τους, αιφνιδιάζουν. Μέσα από την οπτική αυτή η συγγραφέας υποστηρίζει ότι η “Γυναίκα της Ζάκυθος” δεν μπορεί παρά να είναι μια πολιτική αλληγορία και επιχειρεί να ιχνηλατήσει την “ταυτότητά” της μέσα από τις ενδείξεις που παρέχει το κείμενο, μέσα από τις σχέσεις του με την ελληνική ιστορική πραγματικότητα αλλά και τις αναζητήσεις του ευρωπαϊκού κινήματος του ρομαντισμού και παράλληλα μέσα από παραθέματα και αποσπάσματα στοχασμών του Σολωμού γύρω από τις επιδιώξεις της Ποιητικής του. Ένα από τα κλειδιά του έργου είναι η υπέρογκη οργή που το διατρέχει προσδίδοντάς του μια διαχρονική αμεσότητα.