Το μέλλον της Πλάκας

Στὸ Δημαρχεῖο τῆς Ἀθήνας, τὸν Φεβρουάριο τοῦ 1966, ἔγινε ἡ πρώτη δημόσια συζήτηση γιὰ ἕνα ἐπίμαχο πολεοδομικὸ θέμα, μιὰ διαδικασία πρωτόγνωρη γιὰ ἐκείνη τὴν ἐποχή. Ἀντικείμενό της: ἡ προβληματικὴ τοῦ μέλλοντος τῆς παλιᾶς πόλης, τῆς λεγόμενης Πλάκας. Δύο ἀντιμαχόμενες προοπτικὲς —διατήρηση καὶ προστασία τῆς ἱστορικῆς συνοικίας ἢ ἀπαλλοτρίωση καὶ κατεδάφιση, ὥστε νὰ διενεργηθοῦν ἀνασκαφές— πρόβαλαν ἀσυμβίβαστες. Ἀντιπαρέθεσαν τὶς ἀπόψεις τους τότε αὐθεντίες τῆς ἀθηναϊκῆς διανόησης, πολεοδόμοι, ἀρχαιολόγοι, αἰσθητικοὶ ἀλλά καὶ κάτοικοι τῆς περιοχῆς. Ὁ καταξιωμένος μελετητὴς τῆς πολεοδομικῆς ἐξέλιξης τῆς Ἀθήνας, καθηγητής, ἀρχιτέκτων–πολεοδόμος Ἀλέξανδρος Παπαγεωργίου-Βενετᾶς, φέρνει γιὰ πρώτη φορὰ στὸ φῶς τὰ ἐκτενῆ ἀδημοσίευτα πρακτικὰ ἐκείνης τῆς ἱστορικῆς συζήτησης, στὴν ὁποία συμμετεῖχε καὶ ὁ ἴδιος ὡς σύνεδρος, μαζὶ μὲ εἰσαγωγὴ καὶ σχόλια, καθὼς καὶ σπάνιο εἰκονογραφικὸ ὑλικό. Ἀναδεικνύεται ἔτσι μιὰ ξεχασμένη ἀντιπαράθεση καὶ διαβούλευση, σὲ μιὰ κομβικὴ στιγμὴ τῆς ἱστορίας τῆς Πλάκας, μία δεκαετία πρὶν ἀπὸ τὴν ἐπιτυχῆ ἐπέμβαση διάσωσής της, προσφέροντάς μας μιὰ διερεύνηση τῆς ταυτότητας ἀλλὰ καὶ ἀνεπανάληπτης ὀντότητας τῆς Ἀθήνας.

Αλέξανδρος Παπαγεωργίου – Βενετάς (Συγγραφέας)

Αρχιτέκτων-πολεοδόμος και ιστορικός της πολεοδομίας. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1933. Διπλωματούχος του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου το 1956. Μετεκπαίδευση στο Παρίσι στην Πολεοδομία. Διδάκτωρ μηχανικός του Πολυτεχνείου Charlottenburg του Βερολίνου 1972. Καθηγητής της Ιστορίας της Πολεοδομίας στο μεταπτυχιακό κέντρο “Raymond Lemaire” του Πανεπιστημίου της Louvain (1975-1985). Προσκεκλημένος καθηγητής των Πολυτεχνείων Στουτγάρδης (1981-1982) και Μονάχου (1996-1997). Μέλος του Συμβουλίου Ιστορικών Τοπίων και Πόλεων του Συμβουλίου της Ευρώπης (1974-1977). Εμπειρογνώμων της UNESCO και του Κέντρου HABITAT για την συντήρηση των ιστορικών πόλεων. Εκπόνησε σημαντικές πολεοδομικές, χωροταξικές μελέτες για την Χίο (1968), το νησιωτικό σύμπλεγμα Μυκόνου, Δήλου και Ρηνείας (1973-1974) και την παλαιά πόλη των Χανίων (1978). Εξειδικευμένος ερευνητής σε θέματα προστασίας και ανάπλασης των ιστορικών πόλεων. Χαίρει διεθνούς αναγνώρισης ως μελετητής της πολεοδομικής ιστορίας των νεωτέρων Αθηνών. Επίτιμος διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (1998). Συγγραφέας 12 βιβλίων σε ελληνική, γαλλική, αγγλική και γερμανική γλώσσα και πλέον των 60 άρθρων με αντικείμενο την ιστορία της πολεοδομίας και την προστασία του ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος. Κυριώτερες δημοσιεύσεις: “Intergration Urbaine” (1970)· “Delos, etudes urbaines sur une ville antique” (1981)· “Stadtplanung, Entwicklungslinien” 1945-1980 (1984)· “Hauptstadt Athen, ein Stadtgedanke des Klassizismus” (1994)· “Athens: The ancient heritage and the historic cityscape in a modern metropolis” (1995)· “Αθήνα, δοκιμές και θεωρήσεις” (1997)· “Εδουάρδος Σάουμπερτ 1804-1860” (1999)· “Ο Leo von Klenze στην Ελλάδα” (2000).