Τα Καθολικά εξωκκλήσια της Σύρας έως τις αρχές του 19ου αιώνα

Από μικρός επισκεπτόμουν κάθε χρόνο τη Σύρο και δεν έχανα ευκαιρία να εκδηλώνω τον ενθουσιασμό μου γι’ αυτήν. Έτσι, κανένας από τους φίλους και γνωστούς δεν απόρησε που εδώ και δεκαπέντε χρόνια αποφασίσαμε με τη γυναίκα μου να εγκατασταθούμε μόνιμα στο νησί αυτό. Το γεγονός ότι είμαι καθολικός και από τους δυο γονείς μου δεν έπαιξε ρόλο σε αυτή την απόφαση, αν και εκ των υστέρων σκέφτομαι ότι ίσως ενδόμυχα η Σύρος να εξέφραζε το ιδανικό μου για μια ανεκτική κοινωνία. Γιατί μπορεί εγώ ο ίδιος μεγαλωμένος στην Αθήνα και μαθητής ορθόδοξων σχολείων να μην ένιωσα ποτέ την ταυτότητα ενός μειονοτικού, αλλά φαίνεται πως δεν συνέβαινε το ίδιο για τους καθολικούς της υπόλοιπης χώρας, όπου αυτό το πραγματικά ελάχιστο ποσοστό θρησκευτικής μειονότητας που είναι στη Ελλάδα οι καθολικοί αντιμετωπιζόταν στην καλύτερη περίπτωση με επιφύλαξη και καχυποψία. Ακόμα και τα αθώα ολισθήματα της γλώσσας, που συχνά συναντώνται και σήμερα, οπωσδήποτε εκπλήσσουν, όταν δεν πληγώνουν, και πάντοτε προξενούν λύπη για την έλλειψη μόρφωσης και ανοχής. Το ότι, λόγου χάριν, στη Σύρο συγκατοικούν “καθολικοί με χριστιανούς”, όπως και “Έλληνες με καθολικούς”, το έχω ακούσει ακόμα και από στόματα υψηλόβαθμων κρατικών λειτουργών, οι οποίοι μάλιστα ήταν πεισμένοι για το δημοκρατικό τους φρόνημα. Στη Σύρο όμως, όπου οι καθολικοί μέχρι τον 19ο αιώνα ήταν η απόλυτη πλειοψηφία, συνέβη αυτό που έχει παρατηρηθεί και σε άλλες χώρες, δηλαδή η σύμπτωση των δογματικών διαφορών με εκείνες των κοινωνικών τάξεων. Ο νέος ορθόδοξος πληθυσμός που έφτασε στο νησί τον 19ο αιώνα ήταν και πιο μορφωμένος και πολύ πιο εύπορος από τους καθολικούς αγρότες του νησιού. Η διαφορά αυτή αποτυπώνεται ακόμα και σήμερα στα κάπως υποτιμητικά επίθετα με τα οποία οι ορθόδοξοι κάτοικοι προσφωνούν τους καθολικούς, επίθετα που αναφέρονται σε μια κοινωνικά και μορφωτικά υποδεέστερη τάξη και όχι σε δογματικές διαφορές. […] (Από την έκδοση)

Δαλεζίου Μαρία Θηρεσία (Συγγραφέας)

 

Ριβέλλης Πλάτων (Φωτογράφος)