Η οικονομική επιστήμη στην υπηρεσία του κοινού καλού

Ύστερα από την ηχηρή οικονομική, πολιτισμική, κοινωνική και περιβαλλοντική αποτυχία των σχεδιασμένων οικονομιών, και μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και τον οικονομικό μετασχηματισμό της Κίνας, η οικονομία της αγοράς έχει γίνει το κυρίαρχο μοντέλο οργάνωσης των κοινωνιών μας. Aκόμα και στον «ελεύθερο κόσμο», η πολιτική εξουσία έχει χάσει επιρροή έναντι της αγοράς και νέων φορέων οικονομικής δράσης. Οι ιδιωτικοποιήσεις, η έμφαση στον ανταγωνισμό και η παγκοσμιοποίηση, αλλά επίσης το ανεξάρτητο δικαστικό σύστημα και οι ανεξάρτητες ρυθμιστικές αρχές, περιορίζουν το πεδίο της κρατικής πρωτοβουλίας. Ωστόσο, η οικονομία της αγοράς δεν νίκησε κατά κράτος. Δεν κέρδισε ούτε τον νου ούτε τις καρδιές των ανθρώπων. Η εναντίωση σε αυτήν είναι διάχυτη: πολλοί στηλιτεύουν τον θρίαμβο της οικονομίας σε βάρος των ανθρωπιστικών αξιών, που διαμορφώνει έναν κόσμο δίχως έλεος και συμπόνια, παραδομένο στα ιδιωτικά συμφέροντα. Ένα σύνθημα δημοφιλές παντού υπενθυμίζει ότι «ο κόσμος δεν είναι εμπόρευμα προς πώληση». Όταν ο Jean Tirole κέρδισε το βραβείο Nobel Οικονομικών Επιστημών, το 2014, άρχισε ξαφνικά να πολιορκείται από γνωστούς και αγνώστους οι οποίοι ζητούσαν τη γνώμη του για τα τρέχοντα οικονομικά ζητήματα, που ήταν συνήθως άσχετα με το ερευνητικό του έργο. Αυτό του έδωσε το κίνητρο να στοχαστεί βαθύτερα πάνω στον ρόλο του κράτους και των επιχειρήσεων, την ανεργία και την κλιματική αλλαγή, την ψηφιακή οικονομία και τη βιομηχανική πολιτική, τα δίκτυα και τον ρόλο της Ευρώπης, προσπαθώντας να αποσαφηνίσει πώς η οικονομική επιστήμη και οι οικονομολόγοι μπορούν στις μέρες μας να υπηρετήσουν με συνέπεια το συλλογικό κοινωνικό συμφέρον. Καρπός αυτής της διαδικασίας μετατροπής του Jean Tirole σε δημόσιο διανοούμενο είναι το παρόν βιβλίο.

Jean Tirole (Συγγραφέας)

Ο Jean Tirole (1953) είναι γάλλος οικονομολόγος, πρόεδρος της Σχολής Οικονομικών της Τουλούζης, διευθυντής σπουδών της Σχολής Ανωτάτων Σπουδών στις Κοινωνικές Επιστήμες (EHESS), ιδρυτικό μέλος του Ινστιτούτου Προηγμένων Σπουδών της Τουλούζης και επισκέπτης καθηγητής στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ). Το 2014 τιμήθηκε με το βραβείο Nobel Οικονομικών Επιστημών. Έχει γράψει μεγάλο αριθμό ερευνητικών εργασιών και επιστημονικών συγγραμμάτων. Θεωρείται σήμερα ένας από τους σημαντικότερους οικονομολόγους στον κόσμο.

 

 

 

Άγγελος Φιλιππάτος (Μεταφραστής)

 

Ιωάννης Σ. Κατσουλάκος (Επιμέλεια)

Ο Γιάννης Κατσουλάκος είναι καθηγητής οικονομικής επιστήμης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ) από το 1994, διευθυντής μεταπτυχιακών σπουδών του Τμήματος Οικονομικής Επιστήμης του ΟΠΑ, καθώς και αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Προσωπικού του ΟΠΑ από τον Σεπτέμβριο του 2007. Υπήρξε αναπληρωτής καθηγητής του ΟΠΑ κατά το διάστημα 1990-1993 και του Πανεπιστημίου του Liverpool κατά το διάστημα 1985-1992. Έχει διδάξει στα πανεπιστήμια Bristol, Southampton και στο London School of Economics. Πήρε το διδακτορικό δίπλωμά του από το London School of Economics το 1984. Έχει δημοσιεύσει περισσότερα από πενήντα άρθρα σε διεθνώς αναγνωρισμένα περιοδικά με κριτές και έχει συγγράψει επτά βιβλία. Υπήρξε επισκέπτης καθηγητής από το πανεπιστήμιο του Pittsbourgh (1992-1993) στο Centre of Economic Research and Graduate Education Charles University της Πράγας και, επίσης, διετέλεσε visiting research fellow (άνοιξη 1994) στο Κέντρο Οικονομικών Ερευνών και Στατιστικής στο CREST-ENSAE (Παρίσι).
Το ερευνητικό και συμβουλετικό έργο του επικεντρώνεται στα εφαρμοσμένα μικροοικονομικά και ειδικότερα στη βιομηχανική οργάνωση, στα οικονομικά της τεχνολογικής αλλαγής, στα οικονομικά δημόσιων επιχειρήσεων και οργανισμών, στην πολιτική του ανταγωνισμού και στη βιομηχανική πολιτική. Διδάσκει Βιομηχανική Οργάνωση και Χρηματοοικονομικά σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο. Υπήρξε σύμβουλος του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά διάφορα χρονικά διαστήματα, από το 1986, και πρόεδρος του Ινστιτούτου Μελετών Οικονομικής Πολιτικής (ΙΜΟΠ) το διάστημα 1993-1995. Από το 1992 είναι μέλος του Editorial Board του Journal of Evolutionary Economics, ερευνητικός εταίρος του Centre of Economic Policy Research (CEPR) του Λονδίνου, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της International Schumpeter Society και μέλος του διοικητικού συμβουλίου του European Association for Research in Industrial Economics. Υπήρξε επίσης εθνικός εκπρόσωπος στην Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το πρόγραμμα “Στοχοθετημένη κοινωνικο-οικονομική έρευνα” (1994-1998). Είναι τακτικό μέλος της Ελληνικής Επιτροπής Ανταγωνισμού από το 1995. Είναι μέλος της Επενδυτικής Επιτροπής του Ταμείου Νέας Οικονομίας (ΤΑΝΕΟ).