Μέσα από αμερικανικές κυρίως πηγές, εν πολλοίς άγνωστες, απόρρητες και αδημοσίευτες έως τώρα, φωτίζονται τα άγνωστα παρασκήνια της τραγωδίας της Σμύρνης, τα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα, καθώς και ο κυνισμός των μεγάλων δυνάμεων της εποχής. Αποδεικνύεται με τρόπο αδιαμφισβήτητο η ενοχή των τουρκικών δυνάμεων για τις σφαγές και την μεγάλη πυρκαγιά της Σμύρνης, ενώ παράλληλα αναδεικνύονται τα κίνητρα των αυτουργών.
Οι κεμαλικοί ήθελαν να εξαφανίσουν τα ίχνη των σφαγών και να σβήσουν από την Σμύρνη οτιδήποτε δεν ήταν τουρκικό και μουσουλμανικό, αναγκάζοντας τους χριστιανικούς πληθυσμούς σ’ αυτό που απεκλήθη ως «Η μεγαλύτερη έξοδος της ιστορίας». Οι Δυτικές κυβερνήσεις παρακολουθούσαν σχεδόν άπραγες, επί εβδομάδες, το μαρτύριο των Μικρασιατών. Η σωτηρία εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην ιδιωτική πρωτοβουλία ορισμένων Αμερικανών, οι οποίοι εργάστηκαν με αυτοθυσία τελώντας «μη εξουσιοδοτημένες πράξεις ανθρωπισμού» και σώζοντας με τον τρόπο αυτόν την τιμή της Δύσης.
Στα τεκμήρια που παρατίθενται στο βιβλίο αναδεικνύονται οι δύο διαφορετικές όψεις της αμερικανικής εμπλοκής στην Μικρασιατική Καταστροφή. Από την μια, τα κυνικά και ανελέητα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα, όπως αυτά εκπροσωπούνταν από τον Αμερικανό Ύπατο Αρμοστή στην Κωνσταντινούπολη, Μαρκ Μπρίστολ, καθώς και από τον Άλλεν Ντάλλες, ο οποίος ήταν επικεφαλής του τμήματος Εγγύς Ανατολής του Υπουργείου Εξωτερικών και μετέπειτα Διευθυντής της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών. Από την άλλη, η φωτεινή Αμερική του ανθρωπισμού και της συμπόνοιας, των πρωταγωνιστών και αυτοπτών μαρτύρων της Καταστροφής της Σμύρνης: του προξένου Τζωρτζ Χόρτον, της ιατρού Έστερ Λάβτζοϋ, του ιεραποστόλου Έισα Τζέννινγκς και πολλών ακόμα.
Κωνσταντίνος Γ. Χατζηδημητρίου (Συγγραφέας)
Ο Constantine G. Hatzidimitriou είναι διδάκτωρ του Columbia University στην Βυζαντινή, Οθωμανική και Σύγχρονη Ελληνική Ιστορία. Δίδαξε σε διάφορα πανεπιστήμια της περιοχής της Νέας Υόρκης και πιο πρόσφατα στο Queens College’s Center for Byzantine and Modern Greek Studies. Έχει διατελέσει σύμβουλος εκπαίδευσης στο Προξενείο των Η.Π.Α. στην Θεσσαλονίκη. Πρόσφατα ορίσθηκε από το American Hellenic Institute (AHI) και από το American Hellenic Institute Foundation (AHIF) στην θέση του αρχισυντάκτη του περιοδικού The American Journal of Contemporary Hellenic Issues. Επίσης, είναι αρχισυντάκτης του περιοδικού Journal of Modern Hellenism το οποίο εκδίδεται σε συνεργασία με το Queens College της Νέας Υόρκης. (Πηγή: “Βιβλιοπωλείο Λαβύρινθος”, 2022)
Θαλής Ν. Καραγιαννόπουλος (Μεταφραστής)
