Έλληνας είσαι ή γίνεσαι; – Μια μελέτη για την κατασκευή της εθνικής ταυτότητας στη Φλώρινα του Μεσοπολέμου

Το ανά χεί­ρας βι­βλίο εκ­κι­νεί από το πε­δίο της Ιστο­ρί­ας και το εμπλου­τί­ζει με τις νε­ω­τε­ρι­κές θε­ω­ρί­ες του εθνι­κι­σμού και της εθνι­κής ταυ­τό­τη­τας. Για την επε­ξερ­γα­σία του υλι­κού αξι­ο­ποι­ού­νται τα με­θο­δο­λο­γι­κά ερ­γα­λεία της Κρι­τι­κής Ανά­λυ­σης Λό­γου. Κε­ντρι­κή θέ­ση είναι ότι ο λό­γος απο­τε­λεί ερ­γα­λείο για την κα­τα­σκευή της εθνι­κής ταυ­τό­τη­τας, στην Επαρ­χία Φλώ­ρι­νας, την πε­ρί­ο­δο του Με­σο­πό­λε­μου. Η πο­λι­τι­σμι­κή ποι­κι­λο­μορ­φία της πε­ρι­ο­χής σε συν­δυ­α­σμό με το νέο πε­ρι­ε­χό­με­νο της ελ­λη­νι­κής εθνι­κής ιδε­ο­λο­γί­ας, την εξε­τα­ζό­με­νη πε­ρί­ο­δο, συ­γκρο­τούν ένα ελ­κυ­στι­κό πε­ρι­βάλ­λον για την εξα­γω­γή συ­μπε­ρα­σμά­των ανα­φο­ρι­κά με τη σχέ­ση λό­γου και εθνι­κής ταυ­τό­τη­τας. Βα­σι­κό επι­χεί­ρη­μά μας είναι πως δεν υπάρ­χει μια αναλ­λοί­ω­τη ταυ­τό­τη­τα, με την ουσι­ο­κρα­τι­κή αντί­λη­ψη, αλ­λά δι­α­φο­ρε­τι­κές εκ­φάν­σεις της δο­μού­νται με βά­ση το ιδε­ο­λο­γι­κό και πο­λι­τι­κό συ­γκεί­με­νο. Στο πό­νη­μα με­λε­τά­ται και ανα­λύ­ε­ται ο λό­γος μι­ας ιντελ­λι­γκέ­ντσι­ας, όπως την ορί­ζει ο Anthony Smith, η οποία αξι­ο­ποιεί την κοι­νω­νι­κή επιρ­ροή και τη δυ­να­τό­τη­τα πρό­σβα­σής της στον Τύ­πο, προ­κει­μέ­νου να απο­δο­μή­σει τις ανε­πι­θύ­μη­τες ταυ­τό­τη­τες, να δο­μή­σει νέ­ες, να με­τα­σχη­μα­τί­σει τις προ­ϋ­πάρ­χου­σες, ομο­γε­νο­ποι­ώ­ντας τα κοι­νω­νι­κά υπο­κεί­με­να υπό την ιδι­ό­τη­τα του Έλ­λη­να πο­λί­τη. Στο πλαί­σιο αυτό, ερευ­νού­με το πώς κα­τα­σκευ­ά­ζε­ται ο εθνι­κός χρό­νος και ο εθνι­κός χώ­ρος, έν­νοι­ες τις οποί­ες εν­δι­α­φέ­ρε­ται ζω­η­ρά να χυ­τεύ­σει η εθνι­κή ιδε­ο­λο­γία. Η διά του λό­γου επιρ­ροή συμ­βάλ­λει στο να συ­γκρο­τη­θούν τα κοι­νω­νι­κά υπο­κεί­με­να σε κά­τι που πριν, ίσως, δεν «ήταν», αλ­λά κα­τέ­στη εφι­κτό να «γί­νουν» στην πο­ρεία.

Στέ­φα­νος Που­γα­ρί­δης (Συγγραφέας)

Ο Στέ­φα­νος Που­γα­ρί­δης γεν­νή­θη­κε στη Φλώ­ρι­να, όπου και ερ­γά­ζε­ται ως Φι­λό­λο­γος στη Δευ­τε­ρο­βάθ­μια Εκ­παί­δευ­ση, ενώ έχει δι­α­τε­λέ­σει και στέ­λε­χος της εκ­παί­δευ­σης. Είναι από­φοι­τος Φι­λο­λο­γί­ας του Πα­νε­πι­στη­μίου Ιω­αν­νί­νων, με ειδί­κευ­ση στον Κλα­σι­κό το­μέα. Είναι κά­το­χος Με­τα­πτυ­χι­α­κού δι­πλώ­μα­τος στις Επι­στή­μες της Αγω­γής και στις Νέ­ες Τε­χνο­λο­γί­ες (Πα­νε­πι­στή­μιο Δυ­τι­κής Μα­κε­δο­νί­ας) και Δι­δά­κτο­ρας στην Το­πι­κή Ιστο­ρία (Δι­δα­κτο­ρι­κό από το ίδιο Πα­νε­πι­στή­μιο). Τα ερευ­νη­τι­κά του εν­δι­α­φέ­ρο­ντα σχε­τί­ζο­νται με την πο­λι­τι­κή Ιστο­ρία, την Το­πι­κή Ιστο­ρία, τις ταυ­τό­τη­τες και τη Δι­δα­κτι­κή της Ιστο­ρί­ας. Έχει συγ­γρά­ψει άρ­θρα που έχουν δη­μο­σι­ευ­τεί σε Πρα­κτι­κά Συ­νε­δρί­ων και πε­ρι­ο­δι­κά. Είναι μέ­λος επι­στη­μο­νι­κών ενώ­σε­ων που προ­ω­θούν την έρευ­να γύ­ρω από ιστο­ρι­κά και φι­λο­λο­γι­κά ζη­τή­μα­τα.

(Πηγή: “Εκδόσεις Επίκεντρο”, 2023)