Petri Victorii, Declarationes in Aristotelis Rhetorices librum tertium (=Eξηγήσεις στο τρίτο βιβλίο της Ῥητορικῆς του Αριστοτέλη). O φλωρεντινός ουμανιστής Petrus Victorius (Pietro Vettori, 1499-1585) δίδαξε αρχαία ελληνικά και λατινικά σε πανεπιστημιακό επίπεδο (ως lettore pubblico nello Studio Fiorentino, 1538-1583) στη γενέθλια πόλη. Θεωρείται ο πρώτος χρονολογικά έγκυρος υπομνηματιστής της Ῥητορικῆς του Αριστοτέλη στη νεότερη εποχή (1548, και β΄ έκδ. 1579), με λατινική μετάφραση του αρχαίου κειμένου.
Στο Περὶ ἑρμηνείας ο Αριστοτέλης πραγματεύεται τον αποφαντικό λόγο και τις τροπικότητές του (α΄ έκδ. Σμίλη 2012), ενώ στο Περὶ λέξεως (το τρίτο βιβλίο της Ῥητορικῆς) την εκφορά του λόγου εκείνου τον οποίο ο φιλόσοφος στο Περὶ ἑρμηνείας αποκαλεί «ευχή». Είναι ο χωρίς ορισμένη αληθοτιμή λόγος της ρητορείας και της ποίησης. Την αλήθεια «αντικαθιστά» στο Περὶ λέξεως (Ῥητ. Γ) ο μηχανισμός αποδοχής της ενέργειας του λόγου, ο ενεργός λόγος, κοινό γνώρισμα μεταξύ ρητορικού και ποιητικού λόγου. Τα όρια ποίησης και ρητορείας είναι θέμα διαρκώς συζητούμενο στο Περὶ λέξεως (Ῥητ. Γ), ιδίως εκεί όπου γίνεται εκτενώς λόγος για τη λειτουργία της μεταφοράς. Την πρόθεση των δύο επιμελητών της έκδοσης μπορεί κανείς να υποθέσει ότι αποτυπώνει ο Μ. Φουκώ (L’ ordre du discours, 1971) με την παρατήρηση ότι το (ερμηνευτικό) υπόμνημα γράφεται για να φανερώνει σε κάθε αναγνώστη αυτό που είναι κρυμμένο στο πρωτογενές κείμενο. Ο λόγος του υπομνήματος ενεργεί για να δείχνει μια νέα πορεία επανόδου στον πρωτογενή ενεργό λόγο του αριστοτελικού κειμένου. Mε το Νεοελληνικό κείμενο και τις Ερμηνευτικές σημειώσεις για το Περὶ λέξεως (Ῥητ. Γ) δίνεται στον σύγχρονο αναγνώστη η δυνατότητα να εμβαθύνει και να αντιμετωπίσει κριτικά το ζήτημα των ορίων της εκφραστικής λειτουργίας στον ρητορικό λόγο.
Αριστοτέλης (Συγγραφέας)
Ο Αριστοτέλης ένας απο τους μεγαλύτερους Έλληνες φιλοσόφους, ερευνητές και διανοητές, γεννήθηκε στα Στάγειρα της Χαλκιδικής απ’ το γιατρό Νικόμαχο και τη Φαιστίδα το 385 π.Χ. Ακολούθησε το χρησμό του Μαντείου των Δελφών -του Πυθοί θεού χρήσαντος αυτώ φιλοσοφείν Αθήνησι- σπούδασε φιλοσοφία υπό τον Πλάτωνα στην Αθήνα και δίδαξε στην Ακαδημία (367 – 384 π.Χ.). Το 348 π.Χ., μετά το θάνατο του Πλάτωνα, πήγε μαζί με τον Ξενοκράτη στον Άσσο της Μικράς Ασίας και δίδαξε φιλολσοφία και επιστημονικά μαθήματα σε ευρύ κύκλο ακροατών. Το 345 π.Χ. ίσως ύστερα από πρόσκληση του Θεοφράστου, εγκαταστάθηκε στη Μυτιλήνη και έμεινε εκεί διδάσκων μέχρι το 342 π.Χ., που ο Φίλιππος του ανέθεσε τη διαπαιδαγώγηση του δεκατριετούς τότε Αλεξάνδρου.
Το 336 π.Χ., μετά το θάνατο του Φιλίππου, επανήλθε στην Αθήνα και το 335 π.Χ., ίδρυσε μεταξύ Λυκαβηττού και Ιλισσού το “Λύκειο” που εκλήθη και “περίπατος” λόγω των πολλών στοών του Μεγάρου. Το 323 π.Χ., μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, απεσύρθη στην Χαλκίδα, την πατρίδα της μητέρας του, όπου και πέθανε από στομαχικό νόσημα το 322 π.Χ. Τα περισσότερα έργα του Αριστοτέλη έχουν απωλεσθεί. Αυτά που έχουν διασωθεί διακρίνονται σε λογικά, φυσικά, βιολογικά, ψυχολογικά, μεταφυσικά, ηθικά, πολιτικά, τεχνολογικά και προβλήματα.
Αλέξανδρος Ι. Κεσίσογλου (Μεταφραστής)
Γιώργος Ε. Παπατσίμπας (Μεταφραστής)
