Πως μαθαίνουμε

Πώς μαθαίνει ο εγκέφαλός μας; Πρόκειται για το πιο “καυτό” ερώτημα των επιστημόνων της Τεχνητής Νοημοσύνης, στην προσπάθειά τους να κάνουν τις μηχανές να “μαθαίνουν” ακριβώς όπως η “απόλυτη μηχανή μάθησης”, ο ανθρώπινος εγκέφαλος. Πώς μπορεί ο εγκέφαλός μας να είναι τόσο αποτελεσματικός ήδη από τη γέννησή μας και πώς εξελίσσεται στη διάρκεια της ζωής; Ποια νευρωνικά κυκλώματα καθορίζουν την “πλαστικότητά” του στο πέρασμα των χρόνων; Ποιοι κανόνες διέπουν τους αλγορίθμους του εγκεφάλου μας καθώς σχηματίζουν τις μαθηματικές έννοιες, την αναπαράσταση του κόσμου, τις γλώσσες, την ανάγνωση, την καλλιτεχνική δημιουργία,… ακόμη και τη διαίσθηση; Πώς τα εγκεφαλικά μας κυκλώματα προσεγγίζουν, με τη μάθηση, τις καλύτερες δεξιότητάς τους, και πώς αξιοποιούν τους χώρους “νευρωνικής επεξεργασίας” που διαθέτουν; Πώς γίνεται να μαθαίνουμε καλύτερα και ταχύτερα; Άραγε, θα μπορούσαμε να αντλήσουμε έμπνευση από τους αλγορίθμους του εγκεφάλου μας, ώστε να κατασκευάσουμε πιο αποτελεσματικές μηχανές με τεχνητή νοημοσύνη, που θα μας μιμούνται ή ακόμη και θα μας ξεπεράσουν; Ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής, μόλις αφήνει τη γραμμή παραγωγής του, είναι ένα “άγραφο” κομμάτι υλικού, που αρχίζει να μαθαίνει με βάση τις τεχνικές της μηχανικής μάθησης. Ο εγκέφαλος ενός βρέφους, όμως, διαθέτει ήδη -σχεδόν από τη γέννησή του- αξιοσημείωτη γνώση, κληρονομημένη από τη μακρά εξελικτική του ιστορία. Είναι προικισμένος με μια έμφυτη, ιδιοσυγκρασιακή ικανότητα να αλλάζει τον εαυτό του (να προσαρμόζεται), και η συνεχής απόκτηση γνώσης τροφοδοτείται από έναν εξαιρετικά περίπλοκο αλγόριθμο μάθησης, μέσω του οποίου ο εγκέφαλος επεξεργάζεται και αποθηκεύει την εμπειρία του. Η μάθηση είναι ο θρίαμβος του είδους μας. Μάλιστα, δεν είμαστε απλώς Homo sapiens, αλλά Homo docens – το είδος που διδάσκει τον εαυτό του! (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Stanislas Dehaene (Συγγραφέας)

 

Γεώργιος Κυριακόπουλος (Μεταφραστής)