Περιπλανώμενοι Εβραίοι

ΕΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΕΡΟΥΣ ΜΥΘΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΟΥΣ του 20ού αιώνα (Το Εμβατήριο του Ραντέτσκι, Η κρύπτη των Καπουτσίνων), ο Γιόζεφ Ροτ (1894-1939) έγραψε τις συγκλονιστικές «ανταποκρίσεις» αυτού του βιβλίου στο διάστημα του Μεσοπολέμου. Οι Περιπλανώμενοι Εβραίοι εφιστούν την προσοχή στα ψευδή οφέλη της εβραϊκής προσαρμογής, αποκαλύπτουν το σχίσμα μεταξύ των Εβραίων της Ανατολής και των Εβραίων της Δύσης, αναλύουν την πολυπλοκότητα της εβραϊκής ταυτότητας, στρέφουν το βλέμμα με ανησυχία στο μέλλον της Γερμανίας. Ο Ροτ συνδυάζει στη γραφή του τη συγκρατημένη, ενδελεχή θεώρηση με τη ζωντάνια και τη φλόγα του επείγοντος, κι αυτό έχει ωθήσει σε συγκρίσεις και παραβολές με το έργο του Thomas Mann και του Isaac Babel. Οι Περιπλανώμενοι Εβραίοι προσφέρουν μοναδική εποπτεία της ευρωπαϊκής εβραϊκής εμπειρίας σε μια κρίσιμη καμπή της παγκόσμιας ιστορίας. Ο Γιόζεφ Ροτ αγαπούσε ιδιαίτερα το δοκίμιο αυτό, την ποιητική και διαυγή απογραφή ενός σύμπαντος που ο συγγραφέας γνώριζε ότι απειλούνταν, αυτό των εβραϊκών οικισμών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Οι Περιπλανώμενοι Εβραίοι αναλύουν τους λόγους της αργής αποσύνθεσής του: τη φτώχεια που ωθεί τους κατοίκους των στέτλ στην έξοδο, τον πειρασμό της αφομοίωσης στον δυτικό κόσμο. Ως πραγματικός πομπός πολιτισμού, ο αφομοιωμένος Εβραίος Ροτ ρίχνει μια ευγενική ματιά σε εκείνους τους Εβραίους με το παράξενο ιδίωμα, τους ντυμένους με καφτάνια, που συναντούσαμε άλλοτε σε ορισμένες γειτονιές της Βιέννης, του Βερολίνου ή του Παρισιού.

Joseph Roth (Συγγραφέας)

Ο Γιόζεφ Ροτ γεννήθηκε το 1894 από εβραίους γονείς στην Ανατολική Γαλικία (σημερινή Ουκρανία). Σπούδασε φιλοσοφία και γερμανική φιλολογία στο Λέμπεργκ και στη Βιέννη. Το 1916 κατάχθηκε στον αυστριακό στρατό και έλαβε μέρος στον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο. Στο διάστημα του μεσοπολέμου εργάστηκε ως δημοσιογράφος στη Βιέννη και στο Βερολίνο, όπου έζησε δώδεκα χρόνια (μετά το 1920). Ήδη από το 1922 εντοπίζει και στηλιτεύει από τους πρώτους τον Χίτλερ. Εβραίος ο ίδιος, ασκεί έντονη κριτική στη συμβιβαστική στάση της εβραϊκής κοινότητας. Το πρώτο του μυθιστόρημα, “Το δίχτυ της αράχνης”, δημοσιεύτηκε το 1923 σε συνέχειες σε αυστριακή εφημερίδα και είχε αρκετή επιτυχία. Το 1926 έμεινε τέσσερις μήνες στη Σοβιετική Ένωση όπου αρχίζει να γράφει τα μυθιστορήματα “Φυγή χωρίς τέλος” και “Ο βουβός προφήτης”. Από το 1932 δηλώνει σ’ ένα φίλο του: “Πρέπει να φύγουμε. Θα κάψουν τα βιβλία μας και θα είμαστε εμείς ο στόχος… Πρέπει να φύγουμε ώστε μόνο τα βιβλία μας να παραδοθούν στην πυρά.” Στις 30 Ιανουαρίου του 1933, τη μέρα που ο Χίτλερ αναγορεύεται καγκελάριος του Ράιχ, ο Ροτ μεταναστεύει οριστικά στο Παρίσι, όπου θα περάσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του φτωχός και αλκοολικός, ως το θάνατό του το 1939. Άφησε έργο εκτεταμένο και ποικίλο: δεκατρία μυθιστορήματα, οχτώ μεγάλα αφηγήματα, τρεις τόμους δοκιμίων και ανταποκρίσεων, αμέτρητα άρθρα. Κυριότερα μυθιστορήματά του: “Hotel Savoy” (1924), “Φυγή χωρίς τέλος” (1927), “Το εμβατήριο Ραντέτσκι” (1932) και “Η κρύπτη των Καπουτσίνων” (1938). Στο κύκνειο άσμα του, “Ο θρύλος του Αγίου Πότη” (1939), ο Ροτ χωρίς να αυτοβιογραφείται, δίνει μια γλαφυρή, γλυκιά και ταυτόχρονη τραγική μυθιστορία της απόλυτης παράδοσης στο πάθος του.

 

Άγγελος Αγγελίδης (Μεταφραστής)

 

Μαρία Αγγελίδου (Μεταφραστής)

Η Μαρία Αγγελίδου γεννήθηκε το 1957 στην Αθήνα και σπούδασε κλασική φιλολογία σε Αθήνα, Γερμανία και Ελβετία. Τα περισσότερα βιβλία της είναι ιστορικά παραμύθια και έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, τα γαλλικά, τα γερμανικά και τα ισπανικά. Ασχολείται, επίσης, με τη λογοτεχνική μετάφραση και έχει μεταφράσει πάνω από 500 βιβλία, τα μισά από τα οποία είναι για παιδιά. Για το παιδικό αναγνωστικό κοινό έχει επίσης μεταφράσει Σαίξπηρ, Μολιέρο, Δάντη, Θερβάντες, Γκολντόνι κ.ά.. Για τις μεταφράσεις της έχει βραβευτεί τρεις φορές από τη Ελληνική Εταιρεία Μεταφραστών Λογοτεχνίας. Διετέλεσε πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Επαγγελματιών Μεταφραστών και μέλος του Δ.Σ. του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου, μεταξύ 2000-2004.