Χίλια εννιακόσια είκοσι δύο / 2022

Μία ανθολογία μελετών δημοσιευμένων στο ηλεκτρονικό Περιοδικό Λόγου και Τέχνης «Χάρτης», αφιερωμένη στη φωτεινή εκείνη κοιτίδα πολιτισμού που ξεριζώθηκε βάναυσα το ’22 και σκορπίστηκε σε νέες πατρίδες, δίνοντας μιαν άλλη πνοή σε όλο το φάσμα της κοινωνικής ζωής στον ελλαδικό χώρο. Ανιχνεύοντας το ιστορικό γεγονός της Μικρασιατικής Καταστροφής μέσα από τον λογοτεχνικό μας πλούτο, ο οποίος καταγράφει την τραγωδία, η έρευνα, εδώ, εμβαθύνει στον ανθρώπινο πόνο, στη νοσταλγία για όσα χάθηκαν, στον επίπονο αγώνα των προσφύγων για την αποδοχή και την ενσωμάτωση στη νέα πατρίδα· τον «αγώνα για το ρίζωμα». Έναν αιώνα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, είναι περισσότερο από αναγκαία μία αναμέτρηση με αυτό το τραγικό κεφάλαιο της νεότερης ιστορίας μας, που άφησε βαθύ το αποτύπωμά του σε κάθε πεδίο –οικονομικό, πολιτισμικό, κοινωνικό, πολιτικό, ηθικό– της νεοελληνικής ζωής. Το περιοδικό λόγου και τέχνης «Χάρτης» (www.hartismag.gr) καταθέτει ένα καλειδοσκοπικό αφιέρωμα στη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, ένα αφιέρωμα που αποπειράται να ανιχνεύσει τους τρόπους με τους οποίους το ίδιο το γεγονός της Καταστροφής αλλά και οι συνέπειές του γονιμοποίησαν την πεζογραφία, την ποίηση, το θέατρο, τον κινηματογράφο, τη μουσική, τον αθλητισμό, από το 1922 έως τις μέρες μας. Αντικείμενο και στόχος του αφιερώματος δεν είναι απλώς η καταβύθιση στο ιστορικό παρελθόν, αλλά οι εξακτινώσεις του δράματος του 1922 στις τέχνες, στα γράμματα και στον πολιτισμό εν γένει, καθώς και ο ρόλος που διαδραματίζει ακόμα και σήμερα στη συζήτηση για τα θέματα εθνικής ταυτότητας, ετερότητας και κοινωνικής κρίσης. Στο αφιέρωμα χαρτογραφούν: Τόνια Καφετζάκη, Δώρα Μέντη, Παντοφίλη Βαρβαρήγου, Έρη Σταυροπούλου, Αγγέλα Καστρινάκη, Μαρία Αθανασοπούλου, Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, Γιώργος Ν. Περαντωνάκης, Δημήτρης Κόκορης, Μαρία Νικολοπούλου, Παναγιώτα Μ. Χατζηγεωργίου, Αντώνης Νικολόπουλος (Soloúp), Κέλη Δασκαλά, Ευριπίδης Γαραντούδης, Δημήτρης Κοσμόπουλος, Βάλτερ Πούχνερ, Χρυσόθεμις Σταματοπούλου-Βασιλάκου, Μιμή Ντενίση, Κυριακή Πετράκου, Θοδωρής Γκόνης, Θανάσης Αγάθος, Κριστίνα Γκεντγκαουντάιτε, Τρισεύγενη Μπίλια, Αριστομένης Καλυβιώτης, Γιώργος Β. Μονεμβασίτης, Αντώνης Κόντος, Γιώργος Ανδρειωμένος.

Θανάσης Αγάθος (Επιμέλεια)

Ο Θανάσης Αγάθος γεννήθηκε το 1967 στην Αθήνα. Είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στη νεοελληνική λογοτεχνία του 19ου και του 20ού αιώνα, σε ζητήματα πρόσληψης, στη σχέση της λογοτεχνίας με τον κινηματογράφο και το θέατρο.
Έχει δημοσιεύσει μελέτες για το έργο των Εμμανουήλ Ροΐδη, Αλέξανδρου Ρίζου-Ραγκαβή, Σπυρίδωνος Ζαμπέλιου, Κωνσταντίνου Θεοτόκη, Νίκου Καζαντζάκη, Στράτη Μυριβήλη, Γιώργου Σεφέρη, Οδυσσέα Ελύτη, Άγγελου Τερζάκη, Βασίλη Βασιλικού κ.ά.
Είναι απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στην Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και υποστήριξε διδακτορική διατριβή στον Τομέα Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, με θέμα “Οι γυναικείοι χαρακτήρες στα μυθιστορήματα του Νίκου Καζαντζάκη”. Έχει εργασθεί ως καθηγητής της Νέας Ελληνικής ως Ξένης Γλώσσας στο Διδασκαλείο Νέας Ελληνικής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

 

 

Χριστίνα Ντουνιά (Επιμέλεια)

Ἡ Χριστίνα Ντουνιᾶ εἶναι Ὁμότιμη Καθηγήτρια Νεοελληνικῆς Φιλολογίας στὸ Τμῆμα Φιλολογίας τοῦ Ε.Κ.Π.Α. καὶ συγγραφέας.
Κυριότερα βιβλία της:
Λογοτεχνία καὶ Πολιτικὴ στὸν Μεσοπόλεμο. Τὰ περιοδικὰ τῆς Ἀριστερᾶς, Καστανιώτης, 1996, Βρέχει σ’ αὐτὸ τὸ ὄνειρο (Διηγήματα), Καστανιώτης, 1998, Κ. Γ. Καρυωτάκης, Ἡ ἀντοχὴ μιᾶς ἀδέσποτης τέχνης, Καστανιώτης, 2000, Ντόρα Ρωζέττη, Ἡ ἐρωμένη της (ἐπιμέλεια-ἐπίμετρο), Μεταίχμιο, 2005, Τὰ ὅρια καὶ ἡ ὑπέρβαση τοῦ νατουραλισμοῦ, Γαβριηλίδης, 2006, Πέτρος Πικρός, Χαμένα κορμιά (εἰσαγωγή-ἐπιμέλεια-ἐπίμετρο), Ἄγρα, 2009, Πέτρος Πικρός, Σὰ θὰ γίνουμε ἄνθρωποι (εἰσαγωγή-ἐπιμέλεια-ἐπίμετρο), Ἄγρα, 2009, Πέτρος Πικρός, Τουμπεκί (εἰσαγωγή-ἐπιμέλεια-ἐπίμετρο), Ἄγρα, 2010, Μαρία Πολυδούρη, Τὰ ποιήματα (εἰσαγωγή-ἐπιμέλεια-ἐπίμετρο) καὶ Μαρία Πολυδούρη, Ρομάντσο καὶ ἄλλα πεζά (εἰσαγωγή-ἐπιμέλεια), Βιβλιοπωλεῖον τῆς “Ἑστίας”, 2014, Στὴ σαγήνη τοῦ Ε. Α. Πόε, Γαβριηλίδης, 2019, Νίκος Καζαντζάκης, Ἅγιον Ὄρος. Ἡμερολόγιο, (ἐπιμέλεια-εἰσαγωγή-σχόλια: ἀπὸ κοινοῦ μὲ τὴ Βούλα Βασιλειάδη), Μουσεῖο Νίκου Καζαντζάκη, 2020, Ἀργοναῦτες καὶ σύντροφοι. Ὄψεις τοῦ λογοτεχνικοῦ πεδίου στὴ δεκαετία τοῦ ’30, Βιβλιοπωλεῖον τῆς “Ἑστίας”, 2021.
Τὸ 2000 τιμήθηκε μὲ τὸ Κρατικὸ Βραβεῖο Δοκιμίου, τὸ 2016 μὲ τὸ Βραβεῖο Δοκιμίου τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν καὶ τὸ 2022 μὲ τὰ Βραβεῖα Δοκιμίου τοῦ Χάρτη καὶ τοῦ Ἀναγνώστη.

(Πηγή: “Βιβλιοπωλείον της Εστίας”, 2023)

 

Γιώργος Β. Μονεμβασίτης (Επιμέλεια)

Ο Γιώργος Β. Μονεμβασίτης γεννήθηκε το 1947 στο Γύθειο όπου και μεγάλωσε. Σπούδασε στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Από την αποφοίτησή του, το 1970, ασχολείται με την εκπόνηση στατικών μελετών οικοδομικών και συγκοινωνιακών έργων, συνεργαζόμενος με διακεκριμένους αρχιτέκτονες. Από το 1978 ασχολείται αδιαλείπτως ως κριτικός και σχολιαστής των μουσικών δρωμένων, ως κειμενογράφος προγραμμάτων μουσικών εκδηλώσεων και παραγωγός-παρουσιαστής μουσικών ραδιοακροαμάτων – κυρίως από το Τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΑ (1983-2000). Από το 1989 διδάσκει σε δημοσιογραφικές σχολές Ιστορία της Μουσικής, Τέχνη και Τεχνική του Ραδιοφώνου, καθώς και Μουσική Επικοινωνία. Υπήρξε εντεταλμένος κριτικός μουσικής της εφημερίδας Ελευθεροτυπία (1984-1996). Επανενεργοποιήθηκε στις αρχές του 2013, με την επανέκδοση της εφημερίδας. Έχει διατελέσει μέλος του γνωμοδοτικού συμβουλίου του Φεστιβάλ Αθηνών (1987-1992), αναπληρωτής πρόεδρος της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών (1993-1998) του ΥΠΠΟ, μέλος του ΕΤΟΣ της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών (1993-2006), διευθυντής του Β’ Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας (1996-1999) και σύμβουλος της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας (2001-2004). Είναι μέλος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) από το 1970, μέλος της Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών από το 1992 (μέλος του Δ.Σ. από το 2003), μέλος του Θεατρικού Μουσείου από το 1996 (μέλος του Δ.Σ. από το 2013), μέλος του σωματείου ΔΙΑΖΩΜΑ και μέλος, σήμερα, του Δ.Σ. (ταμίας) της Καμεράτας, Ορχήστρας των Φίλων της Μουσικής. Είναι τακτικός συνεργάτης του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και της Ορχήστρας των Χρωμάτων.