Όταν έρθεις θα είμαι σχεδόν ευτυχισμένος – Γράμματα στην Έλσα Μοράντε [1947-1983]

Στις επιστολές που ο Μοράβια ανταλλάσσει με τη Μοράντε μεταξύ του 1947 και της δεκαετίας του 1980, συγκρούονται ένας άνδρας και μια γυναίκα, και μαζί δύο μεγάλοι συγγραφείς του 20ού αιώνα. Η αξία των ντοκουμέντων αυτής της συλλογής έγκειται, επομένως, στην εκ βαθέων μαρτυρία ενός δεσμού όπου η ζωή δεν μπορεί ποτέ να είναι απολύτως διαχωρισμένη από την τέχνη, κι έτσι ο έρωτας, στοιχείο προσωπικό και ταυτόχρονα λογοτεχνικό όσο τίποτε άλλο, μεταφέρεται σε μια άλλη, οικουμενική διάσταση. Το αποδεικνύουν αυτές οι επιστολές που ο Μοράβια έγραψε αυθόρμητα, με μια πηγαία αλήθεια και με εκείνη τη σεμνότητα που δεν τον εμπόδιζε να μοιραστεί συγκινήσεις, ιδέες και ανησυχίες […]. Ενωμένοι και ταυτόχρονα χωρισμένοι για μια ολόκληρη ζωή. Τους χωρίζουν οι διαφορές του χαρακτήρα και η καταγωγή -αστική για αυτόν, ταπεινή για εκείνη- που δυσχεραίνει από την πρώτη στιγμή την ισορροπία της σχέσης […]. Αυτό που τους ενώνει, όμως, είναι πάνω απ’ όλα «το δαιμόνιο της λογοτεχνίας», το οποίο στην αλληλογραφία εκδηλώνεται σπάνια, μα είναι πανταχού παρόν σε ένα υπόγειο επίπεδο, έτοιμο να ξεπροβάλει όταν η ζωή το απαιτεί.

Alberto Moravia (Συγγραφέας)

Ο Αλμπέρτο Μοράβια (1907-1990) γεννήθηκε και πέθανε στη Ρώμη, που είναι το σκηνικό των περισσότερων βιβλίων του. Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους σύγχρονους συγγραφείς της Ιταλίας: ο Μοράβια έγραψε μέσα στο περιβάλλον του μεταπολεμικού ρεαλισμού χωρίς να ταυτιστεί με κανένα λογοτεχνικό κίνημα, δημιουργώντας, μάλλον, ο ίδιος σχολή με το έργο του. Το 1929 εκδόθηκε στο Μιλάνο το πρώτο του μυθιστόρημα, “Οι αδιάφοροι”, μια ρεαλιστική περιγραφή της μεσαίας τάξης, που έγινε μπεστ σέλερ και αργότερα μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο με πρωταγωνιστή τον Ροντ Στάιγκερ. Με τα επόμενα μυθιστορήματά του επιχείρησε να σχολιάσει την κατάσταση των πραγμάτων στην Ιταλία κατά τη διάρκεια του φασισμού, προκαλώντας το θρησκευτικό και πολιτικό κατεστημένο της εποχής. Η κοινωνική αλλοτρίωση, το σεξ χωρίς αγάπη, η συχνά αξιολύπητη εικόνα του ανδρικού φύλου, το οιδιπόδειο σύμπλεγμα, η συναισθηματική ανικανότητα, τα προβλήματα του σύγχρονου ζευγαριού και η απομόνωση αποτελούν μερικούς από τους θεματικούς άξονες στα μυθιστορήματα “Αγκοστίνο”, 1944, “Μια γυναίκα από τη Ρώμη”, 1947, “Η ανυπακοή”, 1948, “Ο κομφορμιστής”, 1951, “Η χωριάτισσα”, 1957, “Η πλήξη”, 1960. Έγραψε, επίσης, νουβέλες, σενάρια και συλλογές διηγημάτων. Πολλά βιβλία του μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο (όπως τα “Μια γυναίκα από τη Ρώμη”, το 1954, από τον Λουίτζι Τζάμπα, “Αγκοστίνο”, το 1962, από τον Μάουρο Μπολονίνι, “Η περιφρόνηση”, το 1963, από τον Ζαν-Λυκ Γκοντάρ, “Η πλήξη”, το 1963, από τον Νταμιάνο Νταμιάνι, “Οι αδιάφοροι”, το 1964, από τον Φραντσέσκο Μαζέλι, “Ο κομφορμιστής”, το 1970, από τον Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, κ.ά.), καθώς διακρίνονται από καθαρά “κινηματογραφικές” αρετές: απλό αφηγηματικό στιλ, δυνατή πλοκή, καίριες ψυχολογικές παρατηρήσεις και αυθεντικούς χαρακτήρες.

 

Σταύρος Παπασταύρου (Μεταφραστής)