H έλευση του καταλληλότερου – Λύνοντας τον μεγαλύτερο γρίφο της εξέλιξης

Ποιος μηχανισμός ευθύνεται για όλα τα δημιουργικά θαύματα της φύσης — τις φτερούγες, τα μάτια, τα γόνατα, το καμουφλάζ των ζώων, την πέψη της λακτόζης, τη φωτοσύνθεση και τόσα άλλα; Μήπως οι τυχαίες μεταλλάξεις που συνέβησαν μέσα σε μόλις 3,8 δισεκατομμύρια χρόνια; Και, αν δεν ευθύνονται οι μεταλλάξεις, τότε ποιος είναι ο μηχανισμός που εξηγεί την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα της εξέλιξης; Η θεωρία του Δαρβίνου για τη φυσική επιλογή εξηγεί πώς διατηρούνται σε βάθος χρόνου οι χρήσιμες προσαρμογές. Δεν εξηγεί, όμως, πώς δημιουργούνται. Ο πρωτοπόρος γενετιστής Ούγκο ντε Βρις το είχε θέσει πολύ εύστοχα: «Η φυσική επιλογή μπορεί να εξηγήσει την επιβίωση του καταλληλότερου, αλλά δεν μπορεί να εξηγήσει την έλευση του καταλληλότερου». Στο βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας, ο εξελικτικός βιολόγος Αντρέας Βάγκνερ παρουσιάζει το κομμάτι που λείπει από τη θεωρία του Δαρβίνου. Στηριζόμενος σε δεδομένα από πειραματικές και υπολογιστικές τεχνολογίες που μέχρι πρότινος φάνταζαν ασύλληπτες, εξηγεί γιατί οι προσαρμογές δεν συμβαίνουν έτσι τυχαία. Περιγράφει το πώς οι προσαρμογές αυτές καθοδηγούνται από ένα σύνολο νόμων, οι οποίοι επιτρέπουν στη φύση να ανακαλύπτει διαρκώς νέα μόρια και νέους μηχανισμούς, μέσα σε χρονικά διαστήματα απείρως μικρότερα από εκείνα που χρειάζονται οι τυχαίες παραλλαγές για να δράσουν — εξηγεί, κοντολογίς, πώς η φύση καινοτομεί. Βασισμένο σε πολύ προσεκτικά επιλεγμένα στοιχεία, τεκμηριωμένο ενδελεχώς, γραμμένο με παραστατικό τρόπο και εμπλουτισμένο με εντυπωσιακά παραδείγματα από το ζωικό βασίλειο, Η έλευση του καταλληλότερου αποκαλύπτει στον αναγνώστη το τελευταίο κομμάτι του παζλ για το μυστήριο της απίθανης ποικιλότητας της ζωής.

Andreas Wagner (Συγγραφέας)

Ο Αντρέας Βάγκνερ είναι αυστρο-αμερικανός εξελικτικός βιολόγος, καθηγητής του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης, στην Ελβετία. Απόφοιτος του Πανεπιστημίου της Βιέννης και διδάκτορας του Πανεπιστημίου Yale, ασχολήθηκε ερευνητικά με την ευρωστία των βιολογικών συστημάτων και με την ικανότητά τους να καινοτομούν. Έχει γράψει τουλάχιστον 240 ερευνητικές εργασίες και πέντε βιβλία. Επίσης, έχει επινοήσει ένα μαθηματικό μοντέλο δικτύωσης γονιδίων, που φέρει το όνομά του. Άλλα βιβλία του: Paradoxical Life (2009, «Τα παράδοξα της ζωής»), The Origins of Evolutionary Innovations (2011, «Η προέλευση των εξελικτικών καινοτομιών»), Life Finds a Way: What Evolution Teaches Us About Creativity (2019, «Η ζωή βρίσκει τον δρόμο: Τι μας διδάσκει η εξέλιξη για τη δημιουργικότητα»).

(Πηγή: “Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης”, 2023)

 

Μιχάλης Μακρόπουλος (Μεταφραστής)

Ο Μιχάλης Μακρόπουλος γεννήθηκε το 1965 στην Αθήνα. Σπούδασε βιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έζησε εννιά χρόνια στη Θεσσαλονίκη. Εδώ και έντεκα χρόνια ζει με την οικογένειά του στη Λευκάδα και περνά μεγάλα διαστήματα στο Δελβινάκι Πωγωνίου στην Ήπειρο, όπου διαδραματίζονται κάποιες ιστορίες του. Τα τελευταία τέσσερα βιβλία του κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Κίχλη: Το δέντρο του Ιούδα (2014), Τσότσηγια & Ω᾽μ (2017), Μαύρο νερό (2019, Βραβείο Διηγήματος-Νουβέλας του περιοδικού Ο Αναγνώστης 2020), Η θάλασσα (2020). Έχει εκδώσει δώδεκα πεζογραφικά βιβλία για ενήλικες, το Οδοιπορικό στο Πωγώνι (Fagotto 2013) και έξι βιβλία για παιδιά. Διηγήματά του έχουν δημοσιευθεί σε διάφορα περιοδικά. Εργάζεται ως μεταφραστής λογοτεχνίας.

 

 

Νίκος Κ. Μοσχονάς (Επιμέλεια)

Ο Νίκος Κ. Μοσχονάς είναι καθηγητής βιολογίας-ιατρικής μοριακής γενετικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών.