Οι μονομαχίες στην Ελλάδα

Το βιβλίο πραγματεύεται το φαινόμενο της ένοπλης μονομαχίας στην Ελλάδα ως μέσο επίλυσης προσωπικών διενέξεων, ενταγμένο στη λογική της ιστορίας από τα κάτω, δηλαδή αντικείμενο της δημόσιας ιστορίας. Η μονομαχία αποτελεί ευρωπαϊκό πολιτισμικό δάνειο, το οποίο ενσωματώθηκε ως πρακτική αρχικά από τους φιλέλληνες κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης και κατόπιν από την πολυπληθή βαυαρική συνοδεία του βασιλιά Όθωνα στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος, σε αντιδιαστολή με την κουλτούρα της βεντέτας που αναπτύχθηκε ως τοπικό χαρακτηριστικό σε πολλές ελληνικές κοινότητες. Το φαινόμενο είναι κατ’ εξοχήν διεπιστημονικό καθώς τόσο στο παρελθόν όσο και στη σύγχρονη εποχή, η μονομαχία απασχόλησε νομικούς, ανθρωπολόγους, ιστορικούς και κοινωνιολόγους. Επιπλέον, διαφαίνεται ότι η πολύπλευρη προσέγγιση διαφορετικών επιστημονικών πεδίων, οδήγησε τους ιστορικούς στη μελέτη και ταύτιση των μονομαχιών του 19ου αιώνα ως έθιμο, μόνο μεταξύ προσώπων ανώτερων κοινωνικά τάξεων, ενώ οι μονομαχίες των λαϊκών στρωμάτων έγιναν αντικείμενο έρευνας των ανθρωπολόγων. Με δεδομένο ότι όλες οι μονομαχίες αφορούσαν την προσβολή της ατομικής τιμής και κατ’ επέκταση τη νοηματοδότηση της ντροπής εντός των κοινωνικών ομάδων, διαπιστώνουμε ότι είτε πρόκειται για ανώτερες κοινωνικά τάξεις, είτε για λαϊκά, είτε για περιθωριακά κοινωνικά στρώματα, εκείνο που διαφοροποιούσε τις μονομαχίες ήταν ο χρόνος και ο τρόπος διεξαγωγής τους. Ως εκ τούτου, θα ξεχωρίσουμε τις μονομαχίες ανάλογα με το τελετουργικό και τον χρόνο διεξαγωγής τους, σε αστικές που διεξάγονταν με αυστηρό τελετουργικό σε μεταγενέστερο χρόνο και σε εξαιρετικές ή ειδικές μονομαχίες που ούτως ή άλλως έτσι ορίζονταν στους ευρωπαϊκούς και ελληνικούς κώδικες μονομαχίας. Η μελέτη τους ως ενιαίο φαινόμενο για την εποχή που εξετάζουμε είναι μονόδρομος, από τη στιγμή που το έθιμο οφείλεται σε ισχυρά εμπεδωμένες νοοτροπίες στην Ευρώπη, σχετικά με τις ταυτότητες, τους ρόλους των ατόμων και την αποδοχή ή απόρριψή τους από τον κοινωνικό περίγυρο. Στο βιβλίο περιλαμβάνεται μια σπάνια πρωτογενής πηγή από την προσωπική συλλογή του συγγραφέα, ο Kώδικας Μονομαχίας (έκδοση 1901) του απότακτου Ταγματάρχη του Οικονομικού Σωκράτη Χαλκιόπουλου.

Σάββας Γκαλιμαρίδης (Συγγραφέας)

Ο Σάββας Γκαλιμαρίδης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1974 όπου τελείωσε το λύκειο. Ακολουθώντας τη στρατιωτική παράδοση της οικογένειάς του, εισήλθε στη Σχολή Ευελπίδων το 1992 και εντάχθηκε το 1996 στις τάξεις του στρατού με το βαθμό του Ανθυπίλαρχου. Στο πλαίσιο της σταδιοδρομίας του, αποφοίτησε από όλα τα προβλεπόμενα σχολεία για το βαθμό του, τη Σχολή Επιτελών, την Ανώτατη Διακλαδική Σχολή Πολέμου και τη Σχολή Εθνικής Άμυνας. Υπηρέτησε πάνω από δεκαπέντε έτη σε Μονάδες Εκστρατείας, Σχηματισμούς Τεθωρακισμένων και Μηχανοκίνητου Πεζικού σε παραμεθόριες περιοχές της Θράκης, καθώς και στη Στρατιωτική Αντιπροσωπεία της Ελλάδος στο Ανώτατο Συμμαχικό Στρατηγείο Δυνάμεων Ευρώπης στο Βέλγιο (SHAPE) για τρία χρόνια. Παράλληλα με την ενάσκηση των καθηκόντων του, απέκτησε πτυχίο Ιστορίας και Εθνολογίας από τη Σχολή Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του ΔΠΘ, Μεταπτυχιακούς Τίτλους Σπουδών στη Δημόσια Ιστορία από το ΕΑΠ και στην Εκπαιδευτική Ηγεσία και Διοίκηση από το Πανεπιστήμιο της Ρώμης αντίστοιχα. Το 2010 τοποθετείται στο Σουδάν στην πολυεθνική δύναμη του ΟΗΕ με έδρα το Χαρτούμ κατά τη διάρκεια του εμφύλιου σπαραγμού στην πολύπαθη αυτή χώρα της Αφρικής. Η περίοδος αυτή σύμφωνα με τον ίδιο, ήταν σταθμός και ένα μάθημα ζωής για το μέλλον. Έχει διατελέσει επικεφαλής εκπαίδευσης των εξομοιωτών αρμάτων Leopard 2 Hel στην Αλεξανδρούπολη, Υποδιοικητής και Διοικητής στην 25η Επιλαρχία Μέσων Αρμάτων στην Ξάνθη, Διευθυντής Επιτελικού Γραφείου στην XXV Τεθωρακισμένη Ταξιαρχία, Τμηματάρχης στο Δ΄ Σώμα Στρατού, Επιτελής στο ΓΕΣ και στο Στρατιωτικό Γραφείο δύο Υφυπουργών Άμυνας. Το 2024 επελέγη ως Ακόλουθος Άμυνας της Ελλάδας στην Ελληνική Πρεσβεία στην Τεχεράνη. Η μεγάλη αγάπη που τρέφει για την ιστορία και κατ’ επέκταση για την ιστορική έρευνα, τον ώθησε από νωρίς στην επισταμένη μελέτη αρχειακών πηγών, προχωρώντας παράλληλα σε δημοσίευση άρθρων και εργασιών σε ελληνικά και ξενόγλωσσα περιοδικά. Ομιλεί Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά και Τουρκικά. Είναι νυμφευμένος με τη Μαρία Χορταρίδη και έχουν τρία τέκνα.

(Πηγή: “Σάββας Γκαλιμαρίδης”, 2024)