Είναι γενικά παραδεκτό ότι στις σύγχρονες κοινωνίες υπάρχει οργανωμένο σύστημα εκπαίδευσης με σαφώς καθορισμένους σκοπούς, το οποίο λαμβάνει υπόψη και αξιοποιεί τη συμβολή της οικογένειας και του ευρύτερου περιβάλλοντος. Και είναι γεγονός πως η σύγχρονη εκπαίδευση επηρεάζει πολλαπλά την κοινωνική και οικονομική ζωή. Δεν αυξάνει μόνο τον αριθμό εξειδικευμένων εργασιών κι ούτε τείνει να ελαχιστοποιήσει με την εφαρμογή της νέων τεχνολογιών παραδοσιακές ασχολίες που εμποδίζουν την οικονομική πρόοδο. Αποβλέπει στη μετάδοση της πολιτιστικής κληρονομιάς του παρελθόντος, στην ένταξη των νέων στην κοινωνική ζωή, στην ομαλή προσαρμογή τους στο περιβάλλον και, παραπέρα, στον εμπλουτισμό της ζωής με νέες αξίες.
Κατά συνέπεια, η εκπαίδευση είναι σημαντική όχι μόνο γιατί βοηθά τις νέες και τους νέους να αποκτήσουν περισσότερα προσόντα που θα καλυτερεύσουν τη ζωή τους, αλλά γιατί τις/τους μαθαίνει να αναπτύσσουν την προσωπικότητά τους, διδάσκοντάς τες/τους να προσδιορίζουν την/τον εαυτή/ό τους σε σχέση με τον κόσμο γύρω τους. Άλλωστε, πρώτιστο μέλημα του σχολείου δεν είναι το επάγγελμα που θα ασκήσουν, αλλά η ζωή που θα ζήσουν. Στην προοπτική αυτή γίνεται φανερός ο ρόλος τόσο της διεύθυνσης του σχολείου, αυτού που συνηθίζουμε να αποκαλούμε στο πλαίσιο του management εκπαιδευτική ηγεσία, αλλά και των γυναικών και ανδρών εκπαιδευτικών, όπως και η αναγκαιότητα της διοίκησης της εκπαίδευσης ευρύτερα και της σχολικής μονάδας ειδικότερα.
Τι συνιστά έναν οργανισμό επιτυχημένο και αποτελεσματικό; Είναι γεγονός πως τα επιτυχημένα οργανωτικά και διοικητικά μοντέλα έχουν αναπτυχθεί πρωτίστως στις επιχειρήσεις, ενώ η διοικητική επιστήμη στο πεδίο της εκπαίδευσης αναπτύσσεται ραγδαία τις τελευταίες δεκαετίες. Οι οικονομικές αποδόσεις των επιτυχημένων επιχειρήσεων στηρίζονται σε μέγιστο βαθμό στην καλή οργάνωση και διοίκησή τους. Μια βασική διαφορά μεταξύ των επιχειρήσεων που λειτουργούν στα πλαίσια της αγοράς και των εκπαιδευτικών οργανισμών είναι το περιεχόμενο της αποστολής τους.
Και οι δύο συγκεκριμένοι παράγοντες (σχολική ηγεσία – εκπαιδευτικοί), καθώς και το φλέγον ζήτημα ενός σύγχρονου εκπαιδευτικού management που να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των καιρών, βρίσκονται στο κέντρο του παρόντος πονήματος. Έτσι στο πλαίσιό του και αφού εισαγωγικά αποσαφηνίσθηκαν οι σχετικοί/ές όροι και έννοιες, παρουσιάστηκαν δύο βασικές λειτουργίες της διοίκησης, ο προγραμματισμός και η οργάνωση, παράλληλα με τα πλεονεκτήματα του προγραμματισμού εντός του σχολικού περιβάλλοντος, ενώ αναδείχθηκε η σημασία της ανάπτυξης των οργανισμών που μαθαίνουν, που μπορούν δηλαδή να εξελίσσονται, να προσαρμόζονται και να εξασφαλίζουν το μέλλον που επιθυμούν.
Νικόλαος Γ. Ράπτης (Συγγραφέας)
Ο Νικόλαος Ράπτης είναι Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Προσχολικής Αγωγής και Εκπαιδευτικής Σχεδίασης της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, με γνωστικό αντικείμενο «Ηγεσία και Διοίκηση στην Εκπαίδευση». Έχει πολύτιμη εμπειρία στον εκπαιδευτικό χώρο, αφού υπηρέτησε σε διάφορες θεσμικές θέσεις όπως Διευθυντής Σχολικής Μονάδας, Σχολικός Σύμβουλος, Διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και Περιφερειακός Διευθυντής Εκπαίδευσης. Από το 2006 έως τον διορισμό του στη θέση του Επίκουρου Καθηγητή, παράλληλα με το έργο του στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, εργαζόταν ως συμβασιούχος Λέκτορας στο Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης και Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού και ως ερευνητικός συνεργάτης σε μεταπτυχιακά προγράμματα του ίδιου τμήματος. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στην ηγεσία και τη διαχείριση των εκπαιδευτικών μονάδων και συστημάτων. Είναι συγγραφέας επιστημονικών βιβλίων και άρθρων. Έχει συγγράψει αρκετά βιβλία και ερευνητικές εργασίες / μελέτες, μεταξύ των οποίων τα παρακάτω: «Η Συνεργατική Ηγεσία στην Εκπαίδευση», «Ο ρόλος της Διεύθυνσης και του Συλλόγου Διδασκόντων», «Ηγεσία Εκπαιδευτικών Μονάδων» και «Διαχείριση της καινοτομίας από τη σχολική ηγεσία».
(Πηγή: “Εκδόσεις Γκόνη”, 2022)
