Εγκλήματα των ισχυρών – Θεωρία και πραγματικότητα

Καθηµερινά γινόµαστε µάρτυρες σοβαρών παραβιάσεων του νόµου από το κράτος και τις επιχειρήσεις. Τεράστιες οικολογικές καταστροφές, αλόγιστη εκµετάλλευση φυσικών πόρων, σοβαρές περιπτώσεις φοροδιαφυγής, µεγάλες καταναλωτικές απάτες, πολύνεκρα ατυχήµατα λόγω τραγικών ελλείψεων στην ασφάλεια των συγκοινωνιών, απώλειες ζωών και σωµατικές βλάβες εργαζοµένων λόγω ελλιπούς προστασίας της ασφάλειάς τους, εγκλήµατα πολέµου, εγκλήµατα κατά της ανθρωπότητας, γενοκτονίες, εκτοπισµοί, εθνοκαθάρσεις, πολιτικές δολοφονίες, αστυνοµικές καταχρήσεις, βασανιστήρια και πολλαπλές παραβιάσεις θεµελιωδών ατοµικών και κοινωνικών δικαιωµάτων. Οι υποθέσεις αυτές προκαλούν µαζική θυµατοποίηση και ανεπίστρεπτες κοινωνικές βλάβες στο φυσικό περιβάλλον, το πολιτισµικό κεφάλαιο, τα ατοµικά και κοινωνικά δικαιώµατα, τη δηµοκρατία και το κράτος δικαίου. Παρ’ όλα αυτά, ο τρόπος που προσλαµβάνονται και αντιµετωπίζονται είναι δυσανάλογος της κοινωνικής τους βλαπτικότητας. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα φαινόµενα αυτά δεν προβάλλονται καν ως εγκλήµατα αλλά ως ατυχή περιστατικά, ατυχήµατα, φυσικές καταστροφές, αµέλειες, διαρροές, κακοδιαχείριση, ελλιπής πρόβλεψη, παρανόηση, απορρύθµιση ή κατάχρηση. Γιατί όµως συµβαίνει αυτό; Γιατί ενώ είµαστε θύµατα διαφθοράς και οικονοµικών καταχρήσεων, φοβόµαστε µην πέσουµε θύµατα κλοπής, ληστείας, βιασµού ή σωµατικής βλάβης; Γιατί ο επίσηµος κοινωνικός έλεγχος αλλά και η εγκληµατολογική έρευνα εστιάζουν κατά προτεραιότητα στο λεγόµενο έγκληµα του δρόµου (street crime) και σε εκείνες τις κοινωνικές οµάδες που θεωρούνται «κοινωνικά επικίνδυνες»; Πού εστιάζει και τι αφήνει στο απυρόβλητο ο ποινικός νόµος; Πώς επιδρά η µεταβλητή της εξουσίας; Ο παρών τόµος επιχειρεί να απαντήσει σε ορισµένα από τα ανωτέρω ερωτήµατα και να ανοίξει τον διάλογο σε άλλα. Κυρίως φιλοδοξεί να ξεκινήσει µία συστηµατική ενασχόληση µε τα εγκλήµατα των ισχυρών τόσο σε επίπεδο θεωρητικής ανάλυσης όσο και σε επίπεδο εµπειρικής τεκµηρίωσης και έρευνας, στρέφοντας τον επιστηµονικό προβολέα σε µελέτες περίπτωσης (case studies) που θίγουν ζητήµατα γύρω από τον τρόπο που αντιλαµβανόµαστε και αντιµετωπίζουµε το εγκληµατικό φαινόµενο.

Συλλογικό έργο (Συγγραφέας)

 

Μαργαρίτα Γασπαρινάτου (Επιμέλεια)

H Μαργαρίτα Γασπαρινάτου είναι εγκληµατολόγος, δικηγόρος, διδάσκουσα στη Νοµική Σχολή του ∆ηµοκριτείου Πανεπιστηµίου Θράκης (πρόγραµµα ΕΣΠΑ) και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήµιο (Σ.Ε.Π.). Είναι Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια στο ∆ηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης και Διδάκτωρ της Νοµικής Σχολής του ΕΚΠΑ. Έχει διατελέσει Επιστηµονική Συνεργάτης στη Γενική Γραµµατεία για την Καταπολέµηση της Διαφθοράς, συµµετέχοντας ως Εθνική Εµπειρογνώµων στην Οµάδα Εργασίας του ΟΟΣΑ για την Καταπολέµηση της Δωροδοκίας Αλλοδαπών Δηµοσίων Λειτουργών σε Διεθνείς Επι-χειρηµατικές Συναλλαγές (WGB), στην Οµάδα Επισκόπησης Εφαρµογής της Σύµβασης των Ηνωµένων Εθνών κατά της Διαφθοράς (IRG, UNCAC) και στην Οµάδα Κρατών του Συµβουλίου της Ευρώπης ενάντια στη ∆ιαφθορά (GRECO). Έχει συµµετάσχει σε νοµοπαρασκευαστικές επιτροπές κι ερευνητικά προγράµµατα, ενώ άρθρα της έχουν δηµοσιευθεί σε επιστηµονικά περιοδικά και συλλογικούς τόµους. Τα επιστηµονικά της ενδιαφέροντα εστιάζουν κυρίως στη θεωρητική εγκληµατολογία, την αντεγκληµατική πολιτική, τη νεανική παραβατικότητα, το σύστηµα ποινικής δικαιοσύνης, τη διαφθορά, το οικονοµικό και οργανωµένο έγκληµα.
Από τις εκδόσεις Τόπος κυκλοφορεί το βιβλίο της: Επικινδυνότητα: Η διαδρομή μιας ”επικίνδυνης” κατασκευής , Εγκληµατολογική προσέγγιση (2020).

(Πηγή: “Εκδόσεις Τόπος”, 2025)

 

Ειρήνη Σταµούλη(Επιμέλεια)

Η Ειρήνη Σταµούλη είναι εγκληµατολόγος, δικηγόρος και διδάσκουσα (Σ.Ε.Π.) του ΠΜΣ «Εγκληµατολογικές και Ποινικές Προσεγγίσεις της ∆ιαφθοράς, του Οικονοµικού και του Οργανωµένου Εγκλήµατος» στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήµιο. Είναι διδάκτωρ Εγκληµατολογίας του Τµήµατος Κοινωνικής ∆ιοίκησης και Πολιτικής στο ∆ΠΘ, απόφοιτος του ΠΜΣ στη ∆ιεθνή Εγκληµατολογία της Νοµικής Σχολής του Πανεπιστηµίου του Σέφιλντ στο Ηνωµένο Βασίλειο, καθώς και της Νοµικής Σχολής στο ΑΠΘ. Έχει εκπονήσει µεταδιδακτορική έρευνα για τη διαφθορά και το κρατικό-εταιρικό έγκληµα στον τοµέα της υγείας. Έχει διδάξει στο Τµήµα Κοινωνικής Πολιτικής του ∆ΠΘ και έχει συνεργαστεί µε διάφορα ΠΜΣ στο ∆ΠΘ και στο ΕΚΠΑ. Έχει διατελέσει Επιστηµονική Συνεργάτιδα στη Γενική Γραµµατεία Καταπολέµησης της ∆ιαφθοράς του Υπουργείου ∆ικαιοσύνης, ∆ιαφάνειας και Ανθρωπίνων ∆ικαιωµάτων (2015-2018) και έχει κάνει πρακτική άσκηση στη ∆ιεύθυνση για την Ελευθερία, τη ∆ικαιοσύνη και την Ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες (DG HOME). Έχει συµµετάσχει σε ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράµµατα, ενώ άρθρα της έχουν δηµοσιευτεί σε επιστηµονικά περιοδικά και συλλογικούς τόµους. Τα επιστηµονικά της ενδιαφέροντα εστιάζουν στην κριτική εγκληµατολογία, την αντεγκληµατική πολιτική, το σύστηµα ποινικής δικαιοσύνης, το οργανωµένο έγκληµα και τη διαφθορά.
Από τις Εκδόσεις Τόπος κυκλοφορεί το βιβλίο της “Κριτικές Θεωρήσεις του ποινικού φαινομένου”, (2025).

(Πηγή: “Εκδόσεις Τόπος”, 2025)