Ιστορική ανθολογία

Τι μπορεί να συμβεί όταν ένας λόγιος, γεννημένος ιστοριοδίφης, διαμαρτύρεται σε τόνον εξομολογητικό “Δεν είμαι εγώ επιστήμονας, ποιητής είμαι”; Τι άλλο, από το να προκύψει η περίπτωση Γιάννη Βλαχογιάννη. Και από έναν Βλαχογιάννη και μόνο να προκύψει η Ιστορική Ανθολογία. Ένας δημιουργός, που επειδή “έβλεπε” μέσα από την ποιητική του ιδιοσυγκρασία τα πρόσωπα που ιστοριοδιφούσε ως άτομα του οικείου περιβάλλοντός του, συνέλαβε την ιδέα να μας τα παρουσιάσει στην καθημερινότητά τους, με χαρακτηριστικές, έντονες πινελιές, που είναι αυτό που ονομάζουμε συνήθως ιστορικό ανέκδοτο. Επειδή η αυστηρή επιστημονική συνείδησή του δεν του επέτρεπε να τα παρεμβάλει στο κυρίως έργο του, τα συγκρότησε σε ένα σώμα και μας τα προσέφερε όχι ως αποσπόρια, αλλά ως συμπλήρωση του κυρίως ιστορικού έργου του. Αν δούμε με τον ίδιο τρόπο και το υπόλοιπο σχετικό διηγηματικό έργο του, μόνον τότε μπορούμε να εκτιμήσουμε ότι ο Γιάννης Βλαχογιάννης είναι αρχή και τέλος.