Οκτάνα

Από τα πρώτα κιόλας βήματα του Χοροθεάτρου Οκτάνα, ο ιδρυτής του Κωνσταντίνος Ρήγος επέδειξε ιδιαίτερη ευαισθησία στις μουσικές επιλογές που επένδυαν τις εκάστοτε δημιουργίες του. Ζούμε σε μια εποχή -και μάλιστα πολύ πριν από το 1990, όταν και ιδρύθηκε η Οκτάνα- που οι απανταχού χορογράφοι, ιδιαίτερα οι “πτωχότεροι”, ανατρέχουν συνήθως σε ήδη υπάρχουσες ηχογραφήσεις για τις μελωδίες και τις ρυθμολογίες που ταιριάζουν στα οράματά τους ή που νομίζουν ότι ταιριάζουν. Έντεχνη μουσική, μπαρόκ, κλασική, ρομαντική, μοντέρνα, σύγχρονη, μινιμαλιστική, έθνικ, ροκ και ποπ γειτνιάζουν και συνευρίσκονται σε συχνά απαράδεκτες -όχι μόνο αισθητικά αλλά και ακουστικά- μείξεις. Ο Κωνσταντίνος Ρήγος φάνηκε εξαρχής να διαθέτει μια ιδιαίτερα ελιτίστικη και εκλεκτική αίσθηση στις επιλογές του, μια τόλμη -μέχρι θράσους- στις ρηξικέλευθες προτάσεις του και ένα πολύ “μουσικό αυτί”. Η κορυφαία χορωδιακή σύνθεση του 20ού αιώνα “Οι Γάμοι” του Στραβίνσκυ υπήρξε αποκαλυπτική στον κατακερματισμό της από τον νεαρό ακόμα τότε χορογράφο. Ακατανόητες παρλάτες και παραδοσιακά χορωδιακά τραγούδια, όλα στα ρωσικά, παρεισέφρυσαν χωρίς να πληγώσουν καθόλου το υπέροχο πρωτότυπο και συνταίριαξαν με τη χορογραφική ροή. Ποιος θα τολμούσε σήμερα να πειραματιστεί με μια άλλη κορυφαία και δυσκολότατη χορευτική παρτιτούρα όπως αυτή του μπαλέτου “Δάφνις και Χλόη” του Ραβέλ; Πολλοί “μεγάλοι” του αιώνα που έφυγε δοκίμασαν και τα μπαλέτα των περισσοτέρων απέτυχαν. Ο Ρήγος τόλμησε και η τόλμη του βραβεύτηκε με μια πρωτοφανή επιτυχία, αλλά και το κρατικό βραβείο. Για το “Ξενοδοχείο Ορφέας” επιλέχτηκαν αποσπάσματα από την όπερα του Γκλουκ “Ορφέας και Ευρυδίκη”, συνδυάστηκαν με δύσκολους μονολόγους και στο τελικό μιξάζ απουσίαζε το αναμενόμενο: η περίφημη άρια “Έχασα την Ευρυδίκη”. Το πάντρεμα του Τσαϊκόφσκι με επαναστατικά τραγούδια της Λατινικής Αμερικής μοιάζει από εξωφρενικό μέχρι απαράδεκτο. Κι όμως “Η Ωραία Κοιμωμένη” του Χοροθεάτρου του ΚΘΒΕ που έστησε ο Ρήγος υπήρξε αποκαλυπτική για τη μουσική της ευαισθησία. Βέβαια έχει προηγηθεί ένα… menage a quatre, όπου τα ιδιοφυή οράματα του Ρήγου θα έχουν πλέξει και εμπλέξει αρμοστά τέσσερις συνθέτες που από μόνοι τους δεν θα καλημεριζόντουσαν ίσως. Γιατί μπορεί ο Σούμαν και ο Μπραμς να ήταν φίλοι αγαπημένοι, όμως πώς να υπεισέλθουν στην παρέα ο Ντεμπυσύ κι ο Σοστακόβιτς; Μα στις “Πέντε Εποχές” του Ρήγου συναντουν μάλιστα και τον νεότατο, ακραίο ροκά, μινιμαλιστή Α. Μυταρά, ο οποίος συνεργάστηκε στενά με τον χορογράφο και για τις πρωτότυπες συνθέσεις δύο επιτυχιών: του “Ίκαρου” και της “Κυρίας με τις Καμέλιες”. Τέλος, οι προτάσεις τρίτων -ειδικών και επιλεγμένων: του κριτικού Σ. Δημητρακόπουλου για “Tο Ρινγκ”, (ένα κράμα τραγουδιών ποπ, ροκ και “κλασικών”), καθώς και του συνθέτη Δ. Κουρτάκη για τον “Κυανοπώγωνα”, (μοντάζ κάθε πιθανής ή απίθανης ενόργανης και /ή φωνητικής έκφανσης)- αξιοποιήθηκαν στο έπακρο από τον χορογράφο. Μπορεί κάποτε ο Πετιπά να απαιτούσε από τον Τσαϊκόφσκι μέτρα μουσικά και μελωδίες συγκεκριμένες για τα τσαρικά τους μπαλέτα. Και μπορεί ο Μπαλανσίν να συνεργαζόταν στενά με τον Στραβίνσκυ ή να έπαιρνε έτοιμες παρτιτούρες που οι συνεργάτες του (μαέστροι, πιανίστες) θα διέλυαν και θα ανέπλαθαν σύμφωνα με τις εκάστοτε απαιτήσεις. Η χορογράφηση μουσικής “κονσέρβας” είναι ασφαλώς δυσκολότερη, η επιλογή της ριψοκίνδυνη και απαιτεί τρομερές εσωτερικές ικανότητες, διεργασίες εγκεφαλικές και συναισθηματικές για να μην προδοθεί το μουσικό, το βηματολογικό, το ανελικτικό και τελικά το αισθητικό αποτέλεσμα. Και στον τομέα αυτό ο Κωνσταντίνος Ρήγος έχει αποδείξει μια αδιαμφισβήτητη ιδιοφυΐα, απαιτώντας και αποδεχόμενος την εκτίμηση και τον σεβασμό όλων μας.