Ο 13ος επιβάτης

“-Πάρε στο τηλέφωνο τη Χωροφυλακή, είπε ο Μπέκας ανυπόμονα. Ως το απόγευμα θέλω να έχεις νέα. Βγήκε από το γραφείο του σκυθρωπός. Δεν αγαπούσε τις υποθέσεις που θύμιζαν μυθιστορήματα κι ένιωθε τον εαυτό του λίγο γελοίο που έδινε σημασία σε τέτοιες φανταστικές λεπτομέρειες. Ντρεπόταν τώρα για την εντολή που έδωσε στον βοηθό του. Τι δουλειά είχε στο τρένο της Θεσσαλονίκης ο άνθρωπος με το άσπρο κοστούμι; Και, επιτέλους, υπήρχε πραγματικά ένας άνθρωπος με άσπρο κοστούμι; Ποτέ στα τριάντα χρόνια της καριέρας του ο αστυνόμος Μπέκας δεν είχε εκνευριστεί τόσο πολύ. Ένιωθε πως τον κορόιδευαν. Πως υπήρχε ένα φάντασμα που έπαιζε μαζί του. Κι αυτό το φάντασμα φορούσε ένα λευκό κοστούμι. ‘ Ηταν ο τέταρτος θάνατος, κι αυτός ο θάνατος ετούτη τη φορά δεν ήταν ούτε “αυτοκτονία” ούτε “δυστύχημα”. Ήταν ένας καθαρός φόνος με πιστόλι, αλλά φόνος απόλυτα νόμιμος”. “Ο 13ος επιβάτης” του Γιάννη Μαρή πρωτοδημοσιεύτηκε το 1962 σε 129 συνέχειες στην “Απογευματινή”, με εικονογράφηση του Μ. Γάλλια, και κυκλοφόρησε σε βιβλίο το 1971 από τις βραχύβιες εκδόσεις “Περγαμηνή”. Έκτοτε, αν και είναι ένα από τα καλύτερα μυθιστορήματα του πολυγραφότατου συγγραφέα, δεν ξανακυκλοφόρησε. Οι εκδόσεις “Άγρα” ξεκινούν με τον “13ο επιβάτη” μια σειρά εκδόσεων “χαμένων” κειμένων του “πατέρα” του ελληνικού αστυνομικού μυθιστορήματος. Οι δύο μεγάλες υποθέσεις του αστυνόμου Μπέκα ήταν το “Έγκλημα στο Κολωνάκι” και η περίπλοκη υπόθεση κληρονομιάς στον “13ο επιβάτη”. “Ο 13ος επιβάτης” είναι το πιο τυπικό έργο του Μαρή με ήρωα τον Μπέκα. Η υπόθεση της μεγάλης κληρονομιάς “ήταν η σοβαρότερη και η χειρότερη υπόθεση που ανέλαβε στα τριάντα χρόνια της αστυνομικής του ζωής. Μια υπόθεση στην οποία απέτυχε”.

Γιάννης Μαρής (Συγγραφέας)

Ο Γιάννης Τσιριμώκος (ψευδ. Γιάννης Μαρής) [[1916-1979] γεννήθηκε στη Σκόπελο. Ο πατέρας του ήταν δικαστικός. Τα παιδικά του χρόνια τα έζησε στη Λαμία. Σπούδασε νομικά στη Θεσσαλονίκη. Προπολεμικά εργάστηκε στην Αγροτική Τράπεζα ως διευθυντής υποκαταστήματος στην Αρναία Χαλκιδικής. Το 1943 βγήκε στο βουνό και εντάχθηκε στο ΕΑΜ. Ανήκε στη σοσιαλιστική αριστερά και στην ΕΛΔ (Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας), το κόμμα του Αλέξανδρου Σβώλου και του ξαδέλφου του Ηλία Τσιριμώκου. Μετά την απελευθέρωση εργάστηκε ως δημοσιογράφος. Αρχικά στη Μάχη και στον Προοδευτικό Φιλελεύθερο και αργότερα στο συγκρότημα Μπότση (Ακρόπολις, Απογευματινή) και το περιοδικό Πρώτο.
Ως συγγραφέας εμφανίστηκε το 1953 στο βραχύβιο περιοδικό Οικογένεια, δημοσιεύοντας με το πραγματικό του όνομα σε συνέχειες το αστυνομικό μυθιστόρημα Έγκλημα στο Κολωνάκι. Υπήρξε πολυγραφότατος. Θα ακολουθήσουν, πάντα σε συνέχειες, περισσότερα από εξήντα αστυνομικά μυθιστορήματα και νουβέλες, ενώ το σύνολο των αφηγημάτων του στον ημερήσιο τύπο, ιστορικών και αισθηματικών, ξεπερνάει τα εκατό. Τα υπογράφει ως Γιάννης Μαρής και έτσι πλέον θα μείνει γνωστός. Τα μυθιστορήματά του εκδίδονταν συχνά και σε πολλές άλλες εφημερίδες σε άλλες πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού (ελληνόφωνο Τύπο της Αυστραλίας, Κύπρου, Λονδίνου, Κωνσταντινουπόλεως, Ν. Αφρικής κ.α.).
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 τα αστυνομικά του μυθιστορήματα εκδίδονται και σε βιβλία από τις Εκδόσεις Ατλαντίδα-Πεχλιβανίδη και Περγαμηνή, κατά κανόνα με διαφορετικό τίτλο από τον αρχικό των εφημερίδων. Μέχρι το 1978 εκδόθηκαν σαρανταεννέα. Από το 2012 οι Εκδόσεις Άγρα εξέδωσαν οκτώ από τα αδημοσίευτα σε βιβλίο μυθιστορήματά του και δύο που είχαν κυκλοφορήσει βραχύβια από τις Εκδόσεις Περγαμηνή.
Ο Γιάννης Μαρής ανανέωσε το αθηναϊκό ανάγνωσμα της εποχής συνδυάζοντας την ποιότητα με τη συναρπαστική πλοκή και έγινε ο θεμελιωτής του ελληνικού αστυνομικού μυθιστορήματος. Υπήρξε ένας από τους δημοφιλέστερους Έλληνες συγγραφείς των δεκαετιών 1950, 1960 και 1970.
Ο Γιάννης Μαρής έγραψε επιπλέον το σενάριο είκοσι κινηματογραφικών ταινιών και ανέβασε δύο θεατρικά έργα.
Το συγγραφικό έργο του Γιάννη Μαρή ήταν πάντα ενταγμένο στη δημοσιογραφική του δουλειά, που περιλάμβανε κινηματογραφική κριτική, έρευνες, συνεντεύξεις, ανταποκρίσεις και αποστολές στο εξωτερικό.
Τελευταία του μυθιστορήματα είναι Η εξαφάνιση του Τζων Αυλακιώτη (1976) και Η απαγωγή (1978).
Πέθανε στην Αθήνα τον Νοέμβριο του 1979 λίγο μετά τη συνταξιοδότησή του.

(Πηγή: “Εκδόσεις Άγρα”, 2021)