Σεφέρης και Καμύ: Ζήτημα φωτός

Πολλά χώριζαν τον Καμύ από τον Σεφέρη: οι τόποι, η κοινωνική τάξη, η ιδιοσυγκρασία, η σχέση με την πολιτική, οι τρόποι της γραφής… Στα μύχια, ωστόσο, της ψυχής τους φώλιαζε κάτι που τους αδέλφωνε: το φως της Μεσογείου και μια ορισμένη ιδέα για την Ελλάδα. Αυτά θεμελίωσαν έναν σιωπηρό αλλά συναρπαστικό διάλογο και μια στάση ζωής απέναντι στα ουσιώδη: την άρνηση του φανατισμού· τον σεβασμό των ορίων· το χρέος του «εγώ» προς το «εμείς» της πόλεως· την αλληλεγγύη του καλλιτέχνη με την κοινότητα ζώντων και νεκρών που είναι ο πολιτισμός· την αφοσίωση στον συγκεκριμένο άνθρωπο με τις αρετές και τις αμαρτίες του· τον ακάματο αγώνα για την υπέρβαση του μηδενισμού. Είναι σημαδιακό ότι αυτή η στάση σμιλεύτηκε, και για τους δύο, μέσα στην τραγωδία ενός αιώνα που γέννησε τη φρίκη δύο παγκόσμιων πολέμων, το Ολοκαύτωμα και τη Χιροσίμα. Και ιδού: στο ξεκίνημα μιας νέας χιλιετίας ο κόσμος μας δείχνει ξανά το τραγικό του πρόσωπο, αφυπνίζοντας τους εφιάλτες της μισαλλοδοξίας, της προσφυγιάς και του πολέμου, την ίδια στιγμή που βιώνει μια πολυδιάστατη κρίση, χωρίς προηγούμενο: κρίση οικολογική, γεωπολιτική, κοινωνική, ηθική, πολιτισμική, κρίση του ανθρώπου. Έτσι, ο χτεσινός διάλογος των δύο δημιουργών αποκαλύπτεται όχι απλώς επίκαιρος, αλλά προφητικός. Χρειάζεται να τον θυμόμαστε και να τον ανανεώνουμε καθημερινά. Από τη ζωντάνια του θα κριθεί αν μπορεί να διασωθεί η ανθρωπιά μας. Γ.Κ.

Γιάννης Κιουρτσάκης (Συγγραφέας)

Ο Γιάννης Κιουρτσάκης γεννήθηκε το 1941 στην Αθήνα και σπούδασε νομικά στο Παρίσι. Το 1986 τιμήθηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου, το 1996 με το Βραβείο Μυθιστορήματος του περιοδικού «Διαβάζω» και το 2010 με το Βραβείο Λογοτεχνικού Δοκιμίου-Μελέτης του περιοδικού «Διαβάζω». Ερευνητικό, δοκιμιακό ή μυθιστορηματικό, ολόκληρο το έργο του Γιάννη Κιουρτσάκη, όπως αποκρυσταλλώνεται με τον χρόνο, είναι ένας διαρκής διάλογος: με τους δασκάλους του, τους φίλους του, τον αναγνώστη• με την ελληνική λαϊκή παράδοση και τον ευρωπαϊκό πολιτισμό• με τους αγαπημένους του νεκρούς, τις νεότερες γενιές και τους αγέννητους• με τον ίδιο του τον εαυτό. Πίσω από την ποικιλία των θεμάτων υπάρχουν τρεις σταθεροί άξονες: η ταυτότητα, ατομική ή συλλογική, ως αναπόφευκτη σχέση με τους άλλους• η δημιουργία, ως μοναδικό θεμέλιο ενός ζωντανού πολιτισμού• η αναζήτηση μιας ανθρώπινης ζωής στους δύσκολους καιρούς.
Από τις Εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορούν τα βιβλία του: Το ζητούμενο του ανθρώπου (2011), Ο νεοελληνικός διχασμός και το μυστήριο της τέχνης. Ξαναβλέποντας δύο ταινίες του Λάκη Παπαστάθη (2014), Γυρεύοντας στην εξορία την πατρίδα σου (2015), Ο Παπαδιαμάντης, η Ελλάδα και ο κόσμος μας. Διάλογος φιλίας με τον Λάκη Προγκίδη (2018), Ένα αστόπαιδο στο σχολειό του Καραγκιόζη (2019), Το θαύμα και η τραγωδία. Το Εικοσιένα από τον κόσμο του Ομήρου στην παγκόσμια επαρχία (2020), Όταν όλα κρέμονται από μια κλωστή. Εσαεί ατελείωτο ψηφιδωτό (2021), Σαν μυθιστόρημα (νέα έκδοση, 2023).

(Πηγή: “Εκδόσεις Πατάκη”, 2024)