Το κλειδί

Τό βιβλίο αὐτό ἔρχεται νά προσθέσει μια τελείως νέα ὀπτική γωνία στήν διχοστασία σχετικά μέ τήν ἔξοδο τῆς Ἑλλάδος στόν Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δίνω τόν ἑλληνικό τίτλο Τό κλειδί, γιατί αὐτό εἶναι τό συµπέρασµα τοῦ συγγραφέως. Ὁ Ἀλεξάντερ Μοντγκόμερυ Κάνινγκεημ, Ἄγγλος ἀνώτερος ἀξιωματικός, στάλθηκε ἐδῶ τό 1915 προκειμένου νά βοηθήσει τόν Ἄγγλο πρέσβη νά βάλει τήν Ἑλλάδα στόν πόλεμο. Μυαλό ἀνεξάρτητο, μέ μεγάλη πείρα εἰδικῶν διπλωματικῶν ἀποστολῶν καί φιλίες στά ἀνώτατα κλιμάκια τοῦ ἀγγλικοῦ στρατοῦ, ὁ Κάνινγκεημ ἀντιλαμβάνεται –καί μᾶς παρουσιάζει– τήν ἀποτυχία τῶν συνεννοήσεων γιά συμμετοχή τῆς Ἑλλάδος στόν πόλεμο ὡς μια σειρά ἀπό στραβοτιμονιές τῆς Ἀντάντ, πού τοῦ εἶναι ἀκατανόητες: Γιατί οἱ Σύμμαχοι ὑπέβαλαν ἀσκόπως τήν Ἑλλάδα στά «βασανιστήρια»; Καί, εἰδικότερα, γιατί ἄφησαν δίχως καμία ἀπάντηση τίς δύο προτάσεις –μέ σχέδια τοῦ Δούσμανη καί τήν ἔγκριση τοῦ βασιλιᾶ Κωνσταντίνου– στό τέλος τῆς Ἄνοιξης 1915 γιά ἔξοδο τῆς Ἑλλάδος στόν πόλεμο, μέ ὅλες τίς δυνάμεις της, πεζικοῦ καί ναυτικοῦ; Ἐντούτοις, τότε οἱ Γερμανοί δέν εἶχαν ἀκόμη πλησιάσει μέ τόν μεγάλο στρατό τους στόν Δούναβη, κι ἔτσι ὑπῆρχαν βάσιμες ἐλπίδες νά ἐπιτύχει μια ἀγγλοελληνική ἐπιχείρηση στά Βαλκάνια, νά συνθηκολογήσει ἡ ἀπομονωμένη πλέον Τουρκία, νά ἀποκατασταθεῖ ἡ ἐπικοινωνία μέ τήν Ρωσία, νά σπάσει αὐτή ἡ «πίσω πόρτα» τῆς Γερμανίας, καί ὁ πόλεμος νά κερδηθεῖ δυο χρόνια νωρίτερα. Τό βιβλίο προβάλλει ἀντιλήψεις πού ἀποσιωπήθηκαν καί ἀνοίγει ἄλλα πεδία ἐρεύνης.

Thomas Cuninghame Montgomery (Συγγραφέας)

 

Αθηνά Κακούρη (Μεταφραστής)