Το συναγώι

Στην επέτειο των ογδόντα χρόνων από τον εκτοπισμό των Εβραίων της Θεσσαλονίκης στη Γερμανική Κατοχή και των Εβραίων της Βουλγαροκρατούμενης Θράκης, κυκλοφορεί το νέο βιβλίο του αρχιτέκτονα Ηλία Β. Μεσσίνα για τις συναγωγές της Ελλάδος με εκτενή αναφορά στις συναγωγές της Μακεδονίας και της Θράκης. Το συναγώι ή συναγωγή είναι το κτήριο, ένας χώρος ιερός. Η συναγωγή όμως είναι και οι άνθρωποι. Αυτοί που συγκεντρώνονται σε αυτήν για προσευχή, αυτοί που τη διατηρούν και τη φροντίζουν, για να την παραδώσουν από γενιά σε γενιά. «Το Συναγώι» συνεχίζει ένα οδοιπορικό που δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο βιβλίο «Η Συναγωγή». Στο νέο βιβλίο, εξερευνούνται νέα μονοπάτια, από την Ιερουσαλήμ μέχρι την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Κω, την Άρτα, την Πρέβεζα, την Καστοριά, τα Ιωάννινα, τα Τρίκαλα και πολλές άλλες πόλεις και μέρη μέχρι το Διδυμότειχο. Στο νέο βιβλίο παρουσιάζονται ιστορίες άγνωστες μέχρι σήμερα, για τα κτήρια, αλλά και για τους ανθρώπους που σημάδεψαν την ιστορία τους. Με πρωταγωνιστές αφανείς ήρωες που τους προσπέ-ρασε η επίσημη ιστορική αφήγηση. Που παίζουν όμως έναν σημαντικό ρόλο στη διάσωση της μνήμης και της ιστορίας των συναγωγών της Ελλάδας. Ιδιαίτερα αυτών που χάθηκαν για πάντα. Μέσα από το βιβλίο ξετυλίγονται η εμπειρία, ο διάλογος, η αλληλογραφία και η αναζήτηση πίσω από την έρευνα. Η σημείωση στο σημειωματάριο, η αποτύπωση, η έρευνα και η τεκμηρίωση. Ένα οδοιπορικό τριών δεκαετιών αναζήτησης του αρχιτέκτονα-συγγραφέα, στην αρχιτε-κτονική, την ιστορία, αλλά και την οικολογία. Μια ζωντανή αφήγηση για τις συναγωγές αλλά και για τους ανθρώπους, τις κοινότητες και τους αρχιτέκτονες που συνδέθηκαν με αυτές. «Το Συναγώι» είναι το δεύτερο λογοτεχνικό έργο του Ηλία Μεσσίνα, που έχει στο ενεργητικό του έντεκα βιβλία και εκατοντάδες δημοσιεύσεις, μεταξύ άλλων για τις συναγωγές της Βορείου Ελλάδος, της Θεσσαλονίκης και της Βέροιας. Σε ένα οδοιπορικό που ξεκίνησε πριν από 30 χρόνια, ο Ηλίας Μεσσίνας ήταν ο πρώτος αρχιτέκτονας που αποτύπωσε, τεκμηρίωσε και μελέτησε λεπτομερώς τις συναγωγές της Ελλάδος, μεταξύ αυτών και της Κομοτηνής και της Ξάνθης, πριν κατεδαφιστούν το 1994 και το 1995 αντίστοιχα.

Ηλίας Β. Μεσσίνας (Συγγραφέας)

Ο Ηλίας Μεσσίνας (1964-) είναι αρχιτέκτονας και πολεοδόμος, σύμβουλος αειφορίας και δημόσιας διαβούλευσης. Απόφοιτος του Κολλεγίου Αθηνών, του Yale School of Architecture, της Ακαδημίας Bezalel, κάτοχος διδακτορικού στη Χωροταξία και MSc σε «Περιβάλλον και Ανάπτυξη» από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, postdoctoral fellowship από το Faculty of Architecture and Town Planning του Technion Institute of Technology, με έρευνα πάνω στο βιοκλιματικό σχεδιασμό στο Desert Architecture Unit του Πανεπιστημίου Ben Gurion στο Ισραήλ.
Ανέλαβε για πρώτη φορά την εκτενή μελέτη και αποτύπωση των συναγωγών στην Ελλάδα το 1993, την οποία και δημοσίευσε εκτενώς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Από το 1995 μέχρι σήμερα έχει αναλάβει με συνεργάτες τη μελέτη, αναστήλωση, αναπαλαίωση και ανακαίνιση συναγωγών στη Βέροια, στη Θεσσαλονίκη, στα Τρίκαλα και στην Κω, ενώ στην Αίγινα, μαζί με την Υβέτ Ναχμία-Μεσσίνα και σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πειραιά και Νήσων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, ανέλαβε την πρωτοβουλία για την προστασία του ψηφιδωτού της αρχαίας συναγωγής και την κατασκευή προστατευτικού στεγάστρου. Δημιουργός της ιστοσελίδας «Kol haKEHILA» για τα εβραϊκά μνημεία της Ελλάδος και της «ECOWEEK» που από το 2005 προωθεί τον αειφορικό και συμμετοχικό σχεδιασμό, την κυκλική οικονομία, την καινοτομία και τη δημόσια διαβούλευση σε 17 χώρες. Εμπνευστής του πάρκου φιλίας «Αθήνα 2004» στο Zur Moshe στο Ισραήλ, έχει μοιραστεί το έργο του σε δεκάδες δημοσιεύσεις, διαλέξεις, εκθέσεις, σελίδες blog, και εφημερίδες, μεταξύ άλλων της «Jerusalem Post» και «Νέων του Σαρωνικού». Έχει βραβευτεί για τη δουλειά του και υπήρξε υποψήφιος για τα βραβεία Tallberg/Eliasson Global Leadership και European Prize, ενώ συμμετείχε στον κατάλογο της ελληνικής συμμετοχής στη Μπιενάλε το 2006.
Διδάσκει αειφορικό σχεδιασμό μεταξύ άλλων στη Σχολή Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Πατρών και στο Holon Institute of Technology και ασχολείται με τον αστικό σχεδιασμό και τη δημόσια διαβούλευση στο Ginot Hair του Δήμου Ιεροσολύμων.
Είναι παντρεμένος με την Υβέτ και έχουν τρεις κόρες, τη Μάγια, τη Νόα και την Έντεν.

(Πηγή: “Εκδόσεις Ινφογνώμων”, 2022)