Ἡ Ἔννοια τοῦ Ἔθνους στὴν Ἑλληνικὴ Ἱστορία

Ἤδη ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα, ὁ Ἰσοκράτης, σπουδαῖος ρητοδιδάσκαλος, ἀπεφάνθηκε γιὰ τοὺς Ἕλληνες ὡς πολιτιστικὴ ὀντότητα, στὴν ὁποία ἀνήκουν ὅλοι ὅσοι συμμερίζονται τὶς κλασικὲς ἀξίες. Στὸν 20ὸ αἰῶνα, ὁ Σὲρ Μόουζες Φίνλεϋ, εἰδήμονας τοῦ κλασικοῦ πολιτισμοῦ, ὑπογράμμισε ὅτι οἱ Ἕλληνες τῆς ἀρχαιότητας ἀποτελοῦσαν ἔθνος. Σήμερα, ὃμως, τἀ πράγματα προχωροῦν μὲ βεβιασμένη διάθεση γιὰ ρήξη μὲ τὸ παρελθὸν καὶ ἐλπίδα γιὰ ἕνα καινούργιο μέλλον. Στὴ σύγχρονη ἐποχὴ τῆς παγκοσμιοποίησης, τοῦ μηδενισμοῦ καὶ τῆς αὐθυπέρβασης, ὅπου τὰ πάντα ἀμφισβητοῦνται πρὸς ἐξυπηρέτηση ἰδεολογιῶν ἢ πολιτικῶν θεωριῶν, ἐπικρατοῦν ἀκαδημαϊκοὶ οἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦν τὴ συνέχεια τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους καὶ ἰσχυρίζονται ὅτι διακόπηκε ἡ σχέση τῶν νεωτέρων Ἑλλήνων μὲ τὴν ἀρχαιότητα. Ἀναγνωρίζοντας τὸ νέο αὐτὸ πρόβλημα, ποὺ θίγει κυρίως τὸ πανεπιστημιακὸ κατεστημένο, ὁ Σπύρος Ἰ. Νικολάου, ἐπίτιμος Σύμβουλος Ἐπικρατείας καὶ συνιδρυτὴς τῆς Ἑταιρείας Μελέτης Ἑλληνικῆς Ἱστορίας, ἒκρινε ἀπαραίτητο και χρήσιμο να συγγράψει τὸ παρὸν βιβλίο μὲ τίτλο Ἡ Ἔννοια τοῦ Ἔθνους στὴν Ἑλληνικὴ Ἱστορία. Φέρνει στὸ προσκήνιο τὶς ἱστορικὲς ἒρευνες καὶ ἐπιστημονικὲς συζητήσεις γύρω ἀπὸ τὴ διαχρονικὴ ἢ μὴ ὕπαρξη ἑλληνικοῦ ἔθνους. Θίγει τις «ἐπιστημονικὲς» θεωρίες γιὰ τὴν ἐξαφάνισή του. Ἀναλύει τον σχηματισμὸ καὶ την ἱστορικὴ πορεία του. Μὲ ἐμπεριστατωμένο τρόπο, διεξοδικὴ ἀξιολόγηση καὶ μεθοδικὴ ἐπιχειρηματολογία καταλήγει στὸ σαφὲς συμπέρασμα τῆς ἱστορικῆς συνεχείας τοῦ ἑλληνισμοῦ.

Σπύρος Νικολάου (Συγγραφέας)

Ὁ Σπῦρος Ἰ. Νικολάου γεννήθηκε στὴν Ἀθήνα τὸ 1930. Μετὰ τὶς γυμνασιακὲς σπουδές του, εἰσῆλθε στὴ Νομικὴ Σχολὴ τοῦ Ἐθνικοῦ καὶ Καποδιστριακοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, ἀπὸ τὴν ὁποία ἔλαβε τὰ πτυχία Νομικῆς καθὼς καὶ Πολιτικῶν καί Οἰκονομικῶν Ἐπιστημῶν, ἀφοῦ δὲ ἐκπλήρωσε τὶς στρατιωτικές του ὑποχρεώσεις, ὑπηρετήσας ὡς ἀξιωματικὸς στὸ Πολεμικὸ Ναυτικό, μετέβη ὡς ὑπότροφος τοῦ Ἱδρύματος Κρατικῶν Ὑποτροφιῶν στὸ Παρίσι, ὅπου ἀκολούθησε σπουδὲς δημοσίου δικαίου. Τὸ 1958, εἰσῆλθε στὸ Συμβούλιο Ἐπικρατείας, ὅπου σταδιοδρόμησε μέχρι τοῦ βαθμοῦ τοῦ Συμβούλου. Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς Δικτατορίας μετέσχε σὲ δύο ἀντιστασιακὲς ὀργανώσεις, ἐκ τῶν ὁποίων ἡ δεύτερη ἔπαιξε σοβαρὸ ρόλο στὴν πτώση τῆς Χούντας καὶ τὴν ἀποκατάσταση τῆς Δημοκρατίας. Μετὰ τὴ μεταπολίτευση, ἐχρημάτισε Νομικὸς Σύμβουλος τοῦ Πρωθυπουργοῦ Κωνσταντίνου Καραμανλῆ καί τοῦ Προέδρου τῆς Δημοκρατίας Μιχαῆλ Στασινοπούλου, συνεργασθεὶς καὶ μὲ τοὺς ἀρμοδίους κυβερνητικοὺς παράγοντες στὴν ἐκπόνηση τοῦ Σχεδίου τοῦ Συντάγματος καὶ τὴν τελικὴ διαμόρφωσή του, καθὼς καὶ σὲ σειρὰ νομοθετημάτων γιὰ τὴν ἐφαρμογὴ νέων διατάξεών του. Τὸ 1984, μετέσχε σὲ μία ὁμάδα μελῶν τῆς ἀθηναϊκῆς κοινωνίας, τὰ ὁποῖα, ἐν ὄψει τῆς ἤδη ἔκτοτε ἐμφανιζομένης, σέ μεγάλο βαθμό, ἀγνοίας ἤ κακομεταχείρισης τῆς ἑλληνικῆς ἱστορίας, θέλησαν νὰ ἐνισχύσουν τὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τὴ γνώση της καὶ τὴ διάδοση τῶν ἱστορικῶν σπουδῶν καὶ ἐρευνῶν. Πρὸς τὸν σκοπὸ αὐτὸν ἵδρυσαν τὴν Ἑταιρεία Μελέτης Ἑλληνικῆς Ἱστορίας, τῆς ὁποίας διετέλεσε ἐπί τριακονταετία καί πλέον γενικὸς γραμματέας, μετέχοντας καὶ ὁ ἴδιος μὲ ἄρθρα καὶ διαλέξεις στὸ ἔργο της. Τὸ 2021 ἐξέδωσε τὸ βιβλίο Νεώτερος Ἑλληνισμὸς: Διαλεκτικὲς προσεγγίσεις σὲ κρίσιμα ζητήματα τῆς ἱστορικῆς του πορείας (Ἐκδόσεις Ἀγγελάκη, Ἀθήνα).

(Πηγή: “Εκδόσεις Παπαζήση”, 2025)