Άθλημα ή αθλιότης; – To ποδόσφαιρο και η φιλοσοφία του στη νεοελληνική λογοτεχνία του εικοστού αιώνα

Το πεδίο της παρούσας μελέτης καθορίστηκε από την ελληνική ποδοσφαιρική λογοτεχνία του εικοστού αιώνα και το πώς μέσα από αυτήν, με ταυτόχρονη εξέταση των όρων φιλολογικού και ειδολογικού προσδιορισμού της, αναδύονται όψεις της φιλοσοφίας του ποδοσφαίρου, απόψεις, δηλαδή, για τον ρόλο του ποδοσφαίρου ως προσωπικού και κοινωνικού βιώματος και ως παράγοντα που διακρίνεται στις υπαρξιακές ταλαντώσεις των συγγραφέων και συνακόλουθα των αναγνωστών. Το ότι το ερευνητικό μας πεδίο προσδιορίστηκε χρονικά από τον εικοστό αιώνα οφείλεται σε δύο λόγους: (α) η έναρξη της ελληνικής ποδοσφαιρικής λογοτεχνίας, με κείμενα από τα οποία αναδύονται και στοιχεία φιλοσοφίας του ποδοσφαίρου, εντοπίζεται το 1930, στο μεταίχμιο δηλαδή δύο δεκαετιών που υπήρξαν σύνθετες και πολυπαραγοντικές ως προς την εξέλιξη της νεοελληνικής λογοτεχνικής έκφρασης· (β) έως το πέρας του συγκεκριμένου αιώνα είχαν διαμορφωθεί οι κεντρικές τάσεις της ελληνικής ποδοσφαιρικής λογοτεχνίας με υπόβαθρο φιλοσοφικό, οι οποίες συνεχίζονται εμπλουτιζόμενες με κείμενα μέχρι και τις μέρες μας: κείμενα με πυρήνα το ποδοσφαι­ρικό βίωμα, εκ των οποίων άλλα προσλαμβάνουν το άθλημα ως θετικό σηματωρό της ανθρώπινης ύπαρξης και άλλα ως αρνητικό παράγοντα της ατομικής και κοινωνικής ζωής· κείμενα στα οποία πρωτεύουν μεταφορές και παρομοιώσεις ως εκφραστικοί τρόποι, ώστε να δηλωθεί είτε θετικά είτε αρνητικά η υπαρξιακή περιπέτεια και με όρους ποδοσφαιρικούς· τέλος, κείμενα στα οποία το ποδόσφαιρο ως ­εικονοποιία και αναφορά επιτελεί ρόλο περιφερειακό, συμβάλλοντα, ωστόσο, στην ενδυνάμωση του νοηματικού ιστού.

Δημήτρης Κόκορης (Συγγραφέας)

Ο Δημήτρης Κόκορης γεννήθηκε στον Πειραιά το 1963. Από το 1991 ζει στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε φιλολογία και ειδικεύτηκε στη μελέτη της νεοελληνικής λογοτεχνίας (δ.φ.). Ως ειδικός επιστήμονας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης διδάσκει νεοελληνική φιλολογία. Συμμετέσχε ως εισηγητής σε επιστημονικά συνέδρια και δημοσίευσε μελετήματα και βιβλιοκρισίες. Βιβλία του:
-“Όψεις των σχέσεων της Αριστεράς με τη λογοτεχνία στο μεσοπόλεμο (1927-1936)”, Πάτρα, Αχαϊκές Εκδόσεις 1999.
– Εισαγωγή και επιλογή κειμένων του τόμου “Για τον Χριστιανόπουλο: Κριτικά κείμενα για την ποίησή του”, Λευκωσία, εκδ. Αιγαίον 2003.
-“Μια φωτιά. Η ποίηση”. Σχόλια στο έργο του Γιάννη Ρίτσου, Αθήνα, εκδ. Σοκόλη 2003.
– “Ποιητικός ρυθμός: Παραδοσιακή και νεωτερική έκφραση”, Θεσσαλονίκη, εκδ. Νησίδες 2006.
– “Μεταφρασμένη ποίηση: Διδακτικές και κριτικές προτάσεις”, Θεσσαλονίκη, Εργαστήριο Συγκριτικής Γραμματολογίας Α.Π.Θ. και εκδ. Σφακιανάκη 2007.
– Εισαγωγή και επιλογή κειμένων του τόμου “Εισαγωγή στην ποίηση του Ρίτσου”, Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης 2009.
– “Λόγος γυμνός”. Εισαγωγή στο έργο του Ντίνου Χριστιανόπουλου (Εκδόσεις Νησίδες, 2011)
– “Για τον Ιωάννου. Κριτικά κείμενα” (Εκδόσεις Αιγαίον, 2013).