Έρασμος: Θρίαμβος και Τραγωδία

Στον πνευματικό κόσμο χωρούν όλες οι αντιθέσεις: αυτό το οποίο στον πραγματικό κόσμο δεν επικρατεί ποτέ παραμένει ενεργό στον κόσμο των ιδεών, και ακριβώς τα ανεκπλήρωτα ιδεώδη αναδεικνύονται σε δυνάμεις ανυπέρβλητες. Μια ιδέα που δεν αποκτά ενεργό ρόλο στο ιστορικό γίγνεσθαι δεν σημαίνει ότι έχει νικηθεί ή αποδειχθεί εσφαλμένη· μια αναγκαιότητα, όσο κι αν ματαιωθεί η εκπλήρωσή της, δεν σημαίνει ότι καθίσταται λιγότερο αναγκαία· αντίθετα, μόνο τα ιδανικά τα οποία δεν υπέστησαν τη φθορά της έκθεσής τους στον στίβο της πραγματικότητας εξακολουθούν να λειτουργούν για κάθε νέα γενιά ως προωθητικό στοιχείο ηθικής ανάτασης. Μόνον αυτά, τα ανεκπλήρωτα, γνωρίζουν την αιώνια επάνοδο. Γι’ αυτό στο πνευματικό πεδίο δεν αποτελεί απαξίωση το γεγονός ότι το ανθρωπιστικό, το εράσμειο ιδανικό, αυτή η πρώτη ορατή απόπειρα ευρωπαϊκής συνεννόησης δεν κατάφερε ποτέ να επικρατήσει και να ασκήσει την παραμικρή πολιτική επίδραση: η φύση της άρνησης ένταξης σε κάποια παράταξη δεν της επιτρέπει να μετατραπεί η ίδια σε παράταξη, να επιδιώξει εξουσία.

Stefan Zweig (Συγγραφέας)

Ο πολυταξιδεμένος και πολυγραφότατος Στέφαν Τσβάιχ γεννήθηκε στη Βιέννη στις 28 Νοεμβρίου 1881. Ως το 1935 -αν εξαιρέσουμε το πολυάριθμα ταξίδια του στο εξωτερικό- ζει στην Αυστρία (Βιέννη και Σάλτσμπουργκ). Μεταφράζει Βερλαίν, Μπωντλαίρ και Βεράρεν, δημοσιεύει ποίηση (“Ασημένιες χορδές”, “Τα πρώτα στεφάνια”), νουβέλες (“Φόβος”, “Αμόκ”, “Σύγχυση των αισθήσεων” κ.ά.), θεατρικά (“Βολπόνε”), δοκίμια, καθώς και τα περισσότερα έργα μια μεγάλης σειράς βιογραφικών μελετών και λογοτεχνικών πορτρέτων για μεγάλες προσωπικότητες του παρελθόντος (“Τρεις δάσκαλοι: Μπαλζάκ-Ντίκενς-Ντοστογιέφσκι”, “Ρομαίν Ρολάν”, “Μαρία Αντουανέτα”, “Μαρία Στιούαρτ”, “Θρίαμβος και τραγωδία του Εράσμου του Ρότερνταμ” κ.ά.). Το 1933, με την ανάληψη της εξουσίας από τους εθνικοσοσιαλιστές στη γειτονική Γερμανία, τα βιβλία του Τσβάιχ γίνονται στόχος της ναζιστικής προπαγάνδας. Το 1935 εγκαταλείπει οριστικά την Αυστρία, εγκαθίσταται στο Λονδίνο και το 1940 αποκτά τη βρετανική υπηκοότητα. Το 1941 φεύγει για τις ΗΠΑ και από κει για τη Βραζιλία. Πικραμένος από τα πολιτικά γεγονότα και από το τέλος της εποχής που περιγράφει στο αυτοβιογραφικό του έργο “Ο χθεσινός κόσμος”, αυτοκτονεί μαζί με τη γυναίκα του στις 23 Φεβρουαρίου 1942 στην Πετρόπολη, κοντά στο Ρίο ντε Τζανέιρο.

 

Δημήτρης Δημοκίδης (Μεταφραστής)