Αδελφός του προηγουμένου

Ο “Αδελφός του προηγουμένου” (Βραβείο Medicis για το δοκίμιο 2006) δεν είναι κλασικό δοκίμιο. Ο Ζαν-Μπερτράν Πονταλίς και εδώ, όπως στα “Παράθυρα”, εμπιστεύεται περισσότερο την “ονειρευόμενη σκέψη” από ό,τι τον κυριαρχημένο λόγο. Ιστορίες με ζευγάρια αδελφών από μυθιστορήματα, βιογραφίες και διηγήσεις με πρωταρχική αναφορά τον Κάιν και τον Άβελ.Έριδες, άλυτες διαφορές και αδελφοκτόνες συγκρούσεις, μίση και πάθη διαπλέκονται με προσωπικές αναμνήσεις, αυτοβιογραφικά στοιχεία, στιγμές αυτοανάλυσης και στοχαστικές παρατηρήσεις. Όλα δοσμένα με απλότητα ύφους, αυθορμησία γραφής και βαθύτητα σκέψης. Μήπως το χαρακτηριστικό κάθε αδελφού δεν είναι να απογοητεύει τον αδελφό του; Δεν υπάρχει ιδανικός αδελφός, όπως δεν υπάρχει ιδανική μητέρα. Πόσο μάλλον που και αυτή ανήκει “εξ αδιαιρέτου” και στα δύο αδέλφια. Η αδελφική αγάπη συνυπάρχει απαρχής με την έχθρα, τη ζήλια, τον ανταγωνισμό. Και τι ειρωνεία τραγική! Το μίσος, που διαχωρίζει αυτούς τους ομοίους, επιτρέπει και την τελική τους συναδέλφωση, εφόσον δεχθούν τη διαφορετικότητά τους. Σαν αληθινοί αδελφοί. “Δεν πιστεύω στην αδελφοσύνη, στην εγγενή αδελφοσύνη, αμφιβάλλω αν μπορεί να υπάρξει αδελφική κοινότητα. Πιστεύω όμως στη συναδέλφωση”, επιμένει ο Πονταλίς. Το βιβλίο αυτό είναι μια διερεύνηση του αδελφικού δεσμού στις θεμελιωτικές και καταστροφικές παραλλαγές του, όπως τις συναντάμε στη ζωή, στο μύθο, στη λογοτεχνία και την ιστορία. Συνάμα είναι και μια άλλη ανάγνωση του Φρόυντ, στο φως της γνώσης που προσφέρουν -με τρόπο μοναδικό στον Πονταλίς- οι σχέσεις του με τους φιλοσόφους, τους λογοτέχνες και τους αναλυόμενούς του.