Αλφαβητάρι για μικρά και μεγάλα παιδιά

Το αλφαβητάρι ανοίγοντας έχεις ένα σκοπό: στις ζωγραφιές να ψάξεις να βρεις το μυστικό, γιατί κάθε λεξούλα που κρύβεται στο ποίημα υπάρχει στην εικόνα, κι αν σου ξεφύγει – κρίμα! Ένα ξεχωριστό αλφαβητάρι που μας ταξιδεύει στον ζωγραφικό κόσμο του Νίκου Εγγονόπουλου και εξοικειώνει τα παιδιά με την τέχνη. Σε κάθε γράμμα του αλφάβητου αφιερώνονται τέσσερις σελίδες με δύο έργα του Νίκου Εγγονόπουλου. Τα έμμετρα ποιήματα του Χάρη Βλαβιανού σχολιάζουν τα έργα επιλέγοντας κάθε φορά για το σκοπό αυτό μια διαφορετική λέξη που εικονίζεται στον πίνακα και ξεκινά από διαφορετικό γράμμα. Ένα μοναδικό και πρωτότυπο αλφαβητάρι, ένα αληθινό έργο τέχνης, σε επιμέλεια της Ερριέττης Εγγονοπούλου και της Ελένης Γερουλάνου, ελκυστικό για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας που αρχίζουν να μαθαίνουν το αλφάβητο, γοητευτικό για τα μεγαλύτερα παιδιά που αρχίζουν να διαβάζουν και τέλος συναρπαστικό για τους μεγάλους που κρύβουν μέσα τους ένα παιδί.

Χάρης Βλαβιανός (Συγγραφέας)

O Χάρης Βλαβιανός γεννήθηκε στη Ρώμη το 1957. Σπούδασε φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ και πολιτική θεωρία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Η διδακτορική διατριβή με τίτλο “Greece 1941-1949: From Resistance to Civil War”, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Macmillan (1992). Έχει εκδώσει έντεκα ποιητικά βιβλία, με πιο πρόσφατα τη δίγλωσση, συλλεκτική έκδοση “Η επιφάνεια των πραγμάτων” (2006) και τις συλλογές “Διακοπές στην πραγματικότητα” (2009), “Σονέτα της συμφοράς” (2011) και “H ιστορία της δυτικής φιλοσοφίας σε 100 χαϊκού” (2011), τα δοκίμια “Ο άλλος τόπος” (1994), “Ποιον αφορά η ποίηση;” (2007) και “Το διπλό όνειρο της γραφής” (μαζί με τον Χρήστο Χρυσόπουλο, 2010) και τη χιουμοριστική ανθολόγηση “Britannica” (2004). Έχει επίσης μεταφράσει έργα κορυφαίων ποιητών, όπως οι Walt Whitman (“Επιλογή ποιημάτων”, 1986), Εzra Pound (“Χιου Σέλγουιν Μώμπερλυ”, 1987, “Αποσπάσματα και σχεδιάσματα των Κάντος CΧ-CXX”, 1991), T.S. Eliot (“Τέσσερα κουαρτέτα”, 2012), Wallace Stevens (“Adagia”, 1993, “Δεκατρείς τρόποι να κοιτάς ένα κοτσύφι και άλλα ποιήματα”, 2007), e.e. cummings (“33x3x33”, 2004), John Ashbery (“Αυτοπροσωπογραφία σε κυρτό κάτοπτρο”, 1995), Michael Longley (“Το χταπόδι του Ομήρου”, 2008), Anne Carson (“Λίγα λόγια”, 2013), William Blake (“Oι γάμοι του Ουρανού και της Κόλασης”, 1997 -υποψήφιο για το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης), Sbigniew Herbert (“Η ψυχή του κ. Cogito και άλλα ποιήματα”, 2001), κ.ά. Διηύθυνε το περιοδικό “Ποίηση”, επί 15 χρόνια. Σήμερα διευθύνει το νέο περιοδικό “Ποιητική” (τ.1, 2008). Διδάσκει Ιστορία και Πολιτική Θεωρία στο Αμερικανικό Κολέγιο Ελλάδος (Deree) και δημιουργική γραφή ποίησης στους κύκλους σεμιναρίων των εκδόσεων Πατάκη, ενώ στο παρελθόν έχει διδάξει το ίδιο μάθημα στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου. Εργογραφία: Ποίηση: -“Υπνοβασίες”, Αθήνα, Πλέθρον, 1983. -“Πωλητής θαυμάτων”, Πλέθρον, Νεφέλη, 1985. -“Τρόπος του λέγειν”, Αθήνα, Υάκινθος, 1986. -“Άσπονδος αναίρεσις”, Αθήνα, Ρόπτρον, 1989. -“Η νοσταλγία των ουρανών”, Αθήνα, Νεφέλη, 1994. -“Adieu”, Αθήνα, Νεφέλη, 1996. -“Ο άγγελος της ιστορίας”, Αθήνα, Νεφέλη, 1999. -“Μετά το τέλος της ομορφιάς”, Αθήνα, Νεφέλη, 2003 -“Η επιφάνεια των πραγμάτων”, Αθήνα, Διάττων, 2006 -“Διακοπές στην πραγματικότητα”, Αθήνα, Πατάκης, 2009 -“Σονέτα της συμφοράς”, Αθήνα, Πατάκης, 2011 -“H ιστορία της δυτικής φιλοσοφίας σε 100 χαϊκού”, Πατάκης, 2011, -“Η εύθραυστη επικράτεια των λέξεων”, Νεφέλη, 2013 (συγκεντρωτική έκδοση των τεσσάρων ποιητικών συλλογών των εκδόσεων Νεφέλη) Δοκίμια: -“Ο άλλος τόπος”, Αθήνα, Νεφέλη, 1994. -“Ποιον αφορά η ποίηση;”, Αθήνα, Πόλις, 2007 -“Το διπλό όνειρο της γραφής” (με τον Χρήστο Χρυσόπουλο) , Αθήνα, Πατάκης, 2010 Μεταφράσεις των έργων του: -“Adieu”, Birmingham, Centre for Byzantine, Ottoman and Modern Greek Studies: University of Birmingham, 1998. -“Affirmation”, [tr.by]: Mina Karavanta, Dedalus Press, Dublin, 2007 Ποιήματα του έχουν περιληφθεί στις ανθολογίες: -“Modern Poetry in Translation”. [tr.by]: David Connolly London, King΄s College London, 1998. -“Agenda: Greek Poetry-New Voices and Ancient Echoes”. [tr.by]: David Connoly, Christopher Robinson, Jackie Willcox, Haris Vlavianos. London, Agenda and Editions Charitable Trust, 1999. -“Unter dem Gewicht der Worter: Griechische Lyrik der Gegenwart”, Koln, Romiosini -Zweisprachig, 1999. -“Poesie grecque contemporaine: Des iles et des muses” [tr.by]: Maria Orphanidou -Freris. Marseille, Autres Temps, 2000. -“31 Poetry International Festival Roterdam: Charis Vlavianos”, 17 t/m 23 juni 2000. [tr.by]: Hero Hokwerda. -“Lyrikvannen: Jidskrift for Jibs”:s Lyrikklubb, Stockholm, Argang, 4-2000.

 

Νίκος Εγγονόπουλος (Ζωγράφος)

Γεννήθηκε στις 21 Οκτωβρίου του 1907 στην Αθήνα. Ο πατέρας του Παναγιώτης ήταν Κωνσταντινουπολίτης και ασκούσε το επάγγελμα του εμπόρου. Από το 1923 (σε ηλικία 12 χρονών) μέχρι το 1927 γράφεται εσωτερικός σε ένα Λύκειο στο Παρίσι. Εκεί διδάσκεται την κλασική γαλλική ποίηση. Το 1924 το μανιφέστο του Αντρέ Μπρετόν θα επηρεάσει και τον ίδιο. Το 1927 επιστρέφει στην Ελλάδα για να υπηρετήσει την θητεία του. Εργάστηκε αρχικά ως σχεδιαστής εξωφύλλων σε περιοδικά και το 1932 γράφτηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με δάσκαλο τον Κωνσταντίνο Παρθένη. Παράλληλα μαζί με τον Γιάννη Τσαρούχη θα φοιτήσει και στο καλλιτεχνικό εργαστήρι του Φώτη Κόντογλου. Την ίδια εποχή αρχίζει να δημοσιεύει και τις πρώτες του ποιητικές συλλογές (είναι επηρεασμένος αρχικά από τον Σολωμό και τον Μπωντλαίρ). Από τότε ξεκινά και ο διασυρμός της ποίησής του. Πολλά περιοδικά και εφημερίδες, ελληνικές και ξένες, παρωδούσαν τα ποιήματά του με εξευτελιστικά στο τέλος σχόλια. Το 1939 οργανώνει και την πρώτη έκθεση των έργων του ζωγραφικής, στο σπίτι του Νίκου Καλαμάρη. Από το 1940 αρχίζει η προσωπική του περιπέτεια. Με την επιστράτευση στέλνεται κατευθείαν στην πρώτη γραμμή του Αλβανικού μετώπου. Το μεταξικό καθεστώς τον κρατάει στην πρώτη γραμμή πυρός, αδιαλείπτως, έως το τέλος του πολέμου. Στο τέλος συλλαμβάνεται από τους Γερμανούς, στις 13 Απριλίου 1941, μετά από φονικότατη μάχη της Στρατιάς Κεντρικής Μακεδονίας, και στέλνεται παράνομα σε στρατόπεδο “εργασίας αιχμαλώτων”, από όπου δραπετεύει και επιστρέφει στην Αθήνα με τα πόδια. Δεν σταματά να γράφει ποιήματα με όποιον τρόπο μπορεί. Στην ελεύθερη Ελλάδα αποκτά ένα πλήθος από καλλιτεχνικές πρωτοβουλίες με την ίδρυση συλλόγων στους οποίους συμμετέχει ενεργά, χωρίς να σταματήσει ποτέ να ζωγραφίζει ή να γράφει. Το 1967 γίνεται καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο στο ελεύθερο σχέδιο. Από το 1967 μέχρι και τον Αύγουστο του 1973 (οπότε και συνταξιοδοτείται) θα επηρεάσει σημαντικά τη φοιτητική ζωή μέσα και έξω από το Πολυτεχνείο. Στις 31 Οκτωβρίου 1985 θα αφήσει την τελευταία του πνοή στην Αθήνα. Τα έργα του είναι: – “Μην ομιλείτε εις τον οδηγόν”, 1938 – “Τα κλειδοκύμβαλα της σιωπής”, 1939 – “Επτά ποιήματα”, 1944 – “Μπολιβάρ”, 1944 – “Η επιστροφή των πουλιών”, 1946 – “Έλευσις”, 1948 – “Ο Ατλαντικός” (ανάτυπο από το περιοδικό “Αγγλοελληνική Επιθεώρηση”), 1954 – “Εν ανθηρώ Έλληνι λόγω”, 1957 (Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης, 1958) – “Ποιήματα”, τ. Α΄, Ίκαρος, 1966 (συγκεντρωτική έκδοση των συλλογών “Μην ομιλείτε εις τον οδηγόν” και “Τα κλειδοκύμβαλα της σιωπής”) – “Ελληνικά σπίτια”, 1972 – “Ποιήματα”, τ. Β΄, Ίκαρος, 1977 (συγκεντρωτική έκδοση των συλλογών “Μπολιβάρ”, “Η επιστροφή των πουλιών”, “Έλευσις”, “Ο Ατλαντικός”, “Εν ανθηρώ Έλληνι λόγω”) – “Στην κοιλάδα με τους Ροδώνες”, 1978 (Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης, 1979) – “Ο Καραγκιόζης, ένα ελληνικό θέατρο σκιών”, Ύψιλον, 1980, Μετά το θάνατό του εκδόθηκαν τα βιβλία: – “Πεζά κείμενα” (συγκεντρωτική έκδοση), Ίκαρος, 1987 – “… και σ΄ αγαπώ παράφορα: Γράμματα στη Λένα 1959-1967” (επιμ. Δημήτρης Δασκαλόπουλος), Ίκαρος, 1993 – “Οι άγγελοι στον παράδεισο μιλού ελληνικά… (συνεντεύξεις, σχόλια και γνώμες, σε επιμ. Γιώργου Κεντρωτή)”, Ύψιλον, 1999 – “Το μέτρον, ο άνθρωπος: πέντε ποιήματα και δέκα πίνακες”, Ύψιλον, 2005 – “Ωραίος σαν Έλληνας: ποιήματα/The Beauty of a Greek: Poems” (δίγλωσση έκδοση, σε ανθολόγηση, μετάφραση & επιμ. David Connolly), Ύψιλον, 2007 Μετέφρασε, επίσης, πολλά έργα ξένων ποιητών. Βαθύτατα πνευματικός άνθρωπος ο Νίκος Εγγονόπουλος, δεν ήταν μόνο ένας ζωγράφος και ποιητής, αλλά και ένας αληθινός στοχαστής. Παθιασμένος με τον υπερρεαλισμό μας κληρονόμησε ένα διαχρονικό έργο μίας αποκλειστικά δικής του ατμόσφαιρας. Το έργο του Εγγονόπουλου αντιμετώπισε αρνητικές αντιδράσεις που έφτασαν τα όρια του εμπαιγμού και της κατασυκοφάντησης. Μοναδικός συμπαραστάτης του υπήρξε ο επίσης υπερρεαλιστής Εμπειρίκος. Στη ζωγραφική, δάσκαλοί του ήταν ο Κωνσταντίνος Παρθένης και ο Φώτης Κόντογλου, άνθρωποι στους οποίους ο Εγγονόπουλος αναφερόταν πάντα με θαυμασμό. Ο ίδιος έλεγε: “Ως είμαι ζωγράφος το επάγγελμα και θεωρώ άλλωστε την ποίηση σαν ζήτημα εντελώς προσωπικό”.

 

Ερριέττη Εγγονοπούλου (Επιμέλεια)

 

Ελένη Γερουλάνου (Επιμέλεια)

Η Ελένη Γερουλάνου-Φράγκου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1964. Αποφοίτησε από τη Σχολή Νηπιαγωγών Αθηνών και συνέχισε τις σπουδές της στο Wheelock College της Βοστόνης, όπου ειδικεύτηκε σε προγράμματα μουσείων για παιδιά προσχολικής ηλικίας. Το 1986 προσελήφθη στη Σχολή Μωραΐτη ως υπεύθυνη του προγράμματος Μουσειακής αγωγής των παιδιών του Νηπιαγωγείου. Το 2000 ανέλαβε τη διεύθυνση του Νηπιαγωγείου της Σχολής Μωραΐτη. Έχει γράψει τρία βιβλία: “Το αλφαβητάρι του Μουσείου Μπενάκη”, το παραμύθι “Η περιπέτεια της Κατόνης”, που έγραψε για το πρόγραμμα “Ασφαλώς Κυκλοφορώ” που ετοίμασε η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών με στόχο την πρόληψη των παιδικών τροχαίων ατυχημάτων και τέλος το βιβλίο “Οι αριθμοί της Εθνικής Πινακοθήκης”. Είναι παντρεμένη και έχει τρία παιδιά.