Αϊνστάιν, Φρόιντ – Η αναζήτηση των κρυμμένων κόσμων

Το 1927, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν επισκέφθηκε τον Ζίγκμουντ Φρόιντ στο Βερολίνο. Στα 47 του ο Αϊνστάιν ήταν το κορυφαίο σύμβολο των φυσικών επιστημών, ενώ ο Φρόιντ, στα 70 του, ήταν το αντίστοιχό του στις κοινωνικές επιστήμες. Όταν ένας φίλος του Αϊνστάιν τού πρότεινε να δοκιμάσει την ψυχανάλυση, εκείνος απάντησε: `Θα σε λυπήσω, καλέ μου, όμως προτιμώ σαφώς να παραμείνω στο σκοτάδι κάποιου που δεν έχει ψυχαναλυθεί`. Ο Φρόιντ, μετά τη συνάντησή του με τον Αiνστάιν, σημείωσε: `Καταλαβαίνει από ψυχολογία όσο καταλαβαίνω εγώ από φυσική, οπότε… είχαμε μια πολύ ευχάριστη συζήτηση`. Ο Φρόιντ και ο Αϊνστάιν αναθεμάτιζαν το υπερφυσικό, τη δεισιδαιμονία ή τη μεταφυσική, ενώ πάλευαν ενάντια στο ίδιο εμπόδιο: την έλλειψη περισσότερων αποδεικτικών στοιχείων. Ωστόσο, αντί να πτοηθούν ή να παραδεχτούν την ήττα τους, συνέχισαν να `κοιτάζουν`. Στην ιστορία αυτή θα δούμε πώς οι αντίστοιχες έρευνές τους γέννησαν τη σχετικότητα και το ασυνείδητο – πώς οι αναζητήσεις τους οδήγησαν στη δημιουργία της κοσμολογίας και της ψυχανάλυσης. Οι δύο νέες επιστήμες και οι εκπρόσωποί τους, έθεσαν σε αμφισβήτηση και προσδιόρισαν εκ νέου την αντίληψή μας για το ποιοι είμαστε και στα δύο άκρα της ύπαρξης – από το συμπαντικό στο ψυχολογικό, και από το ατομικό πάλι πίσω στο άπειρο. Η `Αναζήτηση των Κρυμμένων Κόσμων` αποτελεί μια πρωτότυπη ματιά σε δύο από τις σημαντικότερες επαναστάσεις -και τους σημαντικότερους επαναστάτες- της σύγχρονης ζωής. Η ιστορία του Αϊνστάιν και του Φρόιντ, όπως προηγουμένως εκείνη του Γαλιλαίου (καθιέρωση του τηλεσκοπίου) και του Λέιβενχουκ (καθιέρωση του μικροσκοπίου), είναι η ιστορία μιας επανάστασης στη σκέψη. Για άλλη μια φορά, οι ερευνητές βρέθηκαν αντιμέτωποι με `αόρατα`, πλην όμως επιστημονικώς αδιάσειστα στοιχεία – τουλάχιστον όπως το αντιλαμβάνονταν οι ίδιοι. Μολονότι ο Αϊνστάιν και ο Φρόιντ δεν ήταν εκείνοι που εγκαινίασαν αυτή τη δεύτερη επιστημονική επανάσταση, έφτασαν να την εκπροσωπούν, και μάλιστα να την ενσαρκώνουν. Η ιστορία των ανακαλύψεών τους μετονομάζει τη διανοητική προσπάθεια σε επιστήμη. Οι Κόσμοι που αποκαλύφθηκαν μέσα από τη σχετικότητα και το ασυνείδητο απείχαν από τους Κόσμους που αντικατέστησαν, όσο απείχαν οι Κόσμοι του τηλεσκοπίου και του μικροσκοπίου από εκείνους που προϋπήρχαν.

Richard Panek (Συγγραφέας)

Ο Richard Panek σπούδασε φυσική και, στη συνέχεια, ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία. Γράφει επιστημονικά άρθρα, με εξειδίκευση στην αστρονομία, για τα εξής έντυπα: The New York Times Magazine, Esquire, Outside, Natural History και Discover. Επίσης, είναι επιμελητής ραδιοφωνικών εκπομπών και συγγραφέας αρκετών βιβλίων εκλαϊκευμένης επιστήμης. Ζει στη Νέα Υόρκη.

 

Νάσος Κυριαζόπουλος (Μεταφραστής)