Βίος και χρονικότητα – Ερμηνευτικό υπόμνημα στην πραγματεία και την διάλεξη του Μάρτιν Χάιντεγκερ «Η έννοια του χρόνου»

Τα δύο υπομνηματιζόμενα κείμενα, τα οποία φέρουν τον ίδιο τίτλο, συντάχθηκαν το 1924 και είναι τα πρώτα στα οποία ο Χάιντεγκερ παρουσιάζει το φιλοσοφικό πρόγραμμα του Είναι και χρόνος (1927), ενός έργου που σημάδεψε την πορεία της φιλοσοφικής σκέψης στον 20ό αιώνα. Η διάλεξη εκθέτει εν τάχει τις βασικές θέσεις του όλου φιλοσοφικού προγράμματος, ενώ η πραγματεία προσφέρει μια συνοπτική αλλά και ολοκληρωμένη παρουσίαση των περισσότερων από τις αναλύσεις τού Είναι και χρόνος. Το ερμηνευτικό υπόμνημα του Δημήτρη Υφαντή περιλαμβάνει δύο κύρια μέρη: α) μια εκτενή εισαγωγή, στην οποία παρουσιάζεται κατ’ αρχάς η δομή και το περιεχόμενο των δύο κειμένων, αναλύεται κατόπιν η ιδιαίτερη σχέση αυτών με το Είναι και χρόνος και εξετάζονται τέλος ειδικά τα διάφορα φιλοσοφικά και γλωσσικά ζητήματα που εγείρει η μετάφραση του ιδιάζοντος φιλοσοφικού λόγου του Χάιντεγκερ· β) πολυάριθμα επεξηγηματικά και πραγματολογικά σχόλια, στα οποία εξηγούνται ορισμένα δύσκολα διανοήματα και η εξαιρετικά ιδιότυπη ορολογία τους, αναδεικνύεται μέσα απ’ αυτά η εξέλιξη του πρώιμου χαϊντεγκεριανού στοχασμού μέχρι το Είναι και χρόνος, επισημαίνονται οι έμμεσες ή και άδηλες αναφορές τους στον στοχασμό πολλών άλλων φιλοσόφων και ανιχνεύονται οι πηγές των κεντρικών θεματικών και εννοιών τους. Τα δύο αυτά κύρια μέρη συμπληρώνονται από εκτενή βιβλιογραφία, αναλυτικό γερμανοελληνικό γλωσσάριο, καθώς και ευρετήρια ονομάτων και εννοιών. Το υπόμνημα αυτό παρουσιάζει σε χωριστή από τη μετάφραση των δύο κειμένων (διαθέσιμη πλέον ως: Η έννοια του χρόνου, Γ΄ αναθεωρημένη έκδοση, Ροές, 2023) έκδοση, αναθεωρημένο και εμπλουτισμένο, το συμπληρωματικό υλικό της παλαιότερης, εξαντλημένης Α΄ ελληνικής έκδοσής τους. Παρέχει στον Έλληνα αναγνώστη όλα τα απαραίτητα ερμηνευτικά εφόδια και εργαλεία για τη μελέτη και την ουσιαστική κατανόηση ενός πολύπλευρου και ρηξικέλευθου φιλοσοφικού προγράμματος.

Δημήτρης Υφαντής (Συγγραφέας)

Ο Δημήτρης Υφαντής σπούδασε οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και κατόπιν φιλοσοφία, μουσικολογία και βυζαντινολογία στο Πανεπιστημίο Κολωνίας. Είναι αριστούχος διδάκτορας φιλοσοφίας του γερμανικού αυτού πανεπιστημίου. Στην διδακτορική του διατριβή, διερεύνησε την σημαντικότατη για την φιλοσοφία του 20ού αιώνα αντιπαράθεση του M. Heidegger με την αριστοτελική φιλοσοφία. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα αφορούν κυρίως στην αρχαία φιλοσοφία (Πλάτων, Αριστοτέλης, Στοά), στην φιλοσοφία των Νεοτέρων Χρόνων (I. Kant) καί πρωτίστως σ’ εκείνη του 20ού αιώνα (φαινομενολογία, ερμηνευτική, υπαρξισμός, M. Heidegger).