Γλωσσάρι στο έργο του Νίκου Καββαδία

Δέκα χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση, το Γλωσσάρι στο έργο του Νίκου Καββαδία επανεκδίδεται με σημαντικές αλλαγές. Το υλικό του έχει αυξηθεί κατά πολύ, αφού μεγάλος αριθμός νέων λημμάτων προστέθηκε σε όλα του τα τμήματα. Πολλά λήμματα διορθώθηκαν και ακόμη περισσότερα συμπληρώθηκαν ή βελτιώθηκαν. Τα ερμηνεύματα των περισσοτέρων λημμάτων ξαναγράφτηκαν, ώστε να γίνουν πιο απλά και εύληπτα από τον αναγνώστη που δεν έχει ειδικές γνώσεις και, γενικά, δόθηκε έμφαση στην προβολή της χρήσιμης πληροφορίας. Τέλος, προστέθηκαν νέα τμήματα με κατηγοριοποιημένα λήμματα. Το Γλωσσάρι αποτελείται από πέντε τμήματα. Το πρώτο, το Λεξιλόγιο, περιλαμβάνει λέξεις και φράσεις που προέρχονται από τη λαϊκή ναυτική γλώσσα, από τα ιδιώματα της Ελληνικής, από ξένες γλώσσες ή πρόκειται για γνωστές λέξεις που χρησιμοποιούνται με ιδιαίτερη σημασία. Το δεύτερο τμήμα περιλαμβάνει ξένες λέξεις και φράσεις που τις βρίσκουμε στα κείμενα γραμμένες με λατινικούς χαρακτήρες. Το τρίτο τμήμα περιλαμβάνει τα ονόματα προσώπων που αναφέρονται στα έργα του Νίκου Καββαδία. Το τέταρτο τμήμα θα μπορούσε να ονομαστεί Τοπωνυμικό. Περιλαμβάνει τα ελληνόγλωσσα και ξενόγλωσσα τοπωνύμια με σύντομες πληροφορίες για το καθένα. Το πέμπτο τμήμα περιλαμβάνει αναφορές σε τίτλους έργων (λογοτεχνικών, εικαστικών), σε εφημερίδες και περιοδικά, σε εμπορικές ονομασίες προϊόντων (π.χ. ποτών, τσιγάρων, φαρμάκων κ.α.), σε ονόματα πλοίων και πλοιοκτητών και σε ονόματα ζώων. Από τη διάρθρωση και τα περιεχόμενα του βιβλίου, όπως παρατίθενται παραπάνω, γίνεται φανερό ότι η εργασία αυτή ξεπερνάει τα όρια ενός απλού γλωσσάριου, στην προκειμένη περίπτωση τείνει να γίνει, αν δεν είναι ήδη, ένας γλωσσικός και, εν πολλοίς ερμηνευτικός οδηγός στο σύνολο του έργου του Νίκου Καββαδία. Ωστόσο, τέτοιες εργασίες προφανώς δεν απευθύνονται μόνο στον αναγνώστη που έχει τέτοιες γλωσσικές απορίες, εξυπηρετούν τον μελετητή του καββαδιακού έργου, τον μελετητή της λογοτεχνικής γλώσσας, το νεοελληνιστή γενικότερα, τον λαογράφο, τον ιστορικό της σύγχρονης εμπορικής ναυτιλίας ή της νεότερης ιστορίας. Ιδιαίτερη ικανοποίηση θα προσφέρει στον ειδικό που μελετά τις λογοτεχνικές αλληλεπιδράσεις, αφού, από όσο γνωρίζουμε, για πρώτη φορά σε αυτό το Γλωσσάρι αναφέρεται η ταυτότητα ορισμένων στίχων από ξένα έργα ή ο δημιουργός και η συλλογή από όπου προέρχονται. Το ίδιο ισχύει για όσους ασχολούνται με τη σχέση του Καββαδία με τις αισθητικές θεωρίες και τα καλλιτεχνικά ρεύματα της εποχής του, αφού πλέον μπορούν να έχουν συγκεντρωμένα όλα τα καλλιτεχνικά έργα που αναφέρει, τους δημιουργούς τους και κάποιες χρήσιμες επισημάνσεις. Το Γλωσσάρι αυτό αποτελεί ένα χρήσιμο βοήθημα στους ερευνητές της νεοελληνικής λογοτεχνίας και της νεοελληνικής γλώσσας.