Δεκατρείς τρόποι να κοιτάς ένα κοτσύφι και άλλα ποιήματα. Adagia: Θραύσματα ποιητικής

Ο Wallace Stevens (1879-1955) θεωρείται σήμερα από πολλούς o κορυφαίος Αμερικανός ποιητής του 20ού αιώνα και μία από τις σημαντικότερες ποιητικές φυσιογνωμίες διεθνώς. Περισσότερο από κάθε άλλο σύγχρονο ποιητή, ο Στήβενς έγραψε μια ποίηση που στοχάζεται πάνω στην ποίηση. Οι θεωρίες της γλώσσας και της λογοτεχνίας αποτελούν θέμα του έργου του, εξετάζονται και αναπτύσσονται εντός των κειμένων του, με πολύ μεγάλη συχνότητα και έκταση. Με ποιήματα όπως “θεωρία”, “Το έσχατο ποίημα είναι αφηρημένο”, “Σχετικά με τη μοντέρνα ποίηση”,”Η ποίηση είναι καταστροφική δύναμη”, καθώς και με την εν γένει αυτοαναφορική, στοχαστική γραφή του, ο Στήβενς έγινε ο προάγγελος αυτού που, στη δεκαετία του 70, θα ονομαζόταν αποδομητική “στροφή”, η μετάβαση προς μία αμφισβήτηση των οντολογικών και επιστημονικών θεμελίων της φιλοσοφίας, της λογοτεχνικής θεωρίας και της κριτικής. Η εγκατάλειψη του Στήβενς στον καθαρό ήχο της γλώσσας πέρα από τη σημασία και πέρα από τη σύνταξη, η τάση του, δηλαδή, να συμπεριλαμβάνει στο ποιητικό σώμα παραδοξολογήματα ή να διαρρηγνύει τους γραμματικούς τύπους, τον τοποθετεί στην πρώτη γραμμή της πρωτοπορίας και τον κάνει να συναντιέται με θεωρίες που ευνοούν την ερμηνευτική ευρύτητα, έτσι καθώς μιλούν για ένα νόημα που ολισθαίνει ανάμεσα σε λέξεις επιλεγμένες με κριτήριο τον ετυμολογικό πλούτο και τη μουσικότητά τους. Ο Στήβενς αναθέτει στον ήχο των λέξεων τον ρόλο να δημιουργήσει μία ισορροπία ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα. Γράφει πως μόνο ο ποιητής μπορεί να βρει την τελειότητα που εγκατοικεί στον ήχο των λέξεων, ανακαλύπτοντας “όλη την αλήθεια που θα μπορέσουμε ποτέ να βιώσουμε”. Η παρούσα επιλογή ποιημάτων συγκεντρώνει πολλά από τα “στοχαστικά” ποιήματα του Στήβενς. Ο τόμος συμπληρώνεται με τα Adagia, μια σειρά αφορισμών, οι όποιοι, γραμμένοι μεταξύ 1930 και 1955, συμπυκνώνουν τις θέσεις του Στήβενς πάνω στην τέχνη και τη δημιουργία και αποτυπώνουν το ποιητικό του credo. Η ποίηση του Στήβενς, που γεννήθηκε από την εμμονή του συγγραφέα “να δραπετεύσει από την πραγματικότητα μέσω μιας μεταφοράς” για να “οικοδομήσει ένα παρόν τελειούμενο μέσα στην ανίατη πενία της ζωής”, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της σύγχρονης λογοτεχνίας. (Χάρης Βλαβιανός)