Δημοσθένους τραύλισμα

O συνθέτης Mιχάλης Γρηγορίου είναι γνωστός στο ευρύτερο κοινό κυρίως από τη δισκογράφηση κύκλων τραγουδιών βασισμένων σε ποίηση σημαντικών Ελλήνων ποιητών. Ωστόσο, το μουσικό έργο του δεν περιορίζεται στο χώρο του έντεχνου ελληνικού τραγουδιού αλλά καλύπτει ένα πολύ ευρύτερο φάσμα που περιλαμβάνει έργα μουσικής δωματίου, έργα για ορχήστρα, μουσική για θέατρο και κινηματογράφο, καθώς και έργα για synthesizers. (Υπήρξε άλλωστε ένας από τους υπέρμαχους της αξιοποίησης της μουσικής τεχνολογίας στο χώρο της έντεχνης μουσικής). Εκτός, όμως, από τη σημαντική συμβολή του στα μουσικά πράγματα του τόπου, οι δραστηριότητες του επεκτείνονται και στο χώρο της θεωρητικής έρευνας στους τομείς της ιστορίας της μουσικής, της ψυχολογίας της μουσικής αντίληψης, της κοινωνιολογίας του γούστου και της μουσικής εκπαίδευσης. Τα “αποσπάσματα μουσικών ημερολογίων” που περιλαμβάνονται σ’ αυτή τη συλλογή καλύπτουν μία περίοδο 33 χρόνων, από το 1988 έως το 2021. Όπως σημειώνει ο ίδιος: “Ορισμένα από αυτά τα κείμενα… αποτελούν προσωπικές σκέψεις και παρατηρήσεις που απευθύνονται σε κάποιο φανταστικό συνομιλητή και, δυνάμει, συνοδοιπόρo. Κάποια άλλα, πάλι, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν κι ως “ημερολόγια καταστρώματος” που συνόδευσαν ανέκαθεν την καλλιτεχνική μου πορεία και έχουν ένα καθαρά υποκειμενικό χαρακτήρα. Αποτελούν, τρόπον τινά, “συνομιλίες με τον ίδιο μου τον εαυτό”, μέσα από τις οποίες επιχειρώ, άλλοτε να με “διδάξω” ή, να μού “εξηγήσω” κάποια πράγματα, ή, ακόμα και να “γκρινιάξω” για αντικειμενικά ή υποκειμενικά αδιέξοδα, που οφείλονται ίσως και στην αίσθηση κοινωνικής και αισθητικής μοναξιάς, λόγω του είδους της μουσικής με το οποίο επέλεξα να ασχοληθώ. Άλλωστε, αυτός υπήρξε ανέκαθεν ο ρόλος των προσωπικών ημερολογίων: η ανάγκη αυτοπαρατήρησης κι η καταπολέμηση της αίσθησης μοναξιάς. Σε κάθε περίπτωση, ο λόγος που αποφάσισα να δημοσιοποιήσω τέτοια “αποσπάσματα ημερολογίων” είναι πως οι προσωπικές σκέψεις και απόψεις που διατυπώνονται σ’ αυτά ίσως να μην είναι τόσο αυστηρά προσωπικές, αλλά να ενδιαφέρουν κι άλλους ανθρώπους οι οποίοι, είτε κινούνται κι αυτοί στο χώρο της καλλιτεχνικής δημιουργίας (όχι αναγκαστικά της μουσικής) ή, προβληματίζονται για την πορεία της τέχνης στις μέρες μας και έχουν ανάλογες απορίες, αμηχανίες και ερωτήματα.

Μιχάλης Γρηγορίου (Συγγραφέας)

Ο Μιχάλης Γρηγορίου γεννήθηκε το 1947 στην Αθήνα. Είναι γιος του σκηνοθέτη Γρηγόρη Γρηγορίου και της ποιήτριας Μαρίας Παπαλεονάρδου. Αποφοίτησε από τη Σχολή Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ ενώ παράλληλα ξεκίνησε μαθήματα σύνθεσης με τον Γ.Α. Παπαϊωάννου, τα οποία όμως εγκατέλειψε σύντομα αποφασίζοντας να διδάξει μόνος τον εαυτό του μουσική. Μέχρι σήμερα (2019) έχει στο ενεργητικό του 106 έργα, για σύνολα μουσικής δωματίου, για ορχήστρα και χορωδία, για πιάνο, για ορχήστρα και synthesizers, κύκλους τραγουδιών, καθώς και μουσική για θέατρο και κινηματογράφο. Έργα του κυκλοφορούν σε 12 cds. Mεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η καντάτα “ΑΝΕΠΙΔΟΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ” (1976), σε ποίηση Α. Αλεξάνδρου, οι κύκλοι τραγουδιών “Η ΑΓΑΠΗ ΕΙΝΑΙ Ο ΦΟΒΟΣ” (1979), σε ποίηση Μ. Αναγνωστάκη, “Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΣΤΟ ΠΟΤΑΜΙ” (1981) και “ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ”(1991), (και τα δυο σε ποίηση Τ. Σινόπουλου), το ορατόριο “ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΠΡΑΞΗ”(1993), βασισμένο στο ομώνυμο ποιητικό έργο του Τ. Λειβαδίτη, “ΜΠΛΕ”(1998), σε ποίηση Ρ. Παπανικόλα, κλπ. Έχει δώσει πολλές ατομικές συναυλίες, στις περισσότερες από τις οποίες συμμετείχε ως πιανίστας, αλλά κι’ ως εκτελεστής synthesizers, τα οποία αντιμετώπισε ανέκαθεν ως όργανα με ερμηνευτικές αξιώσεις. Το 1973 ο Μ. Γρηγορίου εκπροσώπησε την Ελλάδα στο “Διεθνές Βήμα Συνθετών” της UNESCO στο Παρίσι, με το έργο του “Septet”. Το 1986 εκπροσώπησε την Ελλάδα στο “International Dance Course for Professional Composers and Choreοgraphers”, στο Surrey της Αγγλίας. (Υπήρξε ο μοναδικός συνθέτης στην ιστορία αυτού του σεμιναρίου που αποπέμφθηκε, καθώς ήρθε σε πλήρη καλλιτεχνική σύγκρουση με τους διοργανωτές του!). Το 1994 εκπροσώπησε την Ελλάδα ως μέλος της κριτικής επιτροπής στον “Διεθνή Διαγωνισμό Σύνθεσης Valentino Bucchi” στη Ρώμη. Το 1999 το ορατόριο του “ΕΓΩ, Η ΑΝΤΙΓΟΝΗ” παρουσιάστηκε στην Επίδαυρο, με την Φιλαρμονική της oπερας της Σοφίας και την χορωδία Fons Musicalis, υπό την διεύθυνση του Μ. Λογιάδη, σε σκηνοθεσία Ν. Κούνδουρου.