Διαβάζοντας τον Ευκλείδη

Τα “Στοιχεία” του Ευκλείδη είναι το αρχαιότερο σωζόμενο ολοκληρωμένο επιστημονικό σύγγραμμα. Σήμερα, 2.300 χρόνια μετά τη συγγραφή του, εξακολουθεί να αποτελεί το αδιαμφισβήτητο πρότυπο γραφής μαθηματικού, αν όχι και γενικότερα επιστημονικού, κειμένου. Η αξιωματική – παραγωγική μέθοδος δεν έχει ποτέ υποκατασταθεί από κάτι άλλο, ούτε φαίνεται στο ορατό μέλλον κάποια τέτοια προοπτική υποκατάστασης. Στην αδιάκοπη προσπάθεια να κατανοήσουμε τον κόσμο γύρω μας, βιώνουμε καθημερινά, μεταξύ άλλων, τον ανταγωνισμό ανάμεσα στο διακριτό και το συνεχές. Η αριθμητική είναι αυτή που μας δίνει τη διαισθητική αντίληψη του διακριτού. Η απαρίθμηση, ο προγραμματισμός και ο απολογισμός ενεργειών είναι δραστηριότητες που βασίζονται με φυσικό τρόπο στην έννοια του διακριτού και άπτονται όλες της αριθμητικής. Αντίθετα, η παρατήρηση του χώρου, η χάραξη, η τοποθέτηση -πραγματική ή νοητή- επιφανειών και όγκων μέσα σε αυτόν επικαλούνται την αίσθηση του συνεχούς και αναφέρονται στη γεωμετρία. Αξίζει, λοιπόν, όχι μόνο οι μαθηματικοί αλλά και όσοι ενδιαφέρονται γενικότερα για την ιστορία των ιδεών να μελετήσουν τα “Στοιχεία”. Μόνο που, 2.300 χρόνια μετά τη συγγραφή τους, κάτι τέτοιο είναι αρκετά δύσκολο χωρίς κάποια βοήθεια. Μπορεί οι έννοιες να παρέμειναν οι ίδιες, άλλαξαν όμως η γλώσσα (και δεν εννοούμε απλώς τη μετάβαση από τα αρχαία ελληνικά στις σύγχρονες γλώσσες), η διατύπωση, ο συμβολισμός. Το κλασικό βιβλίο του Beppo Levi, που πρώτη φορά μεταφράζεται στα ελληνικά, είναι ένας απαραίτητος οδηγός, ένας πολύτιμος σύντροφος στην ανάγνωση του Ευκλείδη. Ωστόσο, είναι γραμμένο με τέτοιο τρόπο που θα μπορούσε να διαβαστεί και ανεξάρτητα, προσφέροντας στον αναγνώστη πολύτιμες και ουσιαστικές πληροφορίες και ιδέες. (από τον πρόλογο του Τεύκρου Μιχαηλίδη)