Διαδικασίες ωρίμανσης και διευκολυντικό περιβάλλον – Μελέτες για τη θεωρία της συναισθηματικής ανάπτυξης

Ο τόμος Διαδικασίες ωρίμανσης και διευκολυντικό περιβάλλον περιέχει άρθρα του D. W. Winnicott της περιόδου 1958-1964, που αναλαμβάνουν να μας μιλήσουν για τη σχέση την οποία περιγράφει ο τίτλος, στον οποίο λανθάνει η έννοια του υποκειμένου, τόσο πίσω από τις διαδικασίες ωρίμανσης όσο και πίσω από το διευκολυντικό περιβάλλον, όπου περιλαμβάνονται επίσης οι βασικοί και απαραίτητοι άλλοι, χωρίς τους οποίους κανένα υποκείμενο και κανένα «μωρό» δεν μπορεί να υπάρξει. Έτσι εδώ υπάρχουν κείμενα όπως: «Η απαρτίωση του εγώ στην ανάπτυξη του παιδιού» και «Η θεωρία της σχέσης γονέα-βρέφους»· «Η ανάπτυξη της ικανότητας για έγνοια», όπου η έγνοια είναι το αντίστοιχο της ενοχής με θετικό όμως πρόσημο· «Η ικανότητα να είσαι μόνος», παρουσία ενός άλλου, εννοείται· «Παραμόρφωση του εγώ από την άποψη του Αληθούς και του Ψευδούς Εαυτού», όπου ο Winnicott εισάγει την έννοια του ψευδούς εαυτού και αναλύει την παραμορφωτική επίδραση των άλλων στη διαμόρφωσή του· «Μελέτη ορισμένων αντιθέτων με παράμετρο το επικοινωνείν και τo μη-επικοινωνείν», όπου η χαρά της επικοινωνίας συμβαδίζει με τον κρυμμένο και απομονωμένο εαυτό, αφού ένα από τα παράδοξα που μας προτείνει o Winnicott λέει ότι «είναι χαρά να κρύβεσαι, αλλά καταστροφή να μη σε βρίσκουν». Ο D. W. Winnicott εργάστηκε με παιδιά, εφήβους και ενήλικους σε όλη τη διάρκεια της πορείας του, και συνομιλώντας τόσο με τις ιδέες και την πρακτική του Sigmund Freud όσο και των συγχρόνων του, αρχής γενομένης από τη Melanie Klein, κατάφερε στηριζόμενος στο κλινικό έργο του να μας μεταφέρει την εμπειρία και τα συμπεράσματά του, προχωρώντας την ψυχαναλυτική σκέψη σε εύρος αλλά και σε βάθος σχετικά με την οργάνωση του ψυχισμού και τα ελλείμματά του.

Donald W. Winnicott (Συγγραφέας)

Άγγλος παιδίατρος και ψυχαναλυτής (1896-1971), μέλος της Βρετανικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας, που ασχολήθηκε κυρίως με την ψυχανάλυση των παιδιών. Επί 40 χρόνια, παράλληλα πάντα με την ιδιωτική του πελατεία, δέχτηκε στο Paddington Green Children’s Hospital του Λονδίνου περίπου 60.000 περιπτώσεις παιδιών, παραμένοντας για αρκετό καιρό ο μοναδικός άντρας παιδοψυχαναλυτής στην Aγγλία. Μεταξύ 1931 και 1970 έγραψε παραπάνω από 600 άρθρα με κύρια θέματα: τη σχέση μητέρας-βρέφους και περιβάλλοντος-παιδιού, την ανθρώπινη δημιουργικότητα (creativity) και τις έννοιες του μεταβατικού αντικειμένου (transitional object) και του εαυτού (self). Γιατρός, παιδίατρος, ψυχαναλυτής, έγινε μέλος ως αναλυτής ενηλίκων στη Bρετανική Ψυχαναλυτική Eταιρεία το 1934 και την επόμενη χρονιά ως παιδοψυχαναλυτής. Ήταν ιδρυτικό μέλος στην Eταιρεία αυτή της Mέσης Oμάδας (Middle Group), η οποία αναγνωρίστηκε ως επίσημη ομάδα τα χρόνια του ’60 και πήρε την ονομασία “Aνεξάρτητη” το 1973. Eνώ παρέμεινε πιστός σε μια σκέψη και δημιουργικότητα αντίθετες σε προκαταλήψεις και δοξασίες, η παρουσία του και οι δραστηριότητές του στο ψυχαναλυτικό κίνημα ήταν αδιάλειπτες και εκτέλεσε χρέη προέδρου της Βρετανικής Eταιρείας δις, την πρώτη φορά μεταξύ 1956 και 1959 και τη δεύτερη μεταξύ 1965 και 1968. Άρθρα, ανακοινώσεις, ραδιοφωνικές εκπομπές, προσωπικές σκέψεις αποτέλεσαν αντικείμενο επανειλημμένων δημοσιεύσεων και βιβλίων, εκ των οποίων ορισμένα βασικά είναι: “Κλινικές σημειώσεις στις διαταραχές της παιδικής ηλικίας” (“Clinical Notes on Disorders of Childhood”, 1931), “Το παιδί και η οικογένεια” (“The Child and the Family”, 1957), “Το παιδί και ο εξωτερικός κόσμος” (“The Child and the Outside World”, 1957), “Συλλογή άρθρων: Από την παιδιατρική στην ψυχανάλυση” (“Collected Papers: Through Pediatrics to Psychoanalysis”, 1958), “Παιχνίδι και πραγματικότητα” (“Playing and Reality”, 1971), “Θεραπευτική συμβουλευτική στην παιδοψυχιατρική” (“Therapeutic Consultation in Child Psychiatry”, 1971), “Στέρηση και εγκληματικότητα” (“Deprivation and Delinquency”, 1984), κ.ά.

 

Θανάσης Χατζόπουλος (Μεταφραστής)

Ο Θανάσης Χατζόπουλος γεννήθηκε στο Αλιβέρι Ευβοίας το 1961. Σπούδασε Ιατρική στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και ειδικεύτηκε στην παιδοψυχιατρική. Είναι ψυχαναλυτής, μέλος της Société de Psychanalyse Freudienne (Παρίσι) και της International Winnicott Association (Σάο Πάολο). Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.
Έχει δημοσιεύσει δεκαπέντε ποιητικές συλλογές, δύο βιβλία ποιητικής, ένα βιβλίο με δοκίμια και ένα με διηγήματα, δύο νουβέλες, τρία παραμύθια και ένα ψυχαναλυτικό δοκίμιο για την Πανδημία. Το 2013 τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών με το Βραβείο Ποίησης (Ίδρυμα Πέτρου Χάρη) για το σύνολο του έργου του. Μετέφρασε Γάλλους ποιητές και Άγγλους ψυχαναλυτές.
Τα ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε δώδεκα γλώσσες. Από τα βιβλία του, ο Εξ αίματος νεκρός μεταφράστηκε στα γαλλικά και στα ιταλικά, το Κελί στα γαλλικά (τιμήθηκε στη Γαλλία με το βραβείο Max Jacob étranger 2013), τα Μιγαδικά και αμφιθαλή, η Μετόπη, το Στον ήλιο μοίρα και οι νουβέλες Οι λησμονημένοι στα γαλλικά. Το σχεδίασμα ποιητικής Ρήματα για το ρόδο μεταφράστηκε στα ισπανικά (τιμήθηκε το 2003 με το Εθνικό Βραβείο Μετάφρασης στην Ισπανία). Στα ισπανικά επίσης κυκλοφόρησε το 2017 το τομίδιο Lugar de un dia. Το 2014 του απονεμήθηκε από τη Γαλλική Δημοκρατία ο τίτλος του Ιππότη στην τάξη των Γραμμάτων και των Τεχνών.
Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορούν επίσης τα βιβλία του Αναγραμματισμοί στη σιωπή, δοκίμιο ποιητικής (2002), Ιστορικός ενεστώς (2020, τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος 2021), Υπό κατασκευήν σημαίες (2021, τιμήθηκε με το Βραβείο Ποίησης του περιοδικού Ο Αναγνώστης και με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2022), και οι μεταφράσεις του Yves Bonnefoy: Η παρουσία και η εικόνα και άλλα δοκίμια για την ποίηση (2005) και René Char, Φύλλα του Ύπνου (2017).

(Πηγή: “Εκδόσεις Πόλις”, 2023)