Διαδρομές στις θεωρίες του χώρου

Οι αμοιβαία μετασχηματιστικές σχέσεις οικονομίας-χώρου βρίσκονταν πάντα στο επίκεντρο των κρίσιμων στιγμών στην ιστορία της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Οι προσεγγίσεις όμως των σχέσεων αυτών διέφεραν μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να έχει διαμορφωθεί ένα σημαντικό απόθεμα εννοιολογικών και αναλυτικών εργαλείων, μεθόδων και ερμηνειών, παλιότερων αλλά και νεότερων. Μια τέτοια κρίσιμη καμπή τοποθετείται στη δεκαετία του 1970 και σηματοδοτεί μια ευρείας κλίμακας κοινωνικοοικονομική και γεωγραφική αναδιάρθρωση του σύγχρονου καπιταλισμού. Η ανάπτυξη της κριτικής οικονομικής Γεωγραφίας, που απασχολεί το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου αυτού, μπορεί να γίνει κατανοητή ως έκφραση, στο πεδίο των θεωριών του χώρου, αυτών των μεγάλης κλίμακας αναδιαρθρωτικών διαδοχικών διακυμάνσεων του σύγχρονου καπιταλισμού Το βιβλίο έχει στόχο την κριτική συζήτηση βασικών προσεγγίσεων του γεωγραφικού χώρου και των αλληλεξαρτήσεων του με τη δυναμική της παραγωγής και της ανάπτυξης στο σύγχρονο καπιταλισμό. Περιλαμβάνει αφενός διαχρονικά ζητήματα, ιδωμένα όμως μέσα από ένα νέο πρίσμα, και αφετέρου ζητήματα που συμβαίνει να βρίσκονται στην αιχμή πρόσφατων διεθνών προβληματισμών. Η συζήτηση προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στις παλιότερες και στις νεότερες διαδρομές στις θεωρίες του οικονομικού χώρου, όχι μόνο για λόγους μιας πιο ολοκληρωμένης εξέτασής τους, αλλά και διότι πολλές φορές το καινούριο στο πεδίο της θεωρίας χτίζεται πάνω στα θεμέλια του παλιού, υλοποιώντας μια διαδικασία κίνησης ιδεών που ο Schumpeter, παραλληλίζοντάς την με την οικονομία, θα αποκαλούσε “δημιουργική καταστροφή”.

Ηλίας Α. Κουρλιούρος (Συγγραφέας)

Ο Ηλίας Κουρλιούρος είναι αναπληρωτής καθηγητής Οικονομικής Γεωγραφίας στο Τμήμα Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Ε.Μ. Πολυτεχνείο (Διπλ. αρχ. μηχ. 1983), Πολεοδομία-Χωροταξία στο ίδιο ίδρυμα με υποτροφία του ΙΚΥ (Δρ. μηχ. 1990) και Γεωγραφία στη London School of Economics (Ph. D. 1995). Ήρθε στο Αιγαίο, αφού ανέπτυξε στο ΕΜΠ μακροχρόνια ερευνητική δραστηριότητα ως χωροτάκτης, συμπεριλαμβανομένων του προγραμματισμού και σχεδιασμού του Τεχνολογικού Πάρκου Λαυρίου. Έχει συγγράψει (σε συνεργασία) το βιβλίο Βιομηχανικά Πάρκα: Θεσμοί, Θεωρία και Μεθοδολογία Σχεδιασμού (ΕΤΒΑ & Παπαζήσης, Αθήνα 1991). Εργασίες του έχουν δημοσιευτεί σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά, σε εκδόσεις ελληνικών και διεθνών συνεδρίων και σε συλλογικούς τόμους. Στα ερευνητικά ενδιαφέροντά του περιλαμβάνονται θέματα οικονομικής, τεχνολογικής και χωρικής αναδιάρθρωσης, ανάπτυξης και σχεδιασμού παραγωγικών χώρων και καινοτόμων δραστηριοτήτων τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης, χωροταξικής και πολεοδομικής πολιτικής.

 

Λίλα Λεοντίδου (Υπεύθυνος Σειράς)

Η Λίλα Λεοντίδου είναι Κοσμήτωρ της Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών και Καθηγήτρια Γεωγραφίας και Ευρωπαϊκού Πολιτισμού στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο ΕΜΠ, Γεωγραφία και χωρική διακυβέρνηση στο Λονδίνο (MSc, LSE). Είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Λονδίνου (Ph.D., LSE) και Senior Fellow στο Johns Hopkins University (HΠA). Δίδαξε Πολεοδομία στη Θεσσαλονίκη (ΑΠΘ), Γεωγραφία και Σχεδιασμό στην Αθήνα (ΕΜΠ) και Γεωγραφία και Μεσογειακές Σπουδές στο Λονδίνο (King΄s College London). Πρωτοστάτησε στην ίδρυση του πρώτου ελληνικού Τμήματος Γεωγραφίας και διετέλεσε πρώτη Πρόεδρός του και Συγκλητικός στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, όπου δίδαξε ως Καθηγήτρια Γεωγραφίας και Ευρωπαϊκών Σπουδών μέχρι το 2002, οπότε εξελέγη Καθηγήτρια στο ΕΑΠ. Διετέλεσε μέλος επιστημονικών επιτροπών της ΕΕ (Βέλγιο), της European Science Foundation (SCSS, Γαλλία), του ΟΗΕ (UN ECE, Ελβετία), δίδαξε ως επισκέπτρια καθηγήτρια σε Ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, συντόνισε διεθνή ερευνητικά δίκτυα και προγράμματα, και είναι μέλος επιστημονικών συμβουλίων διεθνών επιστημονικών περιοδικών. Βιβλία, διδακτικά συγγράμματα και επιστημονικά άρθρα της έχουν δημοσιευθεί στα ελληνικά, αγγλικά και γαλλικά, ενώ έργα της έχουν μεταφραστεί επίσης στα ισπανικά, ιταλικά, γερμανικά και ιαπωνικά.