Διονύσιος Σολωμός. Έννοια, πρόσληψη και αναπαράσταση του υψηλού στο έργο της ωριμότητας

Η ερμηνευτική προσέγγιση του ώριμου έργου του Διονυσίου Σολωμού μέσα από το πρίσμα της φιλοσοφικής και αισθητικής κατηγορίας του Υψηλού, που προτείνει ο Ανδρέας Αντζουλής, ορίζει ένα σημαντικότατο εγχείρημα για τη νεοελληνική φιλολογική έρευνα, το οποίο θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για όσες και όσους ασχολούνται με το έργο του ποιητή και θα ανοίξει νέες προοπτικές στις σολωμικές σπουδές. Η εργασία του μελετητή βασίστηκε και θεμελιώθηκε στην ενδελεχή κατ’ αυτοψία μελέτη των είκοσι πέντε χειρόγραφων κωδίκων των μεταφράσεων που έκανε για τον Σολωμό ο Νικόλαος Λούντζης. Στη γραμμή επιφανών μελετητών του σολωμικού έργου όπως του Λίνου Πολίτη, του Louis Coutelle και του Γιώργου Βελουδή, ο Ανδρέας Αντζουλής ασχολήθηκε με τους είκοσι τέσσερις κώδικες που απόκεινται στη Ζάκυνθο, στο Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων, και τον έναν κώδικα που απόκειται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, με τη δέουσα φιλολογική συστηματικότητα και σοβαρότητα, για να οικοδομήσει στέρεα τη δική του ερμηνεία για τα ώριμα έργα του ποιητή από την εποχή του Κρητικού και μετά. Έτσι, οι πολλές φιλοσοφικές, αισθητικές και καλλιτεχνικές απαιτήσεις που έθεταν στον μελετητή τα μεταφρασμένα στα ιταλικά, έργα κυρίως του Imm. Kant, του Fr. Schiller, του G.W.F. Hegel αλλά και πολλών άλλων, συνδυάστηκαν με τον κοπιώδη έλεγχο και την αυτοψία εκτενούς χειρόγραφου υλικού. Και εδώ ακριβώς έγκειται η αξία της ανά χείρας μελέτης, στον επιτυχή δηλαδή από μεθοδολογική άποψη συγκερασμό της εργασίας επί των χειρογράφων με την ερμηνευτικού τύπου προσέγγιση. Αυτός ο συγκερασμός -ζητούμενο βέβαια για τη σύγχρονη φιλολογική έρευνα- υποστηρίζει την πειστικότητα της σύνθετης, πολύπτυχης και απαιτητικής επιχειρηματολογίας που αναπτύσσει ο Ανδρέας Αντζουλής, και ενισχύει αποφασιστικά τα πορίσματα της πολύχρονης ενασχόλησής του με το έργο του Σολωμού, ενός μείζονος ποιητή όχι απλώς στη νεοελληνική αλλά στην ευρωπαϊκή κλίμακα των υψηλών καλλιτεχνικών και λογοτεχνικών πραγματώσεων· του Σολωμού, ενός εξακολουθητικού χρυσού ζωής αέρα. Δημήτρης Αγγελάτος Καθηγητής Τμήμα Φιλολογίας – Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Ανδρέας Αντζουλής (Συγγραφέας)

Ο Ανδρέας Αντζουλής έχει σπουδάσει Παιδαγωγικά και Βυζαντινή – Νεοελληνική Φιλολογία. Είναι Διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει εργαστεί στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου. Από το 2016 υπηρετεί, ως Επιστημονικός Συνεργάτης, στο Πρόγραμμα Παιδαγωγικής Κατάρτισης Φιλολόγων του Πανεπιστημίου Κύπρου. Έχει επιμεληθεί και παρουσιάσει ευάριθμες μονογραφίες, μεταφράσεις φιλοσοφικών κειμένων και ποιητικές συλλογές. Άρθρα και κριτικές του έχουν κυκλοφορήσει σε επιστημονικά περιοδικά της Κύπρου και του εξωτερικού. Από το 2015, κατόπιν σχετικής άδειας, του Μουσείου Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων και της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος, ασχολείται συστηματικά με τη μελέτη των είκοσι πέντε σωζόμενων κωδίκων με τις ιταλικές μεταφράσεις των γερμανικών φιλοσοφικών κειμένων που αποτέλεσαν το θεωρητικό – αισθητικό οπλοστάσιο του Διονύσιου Σολωμού, κατά την περίοδο της κερκυραϊκής του απομόνωσης, και οι οποίες, ως γνωστό, γίνονταν από τον Νικόλαο Λούντζη κατά παραγγελία του ποιητή. Καρπός της πολυετούς αυτής έρευνας που φιλοδοξεί να αναδείξει, μέσα από στοχευμένες ερμηνευτικές προσεγγίσεις, την ουσιαστική και πολύ συγκεκριμένη σχέση του περιεχομένου των εν λόγω χειρογράφων με τα Αυτόγραφα Έργα και το ώριμο έργο του Διονυσίου Σολωμού αποτελεί το βιβλίο του Διονύσιος Σολωμός. Έννοια, πρόσληψη και αναπαράσταση του Υψηλού στο έργο της ωριμότητας. Μία νέα ανάγνωση των χειρόγραφων κωδίκων με τις μεταφράσεις του Νικόλαου Λούντζη για τον Σολωμό, Αθήνα, εκδ. Ίαμβος – Ίδρυμα Αντζουλή 2021. Το ερευνητικό του ενδιαφέρον επικεντρώνεται στη μελέτη της αισθητικής φιλοσοφίας του Γερμανικού Ιδεαλισμού και στην πρόσληψη της αισθητικής θεωρίας του Ευρωπαϊκού Ρομαντισμού, καθώς επίσης στον Μεταρομαντισμό και Μετασυμβολισμό του ελληνικού Μεσοπολέμου. Το συγγραφικό του έργο αφορά, κυρίως, στο ώριμο έργο του Διονύσιου Σολωμού ως του γνήσιου εκφραστή του Ευρωπαϊκού Ρομαντισμού και στο ποιητικό έργο του Κ. Γ. Καρυωτάκη ως της κυρίαρχης ποιητικής φυσιογνωμίας του ελληνικού Μεσοπολέμου που διαλέγεται πρωτότυπα και δημιουργικά με την ευρωπαϊκή ποίηση του καιρού της. Το επόμενο έτος κυκλοφορούν, επίσης στην Αθήνα, τα βιβλία του Σολωμικά. Κριτικά – Ερμηνευτικά και Η ποιητική λειτουργία των λόγιων λέξεων στο έργο του Καρυωτάκη. Επιδράσεις στο ύφος, το μέτρο και τον ρυθμό