Δολοφόνος χωρίς ανταμοιβή

Το “Δολοφόνος χωρίς ανταμοιβή” (1959) είναι ένα από τα πρώτα έργα του Ιονέσκο, όπου για πρώτη φορά εμφανίζεται ο ήρωάς του Μπερανζέ, τον οποίο θα συναντήσουμε και σε άλλα έργα (“Ρινόκερος”, “Ο βασιλιάς πεθαίνει”, “Πεζός στον αέρα”). Ο Μπερανζέ αποτελεί μια σχεδόν αυτοβιογραφική φιγούρα, και εκφράζει τον προβληματισμό του Ιονέσκο για την πραγματικότητα, την οποία θεωρεί παράδοξη. Ο Μπερανζέ είναι φαινομενικά κωμικός και αφελής, κερδίζοντας έτσι τη συμπάθεια του κοινού. Είναι στην ουσία ένας χαρακτήρας σαν τους γελωτοποιούς της Αναγέννησης, που μόνος αυτός λέει πράγματα πικρά και αληθινά στον ηγεμόνα του χωρίς να κινδυνεύει να τιμωρηθεί. Στο έργο συναντάει τον Θάνατο με τη μορφή ενός ψυχρού εκτελεστή, και φτάνει σχεδόν να τον δικαιώσει. Αυτή η αγωνία για τον θάνατο και η προσπάθεια κάθε θνητού να συμβιβαστεί με την ιδέα της αποχώρησής του από τη ζωή διακατέχει τον Ιονέσκο και προβάλλεται σε πολλά έργα του. Με τον “Δολοφόνο χωρίς ανταμοιβή” ο συγγραφέας γίνεται ο κυριότερος συντελεστής για τη μετάβαση από το μπουλβάρ και τη θεατρική ψευδαίσθηση στο σύγχρονο μεταπολεμικό θέατρο της Ευρώπης.