Είναι αργά, όλο και πιο αργά

Δεκαεπτά και ένα γράμματα, 17 άνδρες αφηγητές και άλλες τόσες μοναδικές αντιλήψεις για τον κόσμο, που συνδέονται μεταξύ τους με μυστικές γέφυρες για να χτίσουν ένα ιλιγγιώδες μυθιστόρημα για τον αδύνατο έρωτα. Ένα ερωτικό μυθιστόρημα που τρέφεται με τον νόμο της σχετικότητας, όπου ακόμα κι αυτές οι λογοτεχνικές αναφορές μοιάζουν με απομεινάρια ναυαγίου, μυθιστόρημα που είναι ταυτόχρονα μια κυβιστική εξομολόγηση του συγγραφέα. Τίποτα δεν είναι πραγματικό ή αυτοβιογραφικό, κι όμως τα πάντα είναι αληθινά, διότι όλα αντιμετατίθενται, αλλοιώνονται, γίνονται πανανθρώπινα. Bernard Comment. Το τελευταίο βιβλίο του Αντόνιο Ταμπούκι κυκλοφόρησε στην Ιταλία λίγες εβδομάδες πριν τις εκλογές που έδωσαν την εξουσία στον Μπερλουσκόνι, και ο μακρύς τίτλος του βιβλίου πήρε, μέσα σ’ αυτά τα ειδικά συμφραζόμενα, διαστάσεις αποκάλυψης. Μυθιστόρημα ελεγειακό παρά ερωτικό, με ήρωες άνδρες μεσήλικους, μορφωμένους και κοσμοπολίτες: ο αναγνώστης γρήγορα διαβλέπει σ’ αυτούς τα προσωπεία του ίδιου του συγγραφέα που προσφέρει εδώ την αυτοπροσωπογραφία του, φαντασιακή και πολιτικά ανορθόδοξη. […] Ο Ταμπούκι μας παρασύρει, με μια δόση σαδισμού, λυτρωτικού ωστόσο, «σ’ εκείνους τους λαβύρινθους του πνεύματος μέσα στους οποίος πιστέψαμε ότι ξαναζούμε, ως εάν να ήταν δικός μας ένας χρόνος που υπήρξε κάποτε δικός μας αλλά που πια δεν είναι» Marco Sabbatini, Le Temps, Ιαν. 2002. Ταμπούκι, ο μεγάλος της Ιταλίας. Το τελευταίο του βιβλίο, μια ακολουθία ερωτικών και αποχαιρετιστήριων επιστολών που απευθύνουν 17 μυστήριοι αποστολείς σε ισάριθμες φανταστικές αγαπημένες, είναι μια περιπλάνηση κατά την οποία ο συγγραφέας ξεπερνάει τον εαυτό του σε ευστροφία και λεπτότητα, με αναπάντεχες παρατηρήσεις και απρόσμενα επιχειρήματα. […] Ο μάγος Ταμπούκι δεν είναι εδώ μονάχα εκείνος ο κατάδικος των αναγκαστικών ονείρων που προτιμά πάντα τα δύσκολα μονοπάτια από τους ασφαλτοστρωμένους δρόμους, και την ανάλαφρη ομίχλη του ονείρου από την “ανεπανόρθωτη υπεροψία των πραγμάτων που υφίστανται”. Αυτό το μεγαλειώδες έργο, που μέχρι τώρα το όριζαν οι ζαριές που εξωραΐζουν το τυχαίο, φαίνεται όλο και περισσότερο ότι ενδύεται τα μαύρα πανιά της νοσταλγίας. Didier Jacob, Le Nouvel Observateur, Ιαν. 2002.