Είναι και έχειν

Όπως και σε άλλες εκφάνσεις της ζωής, και στη φιλοσοφία εμφιλοχωρούν αδυναμίες, όπως το πάθος προβολής και η δημιουργία εντυπώσεων για προσωπική προβολή, με συνέπεια να δημιουργούνται εσφαλμένες εντυπώσεις ως προς την πραγματική αξία των φιλοσοφούντων που κάποτε μετέρχονται τον σοφιστικό λόγο. Η περίπτωση του Gabriel Marcel είναι διαφορετική. Ο σεμνός φιλόσοφος δεν προσπάθησε να αυτοπροβληθεί ούτε να δημιουργήσει θόρυβο και εντυπώσεις. Το ογκώδες έργο του παρουσιάζει βέβαια αδυναμίες, όπως κάθε φιλοσοφική προσπάθεια, άλλως δεν θα ήταν φιλοσόφημα. Βρίσκουμε όμως στον στοχασμό του φιλοσόφου γόνιμα και πρωτότυπα στοιχεία τα οποία μας δημιουργούν ισχυρούς προβληματισμούς άξιους της αναστροφής μας όχι μόνο με τον φιλοσοφικό λόγο, αλλά και με τα ανθρώπινα-πανανθρώπινα προβλήματα. Από τις σελίδες του Gabriel Marcel αναδύεται μια συγκινούσα ευγένεια και πρωτοτυπία που μας επιστρέφει δημιουργικά στις έκπαγλες πηγές του φιλοσοφείν, στον θαυμασμό, στο χάρμα, στη δημιουργική έκπληξη. Μας δημιουργεί δηλαδή πολύτιμα συναισθήματα που είναι κατά βάθος αναλάμψεις και επιλάμψεις των ευγενέστερων βλέψεών μας. Ο αναγνώστης της παρούσας μετάφρασης θα το διαπιστώσει ως ειρηνικά ενσκύπτουσα αλήθεια πέρα από κάθε «υπηκοότητα».

Gabriel Marcel (Συγγραφέας)

Ο Gabriel Marcel, Γάλλος φιλόσοφος και θεατρικός συγγραφέας, το έργο τού οποίου κινείται στα όρια ενός “χριστιανικού” υπαρξισμού.
Γεννήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 1889 στο Παρίσι. Ο πατέρας του, πρεσβευτής της Γαλλίας στο Στοκχόλμη και αργότερα διευθυντής του Εθνικού Μουσείου της γαλλική πρωτεύουσας, φρόντισε ιδιαίτερα για τη μόρφωση του μοναδικού του τέκνου το οποίο έχασε τη μητέρα του στην ηλικία των τρεισήμισι ετών.
Το 1910 ο νεαρός Marcel έγινε υφηγητής της φιλοσοφίας.
Ασθενική φύση, δε στρατεύτηκε κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά υπηρέτησε εθελοντικά στο τμήμα του Ερυθρού Σταυρού το οποίο είχε αποστολή την εξεύρεση των αγνοουμένων ή τη συλλογή σχετικών πληροφοριών. Αυθεντική μαρτυρία της αλλαγής αποτελεί το Δεύτερο Μέρος του Journal Metaphysique το οποίο συντάχτηκε μετά τον Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το 1923 ο Marcel εγκαταλείπει τη διδασκαλία και αρχίζει τη συνεργασία του με τον εκδοτικό οίκο Plon ως φιλολογικός επιμελητής στον τομέα επιλογής ξένης λογοτεχνίας για μετάφραση και ως κριτικός θεάτρου. Τα πρώτα του κείμενα ανάγονται στο 1909. Επιλογή τους κυκλοφόρησε το 1961 με τον τίτλο “Fragments Philosophiques”.
H φιλοσοφική του σκέψη, το θεατρικό του έργο και η μουσική του δημιουργία κατευθύνονταν προς τη θρησκευτική θεώρηση της ζωής, παρόλο που μεγάλωσε σε εντελώς αδιάφορο θρησκευτικό περιβάλλον ενισχυμένο μάλιστα απ’ την αθεΐα του πατέρα του.
Το 1929 μετά επιστολή-κάλεσμα του Francois Mauriac και σχετική περίοδο μελέτης και προετοιμασίας βαπτίστηκε και παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του πιστό τέκνο της Καθολικής Εκκλησίας. Δε δέχτηκε ποτέ τον τίτλο χριστιανός υπαρξιστής, ούτε τον όρο υπαρξισμός, αλλά ονόμαζε τη σκέψη του οδοιπορική, νεοσωκρατική, περιπέτεια, και υπαρξιακή στο χριστιανικό πεδίο σκέψης.
Ανήκει στους σπουδαιότερους εκπροσώπους της υπαρξιακής φιλοσοφίας του αιώνα μας και είναι ο πρώτος που την εισηγήθηκε με βάση τις προσωπικές του εμπειρίες και χωρίς να γνωρίζει τη σκέψη του Kierkegaard η οποία ήταν τότε άγνωστη στη Γαλλία.
Πέθανε στο Παρίσι στις 4 Οκτωβρίου 1973.

 

Νίκος Μακρής (Μεταφραστής)

Ο Νίκος Μακρής γεννήθηκε στον Αστακό Αιτωλοακαρνανίας το 1947. Διδάκτορας της φιλοσοφίας και συγγραφέας, αναστρέφεται δημιουργικά με τις μεγάλες εκδιπλώσεις του πνεύματος στις διαπολιτισμικές του εκφράσεις και προσπαθεί να ιχνεύσει τη φιλοσοφική σταθερά η οποία κορυφώνει τις πανανθρώπινες εκζητήσεις και στέφει το διιστορικό μόχθο των αναζητητών της σοφίας και μάλιστα χωρίς προκαταλήψεις και εξαπλουστευτικές θεωρήσεις. Η φιλοσοφική στρατεία του Νίκου Μακρή η οποία χαιρετίστηκε με ιδιαίτερα θετικά σχόλια, μακρά, επίμονη και έξω απ’ το θόρυβο του εφήμερου, συνιστά εφημερία και εκφράζεται με πλήθος βιβλίων, μελετών, άρθρων, διαλέξεων και μαθημάτων υπό το αδιόρατο φως της philosophia perennis. Υπηρέτησε επί 30ετία στη Μέση Εκπαίδευση και δίδαξε κυρίως Φιλοσοφία και Λογοτεχνία. Επιπλέον, ο Ν. Μακρής, δίδαξε φιλοσοφία στο Δημοτικό Πανεπιστήμιο του Πειραιά, στη ΧΕΝ Αθηνών, στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων. Απ’ το 2003 μέχρι το 2008 υπηρέτησε στο Ελληνικό Τμήμα του Τρίτου Ευρωπαϊκού Σχολείου Βρυξελών. Επιπλέον, απ΄το 1999 είναι μόνιμος εισηγητής του Φιλοσοφικού Καφενείου.