Εις οιωνός – Άγνωστες ιστορίες από την Αντίσταση και την κατοχή

Το δεύτερο βιβλίο του Βρετανού στρατιωτικού, πολιτικού και διανοούμενου C. M. Woodhouse (1917-2001), το «Εις Οιωνός», έκανε μόνο μία έκδοση στα αγγλικά, το 1950, η οποία περιλάμβανε δώδεκα ηθογραφικές ιστορίες των περιπετειών του στην Ελλάδα. Οι ιστορίες όμως, όπως αποδείχτηκε τελικά, δεν ήταν δώδεκα, αφού μεταγενέστερα ανακαλύφθηκαν ακόμα δύο, τις οποίες οι Έλληνες αναγνώστες έχουν την ευκαιρία να διαβάσουν για πρώτη φορά στο παράρτημα της παρούσας έκδοσης. ∆εκατέσσερις ηθογραφικές ιστορίες λοιπόν, γραμμένες με άφθονο βρετανικό φλέγμα, στο μεταίχμιο μεταξύ μυθοπλασίας και ιστορίας. Που διαδραματίζονται κυρίως στα βουνά της Ρούμελης, πριν και μετά το ιστορικό σαμποτάζ στον Γοργοπόταμο, την αδιαμφισβήτητα κορυφαία στιγμή της ενωμένης Εθνικής Αντίστασης. Ιστορίες που μαρτυρούν την αλήθεια του ελληνικού λαού, τα δεινά που υπέστη, αλλά και την αξιοθαύμαστη αυταπάρνηση και επινοητικότητα που επέδειξε κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Ο Woodhouse μάς προσφέρει ένα απολαυστικό και συνάμα κωδικοποιημένο ιστορικό τεκμήριο, στήνοντας απέναντί μας ένα ολοζώντανο και σύνθετο κοινωνικό σύμπαν, με στοιχεία τόσο κωμωδίας όσο και δράματος. Περιγράφει έναν λαό που προσπαθεί με κάθε τρόπο να επιβιώσει· που αντιμετωπίζει με σεβασμό τους εκπροσώπους των Μεγάλων ∆υνάμεων· που ακροβατεί θαρραλέα ανάμεσα στη ζωή και στον θάνατο, εν μέσω πολιτικών διακυβευμάτων που συχνά δεν κατανοεί· έναν λαό που συνασπίζεται κάτω από έναν ισχυρό κοινό παρονομαστή: «Εἷς οἰωνός ἄριστος ἀμύνεσθαι περί πάτρης».

Christopher Montague Woodhouse (Συγγραφέας)

Ο Κρίστοφερ Μόνταγκιου Γουντχάους Ο Κρίστοφερ Μόνταγκιου «Μόντι» Γουντχάουζ γεννήθηκε το 1917 στο Λονδίνο από αριστοκρατική οικογένεια (λόρδος Τέρινγκτον). Υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους σύγχρονους φιλέλληνες και ιστορικούς, ειδικευμένος στη νεότερη ελληνική ιστορία. Σπούδασε στο New College της Οξφόρδης κλασικές σπουδές και το 1939 εντάχθηκε στο Βασιλικό Πυροβολικό. Η κήρυξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου τον βρήκε στην Ελλάδα: το 1941 ως έφεδρο ανθυπολοχαγό του πυροβολικού σε ηλικία 23 ετών και σε τρία χρόνια ως συνταγματάρχη, αρχηγό της Συμμαχικής Στρατιωτικής Αποστολής. Επιβλητικό παρουσιαστικό, πανύψηλος, ξανθός, με γαλανά μάτια, μιλούσε πολύ καλά τα ελληνικά και όταν ντόπιοι τον ρωτούσαν «Από πού είσαι εσύ, παιδί μου;», εκείνος απαντούσε: «Από ένα πολύ μακρινό χωριό».
Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, στις 25 Νοεμβρίου 1942, ήταν μία κορυφαία αντιστασιακή πράξη κατά τη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής. Υπήρξε αποτέλεσμα της συνεργασίας των δύο μεγαλύτερων αντιστασιακών οργανώσεων, του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ, υπό την καθοδήγηση Βρετανών κομάντος με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Έντι Μάιερς και τον Κρίστοφερ Γουντχάουζ.
Το 1945 παντρεύτηκε τη λαίδη Νταβίνα, κόρη του κόμητα του Λίτον. Μαζί της απέκτησε τρία παιδιά. Με το τέλος του πολέμου υπηρέτησε στη βρετανική πρεσβεία στην Αθήνα μέχρι το 1946 και στη συνέχεια επέστρεψε στη Βρετανία. Μυστήριο καλύπτει τα επόμενα βήματά του. Αναμείχθηκε στην κατασκοπεία, ενώ από το 1951 ως το 1952 εργάστηκε στη βρετανική πρεσβεία στην Τεχεράνη.
Το 1959 εξελέγη μέλος της Άνω Βουλής (House of Lords) του Βρετανικού Κοινοβουλίου με το συντηρητικό κόμμα (κυβέρνηση Χάρολντ Μακμίλαν) για την περιφέρεια της Οξφόρδης ως το 1966 και ξανά από το 1970 έως το 1974. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας των συνταγματαρχών θα αγωνιστεί με διαλέξεις και άρθρα για την ανατροπή της.
Πολυγραφότατος διανοούμενος, αγάπησε πραγματικά την Ελλάδα και αφιέρωσε τη συγγραφική του ιδιότητα στην ιστορία της. Στο πλούσιο συγγραφικό του έργο συμπεριλαμβάνονται τα βιβλία Φιλέλληνες, Στον Αγώνα για την Ελληνική Ανεξαρτησία (Μίνωας, 2020), Το μήλον της έριδος, ένα βιβλίο για την ιστορία της ταραγμένης δεκαετίας 1940-1950 (Μίνωας, 2021), καθώς και η βιογραφία του Κωνσταντίνου Καραμανλή, η οποία εκδόθηκε το 1982. Η συνολική του ιστορία της Ελλάδας έχει κυκλοφορήσει μεταφρασμένη στα ελληνικά, με τίτλο “Η Ιστορία ενός λαού: οι Έλληνες από το 324 έως σήμερα”, από τις Εκδόσεις Τουρίκη.
Σε αναγνώριση για την προσφορά του στην Ελλάδα το 1980 εκλέχθηκε αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, ενώ διετέλεσε επισκέπτης καθηγητής στο King’s College του Λονδίνου και πρόεδρος του συμβουλίου της Βασιλικής Εταιρείας Γραμμάτων.
Το 1981 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο του ανέθεσε να μεταφράσει από τα ελληνικά στα αγγλικά τους έντεκα τόμους του μνημειώδους έργου του Παναγιώτη Κανελλόπουλου Ιστορία του ευρωπαϊκού πνεύματος. Έργο το οποίο ολοκληρώθηκε αλλά δεν εκδόθηκε. Πέθανε τον Φεβρουάριο του 2001. Λίγο πριν από το τέλος ζήτησε από την κόρη του, Έμα, να του διαβάσει το ποίημα του λόρδου Byron Τα Νησιά της Ελλάδας.

 

Στέφανος Καβαλλιεράκης (Μεαφραστής)