Εισαγωγή στις ψηφιακές σπουδές

Το βιβλίο αυτό είναι ένας Αναγνώστης. Είναι, δηλαδή, μια συλλογή κειμένων που έχει στόχο να φέρει σε επαφή την αναγνώστρια ή τον αναγνώστη με ορισμένα από τα αντιπροσωπευτικότερα κείμενα που θεμελίωσαν το πεδίο των Ψηφιακών Σπουδών. Η επιλογή των κειμένων έχει στόχο, αφενός, να αποτυπώσει την ιστορική εξέλιξη που οδήγησε στην επικράτηση των ψηφιακών τεχνολογιών στο σύνολο των κοινωνικών δραστηριοτήτων και, αφετέρου, να αναδείξει τη διεπιστημονικότητα που χαρακτηρίζει τις Ψηφιακές Σπουδές από τη γένεσή τους. Η μετάβαση στην ψηφιακή συνθήκη έχει δύο όψεις. Η μία από αυτές, εκείνη που απασχολεί συχνότερα την έρευνα και την κριτική, αφορά τη διασταύρωση των ψηφιακών τεχνολογιών με τον πολιτισμό, την πολιτική και την κοινωνία. Ποιες είναι οι νέες δυνατότητες που αναδεικνύονται από αυτή τη διασταύρωση και πώς μπορούμε να επωφεληθούμε; Αλλά επίσης: Ποιοι κίνδυνοι ελλοχεύουν και πώς μπορούν η Φιλοσοφία, η Ηθική και το Δίκαιο να μας βοηθήσουν να τους αντιμετωπίσουμε; Με άλλα λόγια, ποια είναι η μορφή της κοινωνικής ρύθμισης που, για καλό ή για κακό, συνοδεύει την έλευση του ψηφιακού; Η άλλη όψη της μετάβασης στην ψηφιακότητα, όπως δείχνουν και πολλά από τα κείμενα αυτού του τόμου, συνδέεται με μια σειρά από πιο θεμελιώδη ερωτήματα. Από πολύ νωρίς, η ανάδυση του ψηφιακού συμπορεύτηκε με μια βαθιά αλλαγή των αντιλήψεων για τον άνθρωπο και τον κόσμο. Η ψηφιακότητα επερωτά τις θεμελιώδεις διακρίσεις της δυτικής νεωτερικότητας. Τι συνέπειες έχει η κατάλυση της διάκρισης ανάμεσα στα βιολογικά και τα μηχανικά συστήματα που επιχειρείται στο πλαίσιο του προγράμματος της Κυβερνητικής; Τι μορφή έχει η Ηθική που αναδύεται από την αλληλεπίδραση ανθρωπομηχανικών συναρμογών και ποιες είναι οι νέες μορφές κοινωνικότητας που υποστηρίζει; Πώς γνωρίζει και αναπαριστά τον κόσμο το εκ γενετής ψηφιακό μετανεωτερικό υποκείμενο; Με άλλα λόγια, ποιες είναι οι μεγάλες οντολογικές και γνωσιολογικές μετατοπίσεις που συνοδεύουν την έλευση του ψηφιακού; Η επεξεργασία των κειμένων του τόμου είναι προϊόν συλλογικής δουλειάς, η οποία πρόσφερε στις συμμετέχουσες και τους συμμετέχοντες στιγμές σπάνιας πνευματικής απόλαυσης. Ελπίζουμε ότι το ίδιο θα συμβεί με τους αναγνώστες και τις αναγνώστριες ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: – Ηρακλής Βογιατζής – Νικόλ Σαρλά. Υπολογισμός και επικοινωνία:δυο τεχνολογικά θεμέλια της ψηφιακότητας. – Warren Weaver (Ουόρεν Γουίβερ), Οι πρόσφατες εξελίξεις στην Μαθηματική Θεωρία της Επικοινωνίας. (μετάφραση: Ηρακλής Βογιατζής) – Alan M. Turing (Άλαν Τούρινγκ), Υπολογιστικά Μηχανήματα και Νοημοσύνη. (μετάφραση: Νικόλ Σαρλά ) – Βασίλης Αργυρίου, Ηθικά ρομπότ σε δίκτυα. – Warren S. McCulloch (Γουόρεν Μακάλοου), Προς ένα κύκλωμα ηθικών ρομπότ ή μια παρατηρησιακή επιστήμη της γένεσης της κοινωνικής αξιολόγησης στην όμοια με τον νου συμπεριφορά των τεχνουργημάτων. (μετάφραση: Βασίλης Αργυρίου). – Κωνσταντίνος Κανδηλώρος, Επιστροφή στο μέλλον της Κυβερνητικής – Norbert Wiener (Νόρμπερτ Βίνερ), Άνθρωποι, μηχανές και ο κόσμος γύρω τους. (μετάφραση: Κωνσταντίνος Κανδηλώρος) – Φιλιώ Χατζημπεκιάρη, Μηχανές ή τεχνητή ζωή; Τα όρια της ηθικής. – Hilary Putnam (Χίλαρι Πάτναμ), Ρομπότ: μηχανές ή τεχνητά δημιουργημένη ζωή;(μετάφραση: Φιλιώ Χατζημπεκιάρη) – Νικόλ Σαρλά, Από την τεχνητή νοημοσύνη στη συνείδηση (ή μήπως το αντίστροφο;) – David Chalmers (Ντέιβιντ Τσάλμερς), Ισχυρή Τεχνητή Νοημοσύνη (μετάφραση: Νικόλ Σαρλά) – Κώστας Βουκύδης, Ψηφιακή Φυσική. – Edward Fredkin ( Έντουαρντ Φρέντκιν ), Διακριτές Θεωρητικές Διεργασίες. (μετάφραση:Κώστας Βουκύδης) – Γιάννης Καρπούζης, Σκέψεις πάνω στο κείμενο του Lev Manovich (Λεβ Μάλοβιτς) «Τα Νέα Μέσα από τον Μπόρχες ως την HTML» – Lev Manovich (Λέβ Μάνοβιτς) , Τα Νέα Μέσα από τον Μπόρχες ως την HTML (μετάφραση: Παναγιώτα Ραζή) – Δημήτρης Μούτσιος, Κυβερνοπάνκ και δυνητική πραγματικότητα. – Dani Cavallaro (Ντάνι Καβαλλάρο) , Κυβερνοπάνκ και τεχνολογίες Δυνητικής Πραγματικότητας (μετάφραση: Δημήτρης Μούτσιος) – Λίνα Χορδάκη, Κυβερνοφεμινισμός: Φύλο και τεχνοεπιστήμη στην εποχή της ψηφιακότητας. – Rossi Braidotti (Ρόσι Μπραϊντότι), Κυβερνοφεμινισμός με διαφορά (μετάφραση: Λίνα Χορδάκη) – Ηρακλής Βογιατζής, Χρήστος Κρυστάλλης, Γεωργία Νικολοπούλου. Καπιταλισμός της πλατφόρμας. – Tim O’Reilly (Τίμ Ο΄ Ράϊλι) , Τι είναι το Web 2.0: Σχεδιαστικά πρότυπα και επιχειρηματικά μοντέλα για την επόμενη γενιά λογισμικού. (μετάφραση: Γεωργία Νικολοπούλου) – Shoshana Zuboff (Σοσάνα Ζούμποφ) , Ο Μεγάλος Άλλος: Ο καπιταλισμός της επιτήρησης και οι προοπτικές ενός πολιτισμού της πληροφορίας (μετάφραση: Γεωργία Νικολοπούλου) – Antonio Negri (Αντόνιο Νέγκρι) , Η οικειοποίηση του παγίου κεφαλαίου: Μία μεταφορά; (μετάφραση: Χρήστος Κρυστάλλης) – Gilles Deleuze (Ζίλ Ντελέζ), Υστερόγραφο για τι.

Συλλογικό έργο (Συγγραφέας)

 

Συλλογικό έργο (Μεταφραστής)

 

Μανώλης Πατηνιώτης (Επιμέλεια)

Ο Μανώλης Πατηνιώτης είναι ιστορικός των επιστημών και των τεχνικών στους νεότερους χρόνους. Διετέλεσε καθηγητής στο Τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του ΕΚΠΑ και, από το 2021, είναι καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του ίδιου πανεπιστημίου. Μελέτησε για πολλά χρόνια την Ιστορία της Επιστήμης στην ευρωπαϊκή περιφέρεια και προσπάθησε να γεφυρώσει τη μελέτη της ευρωπαϊκής επιστήμης με τις μετα-αποικιακές σπουδές. Στη συνέχεια, έστρεψε το ενδιαφέρον του στην Ιστορία και τη Φιλοσοφία του Ψηφιακού. Από τη σκοπιά της Ιστορίας, διερευνά τη διαμόρφωση της ψηφιακής οντολογίας μέσω της διασταύρωσης της Θεωρίας της Πληροφορίας με τις Μηχανές Διακριτών Καταστάσεων. Από τη σκοπιά της Φιλοσοφίας, διερευνά τις έννοιες της δυνητικότητας και της αρθρωσιμότητας, καθώς και τις νέες δυνατότητες που αυτές προσφέρουν για κοινωνικό έλεγχο και προσωπική αυτοδιάθεση. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του διεθνούς δικτύου για την Ιστορία της Επιστήμης και της Τεχνολογίας στην περιφέρεια της Ευρώπης καθώς και μέλος της Ακαδημαϊκής Επιτροπής που συντόνισε τη δημιουργία του μεταπτυχιακού προγράμματος «Επικοινωνία της Επιστήμης» του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Η προσωπική του ιστοσελίδα βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση digiscapes.org.

(Πηγή: “Εκδόσεις Ροπή”, 2023)