Εκπαιδεύοντας παιδιά υψηλών ικανοτήτων μάθησης

Η εκπαιδευτική πολιτική των ίσων ευκαιριών μάθησης και η παιδαγωγική αρχή της ένταξης (inclusion) περιόρισαν τα ειδικά σχολεία και τις ομοιογενείς τάξεις και καθιέρωσαν ευρύτερα τη συνεκπαίδευση όλων των μαθητών, ανεξαρτήτως δυνατοτήτων και επιπέδου ανάπτυξης, στο ενιαίο γενικό σχολείο καις τις ανομοιογενείς τάξεις. Λόγω της ανομοιογένειας των τάξεων, όμως, το ενιαίο γενικό σχολείο οφείλει να προσαρμόζει το κοινό αναλυτικό πρόγραμμα και τη διδασκαλία του στις εκπαιδευτικές ανάγκες, τους ρυθμούς και τις δυνατότητες μάθησης και τα ενδιαφέροντα των ευρύτερων μαθητικών ομάδων της τάξης. Άλλως, παραβιάζονται τα δικαιώματα για ποιοτική εκπαίδευση όσων αποκλίνουν σημαντικά από τον “κανονικό μαθητή”, με ολέθρια αποτελέσματα για τους ίδιους και το κοινωνικό σύνολο. Ο παρών συλλογικός τόμος θέτει το πρόβλημα της συνεκπαίδευσης των παιδιών με υψηλές ικανότητες μάθησης (ΥΨΙΜ) στο ενιαίο γενικό σχολείο με το κοινό αναλυτικό πρόγραμμα και εξετάζει τις δυνατότητες διαφοροποίησης του κοινού αναλυτικού προγράμματος με βάση τις ανάγκες και τις δυνατότητές τους. Οι συγγραφείς του αναφέρονται σε θεωρητικά ερωτήματα, τα οποία δημιουργούν οι μαθητές που αποκλίνουν αισθητά προς τα πάνω, παρουσιάζουν και σχολιάζουν εναλλακτικές απαντήσεις, προτείνουν οργανωτικά μέτρα και εκπαιδευτικές πρακτικές, ανάλογα με την ειδικότητα και την εκπαιδευτική φιλοσοφία τους. Συμφωνούν, ωστόσο, όλοι ότι οι ΥΨΙΜ έχουν ανάγκη από ειδική εκπαιδευτική μέριμνα και ότι το ενιαίο σχολείο έχει συνταγματικό και παιδαγωγικό χρέος να τους την προσφέρει. Αυτό δεν αποτελεί παραβίαση της αρχής των ίσων δικαιωμάτων στην εκπαίδευση, διότι ίσες εκπαιδευτικές ευκαιρίες στην ανομοιογενή τάξη σημαίνει παροχή διαφοροποιημένων μαθησιακών εμπειριών κατά περίπτωση και όχι ίδιων και πανομοιότυπων σε όλους (Husen). Ισχύει και στην εκπαίδευση η αριστοτελική αρχή ότι η ίδια και ίση μεταχείριση ανομοίων συνιστά υψίστη αδικία (Brandwein).