Ελευθερία και κυριαρχία

To βιβλίο ξεκινά από το ακόλουθο ερώτημα: Ποια θεωρία της δημοκρατίας και ποια σημασία της ελευθερίας προϋποθέτει ο δημοκρατικός σοσιαλισμός; Αυτός συνυφαίνει αρχές του δημοκρατικού ρεπουμπλικανισμού με το αίτημα του σοσιαλιστικού κοινωνικού μετασχηματισμού. Οι έννοιες της ελευθερίας και της κυριαρχίας – κατά την κύρια θέση του βιβλίου – είναι το υφάδι και το στημόνι που υφαίνουν τον όρο “δημοκρατικός σοσιαλισμός”. Όσες φορές και αν ξηλώθηκε στη δίνη των ιστορικών γεγονότων, άλλες τόσες μπορούμε να τον ξαναϋφάνουμε, με το ίδιο υφάδι, με το ίδιο στημόνι. Το βιβλίο αποσκοπεί στο να εξηγήσει το γιατί το τρίτο βιβλίο των “Πολιτικών” του Αριστοτέλη είναι προϋπόθεση για να κατανοήσουμε τη συγκρότηση των θεμελιωδών εννοιών της πολιτικής ελευθερίας και της σχέσης της με τη φύση της κυριαρχίας, αλλά και με τους σκοπούς χάριν των οποίων αυτή ασκείται. Αυτός ο σκοπός είναι το γενικό συμφέρον, που, στις μέρες μας, υφίσταται ριζοσπαστικό, κοινωνικό ανακαθορισμό, ο οποίος περιλαμβάνει το σύνολο των κοινωνικών και ταξικών ανισοτήτων και συγκρούσεων. Έτσι οδηγούμαστε στο να εξετάσουμε το δημοκρατικό-πολιτικό ζήτημα ως σχέση πολιτικής και κράτους, μέσα από τη συζυγία των εννοιών της ελευθερίας και της κυριαρχίας. Έτσι μπορούμε να καταλάβουμε τη σπουδαιότητα των Πολιτικών και το πώς, σε αυτή την αριστοτελική πραγματεία, όπου εγκαινιάζεται ο όρος “πολιτική φιλοσοφία”, σημασιολογούνται οι δύο αυτές έννοιες. Συνεπώς, μπορούμε να προχωρήσουμε στην αναζήτηση των αρμών που θα συνέχουν μια θεωρία της δημοκρατίας και της πολιτικής ελευθερίας, η οποία θα αναφέρεται στο ριζοσπαστικό-κοινωνικό αίτημα του δημοκρατικού σοσιαλισμού. Στην Εισαγωγή του βιβλίου ορίζονται οι κύριες έννοιες και τα προβλήματα – και εκτίθεται η δομή του κύριου επιχειρήματος – σε ένα πλαίσιο που περιλαμβάνει τον Καντ, τον Μιλλ, τον Ρουσσώ και, βεβαίως, τον Μαρξ, πάντα σε σχέση με αυτές τις δύο έννοιες. Σε αυτό το πλαίσιο, γίνεται κατανοητή η συγκεκριμένη ερμηνευτική θέση ως προς τη σχέση ελευθερίας και κυριαρχίας. Η σχέση ελευθερίας και κυριαρχίας είναι αυτή που μπορεί να ορίσει τη δημοκρατία ως δημοκρατία του γενικού συμφέροντος, με κανονιστική αρχή της την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας και τη διακινδύνευσή της στη σύγχρονη δημόσια σφαίρα. Στην εποχή της σύγκρουσης νεοφιλελευθερισμού και δημοκρατίας, η θεσμική και ριζοσπαστική ανανέωση της τελευταίας θα συνιστά τη μείζονα πολιτική διακύβευση και θα την ορίζει ως το γνήσιο πεδίο της πολιτικής, μιας πολιτικής που διεκδικεί την ουσιώδη πραγμάτωση της λαϊκής κυριαρχίας και της καθολικής, δημοκρατικής ισότητας, που διακήρυξε η Γαλλική Επανάσταση, στην προοπτική του δημοκρατικού σοσιαλισμού. Αυτό είναι, ίσως, και το κρίσιμο στοίχημα της δημοκρατικής-σοσιαλιστικής Αριστεράς από τον θρυλικό Ζαν Ζωρές μέχρι σήμερα. Τα στοιχήματα ή κερδίζονται ή χάνονται. Το σημαντικότερο, όμως, είναι να τολμά να τα βάζει κανείς.