Ελληνική κριτική & ελληνικός κινηματογράφος – Προσεγγίσεις, πρόσωπα & ντοκουμέντα. Τόμος Α΄ 1925-1975

Η κριτική του κινηματογράφου έχει μια, αν όχι πλούσια, πάντως ενδιαφέρουσα ιστορία στην Ελλάδα. Η Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου, με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, αποφάσισε να τη συλλέξει και να την καταγράψει, συνδέοντάς την με το ελληνικό σινεμά, με το οποίο μοιράζεται μια σχεδόν κοινή μοίρα. Μέσα από βιογραφικά στοιχεία των ανθρώπων που συνέγραψαν αυτήν την ιστορία, μέσα από τις εφημερίδες και τα περιοδικά, μέσα από σπάνια κείμενα, ντοκουμέντα, αλλά και θεωρητικές προσεγγίσεις σύγχρονων μελετητών, το ανά χείρας έργο χαρτογραφεί μια πρώτη περίοδο, η οποία εκτείνεται από το 1925 ώς το 1975 και παρουσιάζεται μέσα στις 832 (!) σελίδες του παρόντος τόμου. Η κριτική του κινηματογράφου, ιδίως όταν αναμετρήθηκε με την εγχώρια παραγωγή, γνώρισε αμφισβητήσεις, ακόμη και επιθέσεις, ποτέ δεν έπαψε, όμως, να στηρίζει τις ελληνικές ταινίες, να επικουρεί στην ανάπτυξη του εγχώριου κινηματογράφου και να αγωνιά για την τύχη του. Αυτό γίνεται φανερό μέσα από την παρούσα έκδοση με την ελπίδα να την ακολουθήσει ένας δεύτερος τόμος, για τα χρόνια μετά το 1976, έτος ίδρυσης της Π.Ε.Κ.Κ., όπου θα αναδεικνύεται η καταλυτική επίδρασή της. (Το Δ.Σ. της Π.Ε.Κ.Κ.) Η έκδοση περιέχει επιπλέον κείμενα των: Χρήστου Σκυλλάκου, Στάθη Βαλούκου, Παύλου Ζάννα, Δημήτρη Καλαντίδη, Βασίλη Κεχαγιά, Δημήτρη Κεχρή, Δημήτρη Κολιοδήμου, Μαρίας Κομνηνού, Διαμάντη Λεβεντάκου, Παναγιώτας Μήνη, Αγλαΐας Μητροπούλου, Δημήτρη Μπάμπα, Στέφανου Νταλάση, Αχιλλέα Ντελλή, Γιάννη Ραουζαίου, Βασίλη Ραφαηλίδη, Τάσου Ρέτζιου, Γιάννη Σολδάτου, Θόδωρου Σούμα, Γιάννη Φραγκούλη, Μαρίας Χάλκου. Ανθολογούνται: Θόδωρος Αγγελόπουλος, Φώτης Αλεξίου, Γιάννης Αμάραντος, Ελένη Βλάχου, Μιρέλλα Γεωργιάδου, Δημήτρης Δανίκας, Κ. Δάφνης, Μιχάλης (Μισέλ) Δημόπουλος, Παύλος Ζάννας, Φρίξος Ηλιάδης, Δημήτρης Καΐσης, Κώστας Καλαφάτης, Γιάννης Μ. Καλιόρης, Ειρήνη Καλκάνη, Φάνης Καμπάνης, Μπάμπης Κολώνιας (Κομνηνός), Νίκος Κολοβός, Νίκος Κόντος, Κουαρτέτο, Αντώνης Κυριακόπουλος, Γιώργος Λαζαρίδης, Διαμάντης Λεβεντάκος, Πέτρος Ν. Λινάρδος, Γ. Ν. Μακρής, Αχιλλέας Μαμάκης, Γιάννης Μαρής, Σπύρος Μαρκεζίνης (Ro-Ma), Tώνια Μαρκετάκη, Νέστορας Μάτσας, Αντώνης Μελετόπουλος, Αγλαΐα Μητροπούλου, Νίνος Φ. Μικελίδης, Ροδόλφος Μορώνης, Αντώνης Μοσχοβάκης, Γιάννης Μπακογιαννόπουλος, Ελένη Μπίστικα, Ελευθερία Ντάνου, Σπύρος Παγιατάκης, Τάκης Παπαγιαννίδης, Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος, Μαρία Παπαδοπούλου, Βίων Παπαμιχάλης, Λάμπρος Παπαχρόνης, Κώστας Πάρλας, Μιχάλης Περάνθης, Γ. Κ. Πηλιχός, Μάριος Πλωρίτης, Βασίλης Ραφαηλίδης, Γ. Π. Σαββίδης, Κωστής Σκαλιόρας, Ίρις Σκαραβαίου, Κώστας Σταματίου, Δημήτρης Σταύρακας, Γεράσιμος Σταύρου, Ροζίτα Σώκου, Γιάννης Τόμπρος, Ζήσης Τσιριγκούλης, Τώνης Τσιρμπίνος, Λώρος Φαντάζης, Χρίστος Χριστοδούλου. Ντοκουμέντα σπάνια, κάτω από την σκόνη του χρόνου, επανεμφανίζονται επιλεγμένα. Με τις υπογραφές των: Γιώργου Θεοτοκά, Γιώργου Τζαβέλλα, Ιάκωβου Καμπανέλλη, Ντίνου Χριστιανόπουλου, Μιχάλη Κακογιάννη, Ηλία Πετρόπουλου, Ιάσωνα Γιαννουλάκη, Γιώργου Μαρή, Ομάδα Κινηματογράφου Συλλόγου Πανεπιστημίου Αθηνών, Ροβήρου Μανθούλη, Άδωνι Κύρου, Γρηγόρη Γρηγορίου, Παντελή Βούλγαρη, Κώστα Αριστόπουλου, Τώνη Λυκουρέση, Συλλόγου Φοιτητών Λονδίνου (ΣΕΦΑ), Δήμου Θέου, Νίκου Παναγιωτόπουλου, Θανάση Ρεντζή, Μανόλη Κούκιου, “Θούριου”, Αντουανέττας Αγγελίδη, Κώστα Φέρρη, Λευτέρη Χαρωνίτη. Το παρόν έργο αποτέλεσε μια απαιτητική δουλειά πάνω σε αρχειακό υλικό εφημερίδων και άλλων εντύπων της περιόδου 1925-1975 και αφορά την κριτική και θεώρηση του ελληνικού κινηματογράφου. Στόχος η ιστορική διερεύνηση και μελέτη του κριτικού λόγου και του σινεμά αυτού καθ’ αυτού στον τόπο μας. Μέσα από τα κείμενα αυτά πληροφορούμαστε για την πορεία εξέλιξης του ίδιου του λόγου για τον ελληνικό κινηματογράφο, και επιπροσθέτως, πράγμα αναγκαίο και σημαντικό, για τις ηθικές αντιλήψεις και τους κώδικες της ελληνικής κοινωνίας, για την πολιτική και κοινωνική κατάσταση της εποχής, και φυσικά για τα ερεθίσματα, τις θέσεις, την ιδεολογία, τις αισθητικές «εμμονές», τις τάσεις «αντικειμενικότητας», αλλά και για τις προσωπικές προσεγγίσεις των ανθρώπων των γραμμάτων. Θεωρούμε πως η κριτική ως σύνολο ατόμων μιας εποχής αλλά και εν γένει ως ιστορική συνέχεια, με την έννοια του χρονικά ενιαίου που έχει η ανθρώπινη διανοητική δραστηριότητα, αποτελεί διανοητικό «κεφάλαιο» του τόπου μας. Τα κείμενά του τόμου ανακτώνται εκ νέου ως ιστορικά τεκμήρια, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να αποκτήσουν μια σχέση ισότιμης ποιότητας απέναντι στην γραπτή ιστορία. Σε πολύ δύσκολες και πολιτικά εχθρικές για τον δημόσιο λόγο εποχές, η κριτική κινηματογράφου δήλωνε και δηλώνει παρούσα. (Από το σημείωμα και την εισαγωγή της έκδοσης)

Χρήστος Σκυλλάκος (Συγγραφέας)

Ο Χρήστος Σκυλλάκος γεννήθηκε στη Λάρισα το 1984, σπούδασε Νομική και ζει στην Αθήνα. Εργάζεται ως κριτικός κινηματογράφου και αρθρογράφος. Παραδίδει σεμινάρια πάνω στην τέχνη της φωτογραφίας και του κινηματογράφου. Είναι μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου (Π.Ε.Κ.Κ.), της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου (F.I.PRES.CI.) και του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας (Ε.Ε.Τ.Ε.). Έχει συμμετάσχει σε κριτικές επιτροπές σε διεθνή φεστιβάλ του εξωτερικού. Κείμενά του έχουν εκδοθεί σε διάφορες κινηματογραφικές ανθολογίες ενώ συνεργάζεται με διάφορα δημοσιογραφικά μέσα.

(Πηγή: “Εκδόσεις Αιγόκερως”, 2023)