Το 1865 μία πόλη γεννιέται στην Αττική, το Λαύριο, και ένας δήμαρχος δολοφονείται στην ίδια περιοχή.
Η Ενέδρα στο δήμαρχο είναι ένα ιστορικό αφήγημα που διαδραματίζεται τρεις δεκαετίες και πλέον μετά την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους στη νότια Αττική στην Κερατέα, έδρα του Δήμου τότε, και το Λαύριο μια πόλη που ιδρύεται από την Γαλλική Εταιρεία του Σερπιέρι, αντίγραφο των Cities-Companies του 19ου αιώνα.
Αναδεικνύει ένα τοπικό θρύλο-ιστορία: ο δήμαρχος Λουκάς Π. Αθανασίου χτυπήθηκε άγρια από αγνώστους στη γέφυρα Αδάμη, στην Πλάκα, μεταξύ Λαυρίου και Κερατέας, με τσουράπια (κάλτσες γεμάτες άμμο). Η φοράδα του γύρισε μόνη στο σπίτι του στην Κερατέα, οι οικείοι του τον μετέφεραν στην Αθήνα, όπου ο δήμαρχος έφυγε από την ζωή λίγες μέρες αργότερα.
Αποδεικνύεται αυτή η ιστορία; Εξηγούνται οι θρύλοι ή πρέπει να παραμένουν στην παράξενη αχλή τους;
Το βιβλίο αυτό περιέχει πλούσιο πρωτογενές υλικό για τα γεγονότα πριν και μετά την ενέδρα: επιστολές του δημάρχου περί δημοσίου-δημοτικού φόρου, συμβόλαια, μήνυση του Σερπιέρι στον εμπαθέστερο αντίδικο της Εταιρείας, δηλαδή το δήμαρχο και άλλους κατοίκους της πόλης, οριστική απόφαση δικαστηρίου για απαλλαγή του δημάρχου. Ακόμη, καταθέσεις μαρτύρων από πρακτικά δικών, έγγραφα για τον εμπρησμό της λέμβου του Σερπιέρι στο Θορικό, την αποκαλυπτική ληξιαρχική πράξη θανάτου του Λουκά Π. Αθανασίου (5/12/1865) κ.ά., που συνθέτουν όλο το παζλ της σύγκρουσης των αυτοχθόνων κατοίκων της Κερατέας με την Εταιρεία του Σερπιέρι στα «χρόνια της απληστίας».
Βασίζεται ακόμη στην εμπεριστατωμένη βιβλιογραφία της Ιστορίας της Λαυρεωτικής και σε πολλά δημοσιεύματα του Τύπου της εποχής, όπου φωτίζεται η σχέση με την υπόθεση αυτή του κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια και δύο σπουδαίων λογίων του 19ου αιώνα, του Αλέξανδρου Ρίζου Ραγκαβή και του Εμμανουήλ Ροΐδη, που έγραψε οργισμένος για δολοφονίες δημάρχων.
Μια ξεχασμένη αληθινή ιστορία ενάμιση αιώνα και πλέον πριν, που συνδέει το τοπικό (local) με το γενικό (global) και αντιστρόφως, ενώ έχει ιδιαίτερα κοινά χαρακτηριστικά με σύγχρονες ιστορίες στην Ελλάδα και στον κόσμο, όπου οι τοπικές κοινωνίες ορθώνουν το ανάστημά τους στις επιλογές των ισχυρών του χρήματος, όταν αυτοί δεν τις υπολογίζουν και τις απαξιώνουν.
Γιώργος Π. Ιατρού (Συγγραφέας)
Ο Γιώργος Ιατρού γεννήθηκε στην Κερατέα Αττικής το 1955 και είναι μαθηματικός.
Εξέδωσε τα ανθολόγια Σούνιο-Λαύριο- Κερατέα. Η τεθλασμένη της μνήμης (M. Τουμπής, «Χρυσή Τομή», 2003, Β΄έκδ. 2004), Μεσόγεια Το χαμένο περιβόλι της Αττικής («ΑΩ», 2015, Β΄έκδ. 2018), τα βιβλία έρευνας Το κινηματογραφικό πλατό της Λαυρεωτικής (Νομαρχία Αν. Αττικής, «Αιγόκερως», 2006), Η νήσος του Πατρόκλου του Δήμου Κερατέας (Δήμος Κερατέας, 2010), τη συλλογή πεζογραφημάτων Εγκαταλείπεις Καρακασιάν; («ΑΩ», 2019) κ.ά.
Επιμελήθηκε και πρότεινε για έκδοση αρκετά βιβλία μεταξύ των οποίων Ο αρχαιολογικός χώρος του Οβριόκαστρου Κερατέας (Νομαρχία Αν. Αττικής, Δήμος Κερατέας, 2009), Η καραβάνα στο βυθό της θάλασσας του Πάολο Τσιάμπι («Χρυσή Τομή» – «ΑΩ», 2014).
Δημοσίευσε ιστορικές μελέτες στα Πρακτικά των Επιστημονικών συναντήσεων της ΝΑ Αττικής και στον τόμο Κατοχή και Αντίσταση στα Μεσόγεια και τη Λαυρεωτική («ΑΩ», 2017) και πλήθος άρθρων σε ημερήσιες, τοπικές και διαδικτυακές εφημερίδες – περιοδικά.
Σκηνοθέτησε το 2015 το ντοκιμαντέρ «memORIA» (70΄, παραγωγή «Χρυσή Τομή»), που απέσπασε ένα πρώτο βραβείο, ένα βραβείο κοινού και μία τιμητική διάκριση σε ελληνικά φεστιβάλ ντοκιμαντέρ.Το φιλμ που αναφέρεται στη μεγαλύτερη τραγωδία της Μεσογείου, του ατμόπλοιου ORIA (12/2/1944), τιμήθηκε σε ειδική τελετή από την ιταλική πρεσβεία στην Αθήνα, στις 10/2/2019, παρουσία των Ιταλών συγγενών θυμάτων του ORIA και του υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας.
Δημήτρης Φύσσας (Επιμέλεια)
Δημήτρης Φύσσας d.fyssas@gmail.com. Αθήνα 1956. Νεοελληνική Φιλολογία, Πολιτική Επιστήμη. Στην πιάτσα του ιδιωτικού τομέα με ποικίλα επαγγέλματα από το 1974. Σήμερα κατά κύριο λόγο: συγγραφέας, δημοσιογράφος. Μέλος: ΑΛΕΦ, Ένωση των Άθεων, Εταιρεία Συγγραφέων. Επιπλέον των βιβλίων, εκατοντάδες κείμενα σε περιοδικά, εφημερίδες, διαδίκτυο συν δεκάδες ραδιοφωνικές εκπομπές, για θέματα βιβλίου, λογοτεχνίας, αθηναιολογίας, πολιτικής κι όχι μόνο.
