Επτά πόλεμοι, τέσσερις εμφύλιοι, επτά πτωχεύσεις, 1821-2016

Γεγονότα μιας Ιστορίας δύο αιώνων, βιώματα τραυματικά που απωθήσαμε βαθιά μέσα μας· ξεχασμένες χρεοκοπίες με τη σφραγίδα της αμάθειας και της δημαγωγίας· κρίσεις που μας υποδούλωσαν στην ένδεια, στις πλάνες και στο ψεύδος· πόλεμοι πολύνεκροι· εμφύλιοι αδελφοκτόνοι και απωθημένοι· γεγονότα που τα απωθήσαμε στη λήθη για να γλιτώσουμε από τη φρίκη και τις τύψεις – ενώ η μόνη κάθαρση θα ήταν η μνήμη και η επίγνωσή τους. Ας ανοίξουμε τα μάτια και την ψυχή μας στην Ιστορία, που εξορίζει τη λήθη και φέρνει την Α-λήθεια. Από τα αίτια της κρίσης, το βιβλίο αναζητεί τα βαθύτερα: αυτά που ξεριζώνονται δυσκολότερα γιατί είναι γερά ριζωμένα στη νεοελληνική Ιστορία. Αίτια που επαναλαμβάνονται στις επτά πτωχεύσεις που βίωσαν οι Έλληνες από το 1824 έως τις μέρες μας. Αν οι έλληνες πολίτες γνώριζαν τα σφάλματα που οδήγησαν στις έξι πρώτες πτωχεύσεις της Ιστορίας μας, θα είχα με αποφύγει την έβδομη. Αν οι έλληνες πολιτικοί γνώριζαν τα σφάλματα που οδήγησαν στους εμφυλίους πολέμους της Ιστορίας μας, θα είχαν αποκηρύξει τις εμφυλιοπολεμικές τους δημαγωγίες. Αυτά τα απλά πράγματα θέλω κυρίως να πω με αυτό το βιβλίο, το τελευταίο που γράφω, γιατί σαράντα χρόνια στο επάγγελμα του ιστορικού και του δάσκαλου είναι βαρύ φορτίο. Η εμφυλιοπολεμική δημαγωγία οδηγεί σε δικτατορία με κουρελιασμένο μανδύα ψευδοκοινοβουλευτισμού. Βαριά η λέξη, αλλά όχι άδικη. Είναι άραγε ασήμαντες οι ανοησίες και οι ψευτιές των “εκπροσώπων του Λαού” που παρελαύνουν στις οθόνες; Είναι μήπως τυχαίοι οι ψευτοδιαξιφισμοί και οι αλληλοκατηγορίες, τα σκισμένα μνημόνια, οι ελαστικές συνειδήσεις και τα ανύπαρκτα ή ψευδή “πόθεν έσχες”; Και είναι περίεργο που οι μισοί τουλάχιστον Έλληνες έχουν υποβάλει την παραίτησή τους ως ψηφοφόροι και ως πολίτες και αφήνονται στο έλεος των φαύλων, ανικάνων, αμορφώτων και ανοήτων ανθρώπων που ψηφίζουν τους νόμους του εκάστοτε αφέντη-πρωθυπουργού; Ωστόσο, δεν είναι σκοτεινές όλες οι σελίδες του βιβλίου. Υπάρχουν και οι παρενθέσεις της αισιοδοξίας που χρειαζόμαστε για να παίρνουμε κουράγιο ενάντια στην παραίτηση. Στις παρενθέσεις αυτές προσπαθώ να δείξω πότε και πώς είναι πιθανό και εφικτό να τελειώσει η κρίση. Με αισιοδοξία, λοιπόν, κλείνει το βιβλίο, και μακάρι να βγω αληθινός.