Ευρωπαϊκή Ένωση και εκπαίδευση

Στη στροφή του 21ου αιώνα, σε ένα ραγδαία και ριζικά μεταβαλλόμενο διεθνές οικονομικό και γεωπολιτικό περιβάλλον η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με μια σειρά προκλήσεων όπως ο διεθνής οικονομικός ανταγωνισμός, η επανάσταση της γνώσης, η διεύρυνση προς την ανατολική Ευρώπη, η δημογραφική γήρανση, η προώθηση της πολιτικής ενοποίησης (Ευρωπαϊκό Σύνταγμα) και η ενίσχυση της θέσης της στο διεθνή χώρο. Τον Μάρτιο του 2000 στη Λισαβόνα οι ηγέτες των 15 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποφάσισαν να προωθήσουν ένα φιλόδοξο σχέδιο για την Ευρώπη με υψηλούς στόχους στο οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό επίπεδο. Το κρίσιμο διακύβευμα που κλήθηκε να απαντήσει η Στρατηγική της Λισαβόνας αφορά στην ενίσχυση της οικονομικής αποδοτικότητας, στη σταθεροποίηση της αποτελεσματικής διακυβέρνησης και τη βελτίωση του κοινωνικού προτύπου της Ευρώπης. Παράλληλα, στο πλαίσιο των κοινοτικών πολιτικών για την οικονομία, την εργασία και την κοινωνία απέκτησαν ιδιαίτερη σημασία και βαρύτητα οι πολιτικές για το ανθρώπινο δυναμικό στο πλαίσιο της σύγχρονης θεώρησης για το ανθρώπινο κεφάλαιο και το ρόλο της εκπαίδευσης στη διαδικασία της μετάβασης προς την οικονομία και την κοινωνία της γνώσης. Ο χώρος της εκπαίδευσης μέσω της Στρατηγικής της Λισαβόνας έχει ήδη τεθεί στο επίκεντρο των πολιτικών της ΕΕ. Ο πολιτικές της Ένωσης στην εκπαίδευση και την κατάρτιση κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2000 μέσα από τις διαδικασίες της Λισαβόνας, της Κοπεγχάγης και της Μπολόνιας έχουν ως στόχο την ενίσχυση των σχέσεων της διά βίου εκπαίδευσης με την απασχόληση, την προώθηση των πολιτικών της γνώσης (έρευνα, κατάρτιση, καινοτομία) και τη σύγκλιση των εθνικών πολιτικών με σκοπό δημιουργία του ευρωπαϊκού εκπαιδευτικού χώρου. Σκοπός του βιβλίου είναι να συμβάλει στην ευρύτερη συζήτηση σχετικά με την κατανόηση, την ανάλυση και την ερμηνεία των “λόγων” και των “πρακτικών” της ΕΕ στην εκπαίδευση και την κατάρτιση κατά τη δεκαετία 2000 στο πλαίσιο του πολιτικού και οικονομικού μετασχηματισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ολοκλήρωση της ΟΝΕ, διεύρυνση με τις χΚΑΕ, Ευρωπαϊκό Σύνταγμα). Οι ενότητες του βιβλίου αναφέρονται σε ειδικές θεματικές περιοχές των πολιτικών της ΕΚ/ΕΕ στο πλαίσιο της “Ευρώπης της γνώσης”, όπως οι διαδικασίες της Λισαβόνας, της Μπολόνιας και της Κοπεγχάγης, η διά βίου εκπαίδευση, η ποιότητα στην εκπαίδευση, η κινητικότητα και τα προγράμματα δράσης (Σωκράτης, Leonardo, Tempus, e-learning και δια βίου εκπαίδευσης). Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στην αναλυτική παρουσίαση της στρατηγικής της Λισαβόνας και του προγράμματος “Εκπαίδευση και Κατάρτιση 2010”, η οποία συνδέεται με τον έλεγχο του σχεδιασμού των εθνικών εκπαιδευτικών πολιτικών και σηματοδοτεί την αρχή του τέλους της εθνικής εκπαιδευτικής πολιτικής.