Ευρώπη – Δύο δοκίμια και τρία σχόλια

Τι σημαίνει “Είμαι Ευρωπαίος”; Πώς διαμορφώθηκε η “ευρωπαϊκή ταυτότητα”; Πότε η έννοια της ευρωπαϊκότητας έπαψε να είναι μονάχα μια φαντασίωση λογίων και διανοητών, αριστοκρατών και αυτοκρατόρων, και άρχισε να γίνεται ιδέα μαζική; Για να διαμορφωθεί αυτή η ιδέα, πέρασαν δυόμισι χιλιάδες χρόνια μισαλλοδοξίας, πολέμων και αλληλοσφαγής. Μόλις πενήντα χρόνια μάς χωρίζουν από την τρέλα του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, αρκούν πενήντα χρόνια; Το πρώτο κείμενο του βιβλίου είναι ένα ιστορικό δοκίμιο για τον χριστιανισμό και για τον πόλεμο, για την πολιτισμένη Ευρώπη και για τον κόσμο των αγρίων, για τον Ευρωπαίο, τον “ξένο” και τον ευρωκεντρισμό. Ποιες χώρες τοποθετούμε στην “περιφέρεια” και ποιες στο “κέντρο”; Η διάκριση βοηθά ή δυσκολεύει την ιστορική ερμηνεία; Ένα δεύτερο δοκίμιο, για τις ανθρώπινες δικτυώσεις που συνδέουν το κέντρο με την περιφέρεια – οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές, πολιτισμικές. Και τρία σχόλια, προ πολλού δημοσιευμένα και ακόμη επίκαιρα. Μετά την πτώση του Τείχους, “Η νέα αταξία πραγμάτων”. Μετά την Βοσνία, “Bellum europaeum, pax americana”. Και με το Πάσχα στο Κόσοβο, “Ο σχιζοφρενής πολιτισμός”. Γιατί η επικαιρότητα; Μα επειδή ο ιστορικός, εκτός από επαγγελματίας, είναι και ζώον πολιτικόν.

Γιώργος Β. Δερτιλής (Συγγραφέας)

Ο Γιώργος Δερτιλής γεννήθηκε στην Αθήνα το 1939. Είναι ομότιμος καθηγητής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Σπούδασε Δημόσιο Δίκαιο και Οικονομικές Επιστήμες στην Αθήνα, Πολιτική Θεωρία και Ιστορία στην Αγγλία (1973-1977). Από το 1978 έως το 2000 δίδαξε Ιστορία στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου εξελέγη ομοφώνως υφηγητής το 1980 και καθηγητής Κοινωνικής και Οικονομικής Ιστορίας στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών το 1983. Διετέλεσε επισκέπτης καθηγητής στα Πανεπιστήμια του Χάρβαρντ και της Οξφόρδης, καθώς και στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας, και είναι τακτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας. Το 2000 εξελέγη τακτικός καθηγητής (directeur d΄ etudes) στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales στο Παρίσι και παραιτήθηκε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει ιδρύσει το Ιστορικό Αρχείο του Πανεπιστημίου Αθηνών και έχει διατελέσει μέλος του Εθνικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου Έρευνας και των Επιστημονικών ή Διοικητικών Συμβουλίων του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης και των Ιδρυμάτων Schlumberger και Maison Suger (Παρίσι). Δώδεκα βιβλία και σαράντα περίπου άρθρα του, έχουν δημοσιευθεί ή μεταφραστεί στην ελληνική, αγγλική, γαλλική, ισπανική και ιταλική γλώσσα. Από το 1989, έχει εκλεγεί τακτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών (Academia Europaea).