Η αφαίρεση αποτελεί κατεξοχήν τάση της ευρωπαϊκής τέχνης του 20ού αιώνα. Υιοθετήθηκε και καλλιεργήθηκε, αν και σε διαφορετικό βαθμό και έκταση, απ’ όλα τα κινήματα του μοντερνισμού, έκανε αισθητή την παρουσία της κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου και απέκτησε διεθνή ακτινοβολία και αποδοχή μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Η.Π.Α.
Αντίθετα στην Ελλάδα η αφηρημένη τέχνη εμφανίζεται ουσιαστικά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν έχει εδραιωθεί διεθνώς, ενώ φαίνεται ότι απουσιάζει το α΄ μισό του 20ού αιώνα, εκτός από κάποιες ελάχιστες αφαιρετικές κυρίως προσπάθειες με μεμονωμένο και αποσπασματικό χαρακτήρα, οι οποίες παρουσιάζονται αρκετά αργότερα σε σχέση με τα ευρωπαϊκά τους αντίστοιχα.
Στην παρούσα μελέτη διερευνώνται οι λόγοι της απουσίας της αφαίρεσης στην Ελλάδα το α΄ μισό του 20ού αιώνα σε σχέση με το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της εποχής, το αίτημα της ελληνικότητας όπως διαμορφώθηκε από τη γενιά του ’30 και την υποδοχή και πρόσληψη του μοντερνισμού. Παρουσιάζεται επίσης συνοπτικά η εξέλιξη της αφηρημένης τέχνης στην Ευρώπη και τις Η.Π.Α. κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, ώστε μέσα από τη συγκριτική διερεύνηση να καταδειχθούν οι λόγοι της καθυστερημένης υιοθέτησής της στην Ελλάδα, οι σχέσεις της με τις αφηρημένες τάσεις από τον διεθνή καλλιτεχνικό χώρο και οι όποιες ιδιαιτερότητές της.
Η πορεία της αφηρημένης τέχνης μεταπολεμικά στην Ελλάδα εξετάζεται κυρίως μέσα από την παρουσίαση της εξέλιξης του έργου των σημαντικότερων εκπροσώπων της σε συνάρτηση με τους παράγοντες που συντέλεσαν στη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας της από τα πρώτα χρόνια της εμφάνισής της τη δεκαετία του ’50 ως την αποδοχή και την εδραίωσή της τη δεκαετία του ’60.
Βασιλική Σαρακατσιάνου (Συγγραφέας)
Η Βίκυ (Βασιλική) Σαρακατσιάνου είναι Ιστορικός της Τέχνης. Είναι πτυχιούχος του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου στη συνέχεια απέκτησε μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης στην Ιστορία της Νεότερης Τέχνης και εκπόνησε τη διδακτορική της διατριβή με υποτροφία του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών.
Διδάσκει Ιστορία της Τέχνης στο τμήμα Γραφιστικής & Οπτικής Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Έχει διδάξει Ιστορία της Τέχνης στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, σε Δημόσια Ι.Ε.Κ. και Κ.Ε.Κ. Ήταν διορισμένη εκπαιδευτικός στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, έχοντας πετύχει σε γραπτό διαγωνισμό του ΑΣΕΠ. Ήταν έμμισθη ερευνήτρια σε ερευνητικό πρόγραμμα στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Έχει συμμετάσχει σε επιστημονικές επιτροπές σε φορείς του Υπουργείου Παιδείας και στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.
Μελέτες και άρθρα της έχουν δημοσιευτεί σε πρακτικά αναγνωρισμένων ελληνικών και διεθνών συνεδρίων, επιστημονικά περιοδικά, συλλογικούς τόμους και στον περιοδικό τύπο. Έχει επιμεληθεί εκθέσεις και καταλόγους εκθέσεων. Είναι μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Ιστορικών της Τέχνης.
(Πηγή: “Εκδόσεις Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος”, 2021)
