Η γέννηση της βασίλισσας του σκακιού

“Έρευνα που αναζητά σε μεγάλη έκταση τις ρίζες του σκακιού και του πιο ισχυρού κομματιού του… Η Μαίριλυν Γιάλομ αναποδογύρισε την Ευρώπη για να ανακαλύψει τα χαμένα κομμάτια της σκακιέρας που δείχνουν την πορεία του παιχνιδιού στη γηραιά ήπειρο… Ο συναρπαστικός και αξιόπιστος συλλογισμός της είναι ότι η αποχώρηση του βεζίρη και η στέψη της βασίλισσας συνδέονται με την αύξηση του κύρους των γυναικών στη μεσαιωνική Ευρώπη.” (New York Times Book Review) “Η Γιάλομ αναπτύσσει τον αξιόπιστο συλλογισμό ότι η άνοδος της βασίλισσας του σκακιού αντανακλά την εξουσία που δόθηκε, ή διεκδικήθηκε, από τις Ευρωπαίες ηγεμονίδες”. (The New Yorker) “Επαρκής εξήγηση για το πώς η βασίλισσα του σκακιού έγινε το κυρίαρχα επιθετικό κομμάτι της σκακιέρας· ενδιαφέρουσα η άποψη ότι η σκακιέρα αναπαριστά τον πολιτισμό της εποχής της. Το έργο αποτελεί εμβριθή, καθόλου φανατική εξήγηση για την άνοδο της εξουσίας των γυναικών, ιδιαίτερα στην Ευρώπη.” (Boston Globe) “Η Μαίριλυν Γιάλομ έγραψε ένα εξαιρετικό βιβλίο που φωτίζει κάτι που είχε γίνει αμυδρά αντιληπτό αλλά δεν είχε διατυπωθεί ξεκάθαρα, στη συγκεκριμένη περίπτωση ότι η δύναμη της βασίλισσας του σκακιού αντανακλά την εξέλιξη της γυναικείας δύναμης στον δυτικό κόσμο”. (San Fransisco Chronicle) Ο καθένας γνωρίζει ότι η βασίλισσα είναι το πιο ισχυρό κομμάτι στο σκάκι, λίγοι όμως ξέρουν ότι το παιχνίδι παιζόταν επί πεντακόσια χρόνια χωρίς εκείνη. Στην Ινδία, την Περσία και τις αραβικές περιοχές, όπου πρωτοπαίχτηκε το παιχνίδι, ο στρατηγός ή βεζίρης καταλάμβανε το τετράγωνο όπου τώρα στέκεται η βασίλισσα, η οποία δεν εμφανίζεται στη σκακιέρα νωρίτερα από το έτος 1000, διακόσια χρόνια αφότου οι Μαυριτανοί έφεραν το σκάκι στη Νότια Ευρώπη. Μόνο όταν το σκάκι έγινε δημοφιλής διασκέδαση στους βασιλικούς κύκλους της Ευρώπης, στη διάρκεια του Μεσαίωνα, γεννήθηκε η βασίλισσα του σκακιού και ενδυναμώθηκε σταδιακά ώστε να γίνει η άγρια πολεμίστρια και προστάτιδα του βασιλιά. Η “Γέννηση της βασίλισσας του σκακιού” διερευνά τους πέντε αιώνες που μεσολαβούν από τη συνεσταλμένη εμφάνιση της βασίλισσας του σκακιού στις αρχές της δημιουργίας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ώς την αύξηση της ισχύος της στη διάρκεια της βασιλείας της Ισαβέλλας της Καστίλλης. Η Μαίριλυν Γιάλομ, έχοντας ως έμπνευση τις ελάχιστες μεσαιωνικές βασίλισσες του σκακιού που έχουν διασωθεί, αναζητά την προέλευση και την εξάπλωσή τους από την Ισπανία, την Ιταλία και τη Γερμανία ώς τη Γαλλία, την Αγγλία, τη Σκανδιναβία και τη Ρωσία. Με ζωηρή αφήγηση και ικανότητα να συναρπάζει τους αναγνώστες, η Μαίριλυν Γιάλομ βρίσκει κοινά σημεία μεταξύ της γέννησης της βασίλισσας του σκακιού και της ανόδου των γυναικών στους βασιλικούς θρόνους της Ευρώπης, παρουσιάζοντας σε διαδοχικά επίπεδα την ιστορία των μεσαιωνικών αυλών και τους εσωτερικούς αγώνες για την απόκτηση της εξουσίας. Επιπλέον, αναδεικνύει τη σχέση της βασίλισσας του σκακιού με τη λατρεία της Παρθένου Μαρίας και του Ρομαντικού Έρωτα, που επηρέασε για αιώνες την ευρωπαϊκή κοινωνία. Το παρόν βιβλίο, με έγχρωμες και ασπρόμαυρες εικόνες σε όλη του την έκταση, προσφέρει μια φρέσκια ματιά για τις πολιτικές και τον πολιτισμό της μεσαιωνικής Ευρώπης, για το θεσμό της γυναικείας βασιλείας και για τις αντανακλάσεις της βασιλικής εξουσίας στη μορφή της βασίλισσας του σκακιού.